Ляндварова

	Ляндварова; лац. Landvarova
	лет. Lentvaris
	; Палац Тышкевічаў
Герб Ляндварова	Сьцяг Ляндварова
Першыя згадкі:	XVI стагодзьдзе
Краіна:	Летува
Павет:	Віленскі
Раён:	Троцкі
Плошча:	7,58 км²;
Вышыня:	158 м н. у. м.
Насельніцтва:	10 160 чал. (2018)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Геаграфічныя каардынаты:	54°38′0″ пн. ш. 25°3′0″ у. д.
	Ляндварова на мапе Летувы Ляндварова
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	http://www.lentvaris.lt/

Ляндварова (лет. Lentvaris) — места ў Летуве, на беразе возера Ляндварова. Цэнтар староства Троцкага раёну Віленскага павету. Насельніцтва на 2018 год — 10 160 чалавек. Знаходзіцца за 9 км ад Трокаў, за 18 км ад Вільні. Чыгуначны вузел на Вільню, Горадню, Коўна.

Хуткія факты

Закрыць

Ляндварова — даўняя вёска гістарычнай Троччыны, на этнічнай тэрыторыі беларусаў.

Тапонім Ляндварова^[1]^[2] (упамінаецца ў XVIII ст. як Landworowo або Lantworowo) зьвязваюць з імём Літавор (існаваў маёнтак Litowaryszki)^[3].

Адзначаліся старажытныя германскія імёны Landowarius (Lantwar) і Landwart^[4].

Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: Lantwaryszki (1744 год)^[5].

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўспамін пра Ляндварова датуецца 1596 годам, але археалягічныя дасьледаваньні высьветлілі, што першыя пасяленьні існавалі тут яшчэ ў ХІ—ХІІ стагодзьдзях.

У розныя часы Ляндварова знаходзілася ў валоданьні Кунцэвічаў, Сапегаў, Нарушэвічаў, манахаў-бэнэдэктынаў, Хадкевічаў, Французевічаў, Грыневічаў, Дамброўскіх.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Ляндварова апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Троцкім павеце Віленскай губэрні.

У 1850 годз Ляндварова разам з чатырма фальваркамі (Карпаўка, Пятухова, Рачкуны і Устрань) набыў Юзэф Тышкевіч. У 1862 годз праз паселішча прайшла чыгунка. На 1881 год у Ляндварове было 29 двароў, на 1896 год — 39 двароў.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Ляндварова абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У 1920 годзе мястэчка апынулася ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Віленскім павеце Віленскага ваяводзтва.

10 кастрычніка 1939 году згодна зь летувіска-савецкай умовай, бальшавікі перадалі мястэчка ў склад Летувы.

3 жніўня 1946 году Ляндварова атрымала статус места. У 2001 годзе афіцыйна зацьвердзілі мескі герб.

Старая графіка Ляндварова
Н. Орда, 1875-1877 гг.
Літаграфія з акварэлі Н. Орды
Н. Орда, 1875-1877 гг.
С. Анташэвіч, 1887 г.

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: 1866 год — 162 чал., усе каталікі^[6]; 1881 год — 385 чал.; 1896 год — 385 чал.^[7]; 1897 год — 300 чал.
XX стагодзьдзе: 1923 год — 2 тыс. чал.; 1939 год — 2,5 тыс. чал.; 1959 год — 4216 чал.; 1966 год — 5,5 тыс. чал.; 1970 год — 8235 чал.; ; 1976 год — 9,6 тыс. чал.; 1979 год — 10 167 чал.; 1989 год — 12 694 чал.
XXI стагодзьдзе: 2001 год — 11 773 чал.; 2010 год — 11 417 чал.

Адукацыя

У Ляндварове працуе гімназія, 2 сярэднія і пачатковая школы.

Славутасьці

Гаспадарчы двор Тышкевічаў (XIX ст.)
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Паньне Марыі (1910—1926)
Палацава-паркавы комплекс Тышкевічаў (XIX ст.)

Страчаная спадчына

Капліца (1905)

Арнэта, Польшча
Уронкі, Польшча

[1]
Слоўнік беларускай мовы (клясычны правапіс) / Уклад. калектыў супрацоўнікаў выдавецтва «Наша Ніва». — Наша Ніва, 2001.
[2]
Смоліч А. Географія Беларусі. — Вільня: Друкарня «Віленскага Выдавецтва» Б. А. Клецкіна, 1922. С. 203.
[3]
Lietuvos miestų vardai (antrasis leidimas). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2004. P. 123—125.
[4]
Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1010—1011.
[5]
Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
[6]
Landwarowo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 75.
[7]
Ландварово // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.

[1] [1]
Слоўнік беларускай мовы (клясычны правапіс) / Уклад. калектыў супрацоўнікаў выдавецтва «Наша Ніва». — Наша Ніва, 2001.

[2] [2]
Смоліч А. Географія Беларусі. — Вільня: Друкарня «Віленскага Выдавецтва» Б. А. Клецкіна, 1922. С. 203.

[3] [3]
Lietuvos miestų vardai (antrasis leidimas). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2004. P. 123—125.

[4] [4]
Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1010—1011.

[5] [5]
Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.

[6] [6]
Landwarowo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 75.

[7] [7]
Ландварово // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]