From Wikipedia, the free encyclopedia
Шляхетная васьмёркавая сьцежка (таксама: Васьміаспэктавая), Сярэдзінны шлях – фундамэнтальнае паняцьце Навукі Абуджанага. Згодна з Чацьвертай шляхетнай праўдай зьяўляецца шляхам, які праводзіць да Вызваленьня (з Кола Перанараджэньняў), да спакою, зьнішчэньня (цярпеньня), да непасрэдных ведаў, да Асьвятленьня, да Нірваны. Складаецца з васьмі частак (адкуль і назва):
 | Гэты артыкул патрабуе ўдакладненьня артаграфіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, адрэдагаваўшы яго (дапамога). |
 | Гэты артыкул не адпавядае стандартам вікі-фарматаваньня й якасьці Вікіпэдыі. Вы можаце дапамагчы праекту даданьнем дарэчных ўнутраных спасылак альбо паляпшэньнем разьметкі артыкула. |
слушны (належны, адпаведны, уласьцівы, праўдзівы, правільны) погляд (разуменьне), слушнае мысьленьне (пастанаўленьне), слушнае слова (мова), слушны чын (паводзіны), слушнае зарабкаваньне (спосаб утрыманьня сябе пры жыцьці), слушнае імкненьне (высілак), слушнае (лёгкае, не патрабуе высілкаў) засяроджаньне (уважнасьць, прытомнасьць), слушная медытацыя (засяроджаньне, канцэнтрацыя).
Яшчэ адным прыкладам "сярэдзіннасьці" сьцежкі могуць зьяўляцца наступныя словы Гатамы з Дхамапады (83 верш):
 |
Вікіцытатнік зьмяшчае збор цытатаў, датычных тэмы артыкула: |
|
Вікіцытатнік зьмяшчае збор цытатаў, датычных тэмы артыкула: |
|
Вікіцытатнік зьмяшчае збор цытатаў, датычных тэмы артыкула: |
1. Слушны (належны, адпаведны, уласьцівы, праўдзівы, правільны) погляд (разуменьне) – зразуменьне Чатырох Шляхетных Праўдаў, зразуменьне неабходнасьці прыбываньня ў медытацыйнай раўнавазе, зразуменьне правіла прычыны і наступства, зразуменьне нетрываласьці, прага вызваленьня ўсіх істотаў ад цярпеньня. Успрыманьне ўласнага цела як нечага, што зьяўляецца крыніцай нечыстотаў (мача, кроў, сьліна, кал і г.д.)
Словы Буды Шак'ямуні з Дхамапады:
316. Тыя, якія саромяцца таго, чаго не павінны сароміцца, а не саромяцца таго, што павінна іх сароміць - маюць неўласьцівыя погляды і трапляюць да краіны роспачы.
317. Тыя, якія бачаць нагоду для страху там, дзе няма чаго баяцца, а ня бачаць нагоды для страху ў тым, чаго належыць асьцерагацца — маюць неўласьцівыя погляды і трапляюць да краіны роспачы.
318. Тыя, якія выабражаюць сабе зло там, дзе няма ніводнага, а ня бачаць зла там, дзе яно ёсьць - маюць неўласьцівыя погляды і трапляюць да краіны роспачы.
319. Тыя, якія разглядаюць зло як зло, а дабро як дабро — маюць уласьцівыя погляды і трапляюць да краіны захапленьня.
2. Слушнае мысьленьне (пастанаўленьне) – выкараненьне жаданьня і незычлівасьці, пастанаўленьне адмовы ад злой волі й адступленьне ад выкліканьня любой крыўды
3. Слушнае слова (мова) – устрыманьне ад хлусьні і прыніжэньня, пустаслоўя, ужываньне мовы ў мэце прынясеньня карысьці іншым
4. Слушны чын (паводзіны) – прытрымліваньне Пяці Ўказаньняў:
5. Слушнае зарабкаваньне (спосаб утрыманьня сябе пры жыцьці) – утрыманьне сябе з занятку тым, што не супярэчыць запаведзям: устрыманьне ад зарабкаваньня, якое прыносіць шкоду іншым істотам, такога як: рыбалоўства, гандаль зброяй, жывымі істотамі альбо іх целамі, алкаголем і іншымі наркотыкамі, атрутай, на бойні, у вайсковых структурах, зьвязаных з хлусьнёй, здрадай, прадказаньнем будучыні, ашукваньнем, выкарыстаньнем і г.д.
6. Слушнае імкненьне (высілак) – намеры й высілак, якія не дазваляюць паўстаньня злых, а спрыяюць паўстаньню добрых мэнтальных уласьцівасьцяў, імкненьне да асьветы
7. Слушнае (лёгкае, не патрабуе высілкаў) засяроджаньне (уважнасьць, прытомнасьць) – брак думак, якія перашкаджаюць – знаходжаньне прасторы паміж імі. Захаваньне ўважлівасьці ва ўсім, што прадпрымліваецца
8. Слушная медытацыя (засяроджаньне, канцэнтрацыя) — імкненьне да дасягненьня стану, у якім зьнікае "эга" (пачуцьце асабовага "я")
Абавязуюся прытрымлівацца запаведзі, устрымлівацца ад адбіраньня жыцьця.
