Арганічная хімія

Арганічная хімія — галіна хіміі, якая вывучае пабудову, фізычныя і хімічныя ўласьцівасьці, рэакцыі і стварэньне (сынтэзам ці іншымі шляхамі) вугляродазьмяшчальных злучэньняў, вуглевадародаў і іх вытворных. Гэтыя злучэньні могуць утрымліваць вялікую колькасьць розных элемэнтаў, у прыватнасьці вадарод, тлен, азот, галягены і гэтак далей.

Структура малекулы мэтану: адлюстраваныя сыгма-сувязі і куты паміж атамамі вадароду.

Пабудова арганічных злучэньняў вельмі разнастайная, адпаведна і разнастайныя ўласьцівасьці арганічных злучэньняў, што робіць магчымым іх выкарыстаньне практычна ў любой галіне дзейнасьці чалавека. Яны закладаюць аснову, ці самі зьяўляюцца складнікамі вялікай колькасьці рэчаў: ежа, плястмасы, лекі, нафтахімія і шмат іншага. Гэтыя злучэньні таксама зьяўляюцца асновай усіх біяпрацэсаў на Зямлі.

Арганічная хімія, як і ўсе навукі, разьвіваецца разам з патрэбамі часу. Дасягненьні ад дасьледаваньняў у арганічнай хіміі даюць плён ва ўсіх сфэрах гаспадарчай дзейнасьці: біяхіміі, фармацыі, стварэньні і выкарыстаньні арганічных угнаеньняў.

Характарыстыка

Паколькі арганічныя злучэньні часта існуюць у выглядзе сумесяў, былі распрацаваныя розныя мэтады для ацэнкі іхнай чысьціні, асабліва важнымі зь якіх зьяўляюцца мэтады храматаграфіі, як то ВЭВХ і газавая храматаграфія. Традыцыйныя мэтады падзяленьню сумесяў уключаюць перагонку, крышталізацыю і экстракцыю растваральнікам.

Арганічныя злучэньні традыцыйна характарызуюцца рознымі хімічных тэстамі, гэтак званых «мокрых» мэтадаў, але такія тэсты былі ў значнай ступені выцесьненыя спэктраскапічнымі або іншымі кампутарнымі мэтадамі аналізу^[1]. Наступныя галоўныя аналітычныя мэтады пералічаны прыблізна ў парадку карыснасьці:

• Ядзерны магнітны рэзананс (ЯМР) зьяўляецца найбольш часта выкарыстоўваным мэтадам, часта дазваляе атрымаць поўную інфармацыю наконт злучэньняў атама і нават стэрэахімію праз карэляцыйную спэктраскапію. Асноўныя складовыя атамы арганічнай хіміі — вадарод і вуглярод — існуюць у прыродзе як спагадлівыя ад ядзернага магнітнага рэзанансу ізатопы, ¹Н і ¹³С адпаведна.
• Элемэнтавы аналіз абапіраецца на дэструктыўны мэтад, які выкарыстоўваецца для вызначэньня элемэнтавага складу малекулы. То бок, ён базуецца на расчапленьні рэчыва на малекулы.
• Мас-спэктрамэтрыя паказвае малекулярную масу злучэньня і, праз мадэлю фрагмэнтацыі, на ейную структуры. Мас-спэктрамэтрыя, як правіла, вызначае дакладную формулу злучэньня і выкарыстоўваецца замест элемэнтавага аналізу. У ранейшыя часы, мас-спэктрамэтрыя была абмежаваная да аналізу нэўтральных малекулаў, але сучасныя мэтады іянізацыі дазваляюць атрымаць «мас-спэктромэтар» практычна любога арганічнага злучэньня.
• Крышталяграфія можа быць карыснай для вызначэньня малекулярнай геамэтрыі, калі ёсьць магчымасьць атрымаць монакрышталь матэрыялу, і гэты крышталь зьяўляецца рэпрэзэнтатыўным для рэчыва. Высокая ступень аўтаматызацыі праграмнага забесьпячэньня дазваляе вызначыць структуру на працягу некалькіх гадзінаў пасьля атрыманьня падыходнага крышталю.

Традыцыйныя спэктраскапічныя мэтады, як то інфрачырвоная і ўльтрафіялетавая спэктраскапія, аптычнае кручэньне забясьпечваюць адносна неспэцыфічную структурную інфармацыю, але застаюцца ў выкарыстаньні для канкрэтных клясаў злучэньняў. Традыцыйна паказчык пераламленьня і шчыльнасьці таксама маюць важнае значэньне для ідэнтыфікацыі рэчываў.

Крыніцы

1. Shriner, R.L.; Hermann, C.K.F.; Morrill, T.C.; Curtin, D.Y. and Fuson, R.C. (1997). «The Systematic Identification of Organic Compounds». John Wiley & Sons, ISBN 0-471-59748-1.

Вонкавыя спасылкі

• Арганічная хімія. Курс Масачусэцкага тэхналягічнага інстытуту.  (анг.)