У адрозьненьне ад рэлігіяў, дзе запаведзь «не забівай» адносіцца толькі да чалавека, будыйская запаведзь мае на ўвазе кожную істоту, якая мае цела, кожнае стварэньне, якое здольна адчуваць. Словы Буды з Дхамапады:
Перакладаючы дадзеныя радкі на сучасную мову, Першая Будыйская Запаведзь азначае, у тым ліку, быць вэганам: ня толькі ўласнаруч не забіваць жывых істотаў ("не належыць удараць іншых"), але і не выкарыстоўваць прадукты атрыманыя ў выніку забойства: трупы, органы, мускулатура, скура і г.д. ("ані выклікаць, каб былі бітыя").
Словы Буды Шак'ямуні з Дхамапады:
273. З усіх сьцежак найлепшай ёсьць Васьмёркавая Сьцежка; з усіх праўдаў найлепшымі ёсьць Чатыры Шляхетныя Праўды; з усіх рэчаў найлепшай ёсьць свабода ад жаданьняў; з усіх людзей найлепшым ёсьць Той Хто Бачыць (Буда).
274. Гэта адзіная дарога: няма іншае, каб ачысьціць сваё разуменьне. Ідзі гэтаю сьцежкаю, а змыліш Мару.
275. Ідучы па гэтай сьцежцы пакладзеш канец цярпеньню. Адкрыўшы, як выцягнуць шып прагі, тлумачу сьцежку.
276. Самі мусіце высіляцца; Буды толькі ўказваюць дарогу. Людзі прызвычаеныя да медытацыі, якія ідуць сьцежкай, вызваляюцца зь вязаў Мары.
277. "Усе абумоўленыя рэчы нетрывалыя" — калі дзякуючы мудрасьці чалавек тое заўважае, адварочваецца ад цярпеньня. Ёсьць тое сьцежка, якая вядзе да ачышчэньня.
278. "Усе абумоўленыя рэчы незадавальняючыя" - калі дзякуючы мудрасьці чалавек тое заўважае, адварочваецца ад цярпеньня. Ёсьць тое сьцежка, якая вядзе да ачышчэньня.
279. "Усе рэчы ня ёсьць эгам" — калі дзякуючы мудрасьці чалавек тое заўважае, адварочваецца ад цярпеньня. Ёсьць тое сьцежка, якая вядзе да ачышчэньня.
280. Лайдак, які не высіляецца тады, калі павінен, які хаця малады і сільны, поўны ляноты, якога розум напаўняюць дарэмныя думкі - такі марны чалавек не знаходзіць сьцежкі да мудрасьці.
281. Няхай чалавек уважны ў мове, з апанаваным розумам, не дапускаецца сваім целам зла. Няхай ачышчае гэтыя тры роды чынаў і дасягае сьцежку, якую абвяшчаў Вялікі Мудрэц.
282. Мудрасьць выплывае зь медытацыі, безь медытацыі мудрасьць занікае. Няхай чалавек - ведаючы аб гэтых двух сьцежках, разьвіцьця і заняпаду - так кіруе сабой, каб яго мудрасьць магла ўзрастаць.
283. Зрубі лес [жаданьняў], а не адно дрэва. Зь лесу [жаданьняў] выплывае страх. Выкарчаваўшы лес і яго ашалёўку [прагненьняў], о мніхі, будзьце вольныя ад пачуцьцяў.
284. Так доўга, як мужчына прагне жанчыны, якоекольвек было б то субтэльнае, ягоны розум прывязаны, нібы смокчучае цяля да сваёй маткі.
285. Адрэж свае пачуцьці, як нехта вырываючы ўласнымі рукамі асеньні лотас. Культывуй толькі сьцежку, якая вядзе да спакою, да Нібаны, якую ўказаў Пачцівы.
286. "Тут буду жыць у пару дажджоў, а там узімку і ўлетку" - так разважае дурань. Не ўсьведамляе небясьпекі [надыходу сьмерці].
287. Так як магутная паводка змывае сьпячую вёску, так сьмерць хапае і забірае чалавека, якога розум чапляецца пачуцьця задавальненьня са свайго патомства й скаціны.
288. Па кім ударае сьмерць, таго не абароняць блізкія. Ніхто ня можа ўратаваць — ані сыны, ані бацька, ані кроўныя.
289. Зразумеўшы тое, няхай чалавек, які ёсьць мудры, стрыманы і маральны, сьпяшаецца выбрукаваць сабе сьцежку, якая вядзе да Нібаны.
Шляхетная Васьмёркавая Сьцежка дае магчымасьць разглядаць Будызм як тры фундамэнтальныя практыкі:
У даслоўным перакладзе з палі і санскрыту, моваў найстарэйшых будыйскіх тэкстаў, «Навука Абуджанага».
Клясыфікаваньне будызму як рэлігіі зьяўляецца памылкай, паколькі «Навука Абуджанага» не грунтуецца на веры ў кагокольвек альбо штокольвек, у тым ліку не грунтуецца на веры ў кіруючага сьветам Бога. Буда заўсёды адзначаў, што навучае аб «цярпеньні й канцы цярпеньня», а ягоныя навукі павінны мець перадусім практычнае прымяненьне й служыць вызваленьню зь цярпеньня.[1][2] Стаўленьне Буды да рэлігіяў адлюстроўвае прыповесьць «Ці існуе Бог?», а таксама наступныя словы Абуджанага:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
