Зашчоб’е

Зашчо́б’е^[1] — вёска ў Рэчыцкім раёне Гомельскай вобласьці. Цэнтар аднайменнага сельсавету.

Зашчоб’е лац. Zaščobje
Дата заснаваньня:	Перад 1574 годам
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Рэчыцкі
Сельсавет:	цэнтар сельсавету
Насельніцтва:	▼671 чал. (2019)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2340
СААТА:	3245844031
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	52°10′42″ пн. ш. 29°52′31″ у. д.
Зашчоб’е на мапе Беларусі ± Зашчоб’е Зашчоб’е
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Геаграфія

За 56 км на паўднёвы захад ад Рэчыцы, чыгуначная плятформа Зашчо́б’е (на ветцы Васілевічы — Хвойнікі ад лініі Гомель — Каленкавічы), за 105 км ад Гомля.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Сяло Зашчоўб'е вядомае зь ліста аб падзеле маёнтку Брагін паміж князямі-братамі Аляксандрам Аляксандравічам і Міхаілам Аляксандравічам Вішнявецкімі, датаванага 15-м сакавіка 1574 году^{[lower-alpha 1]}. У выніку братэрскага паразуменьня

Село Защовбъе з людми отчизными и неотчизными, з данью грошовою и медовою, з кгрунтом, дубровами, з лесы, чертежами, з ловы зверинными, з полми и сеножатми

дасталося князю Аляксандру^[3].

Расейская імпэрыя

Пасьля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Зашчоб'е — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага Рэчыцкага павету Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году Менскай губэрні Расейскай імпэрыі^[4]. У «Камеральном описании... Речицкой округи», датаваным 29 студзеня 1796 году, засьведчана, што часткі сяла Зашчэлб'е належалі Сялецкаму базыльянскаму манастыру і генэралу-ад'ютанту Амброзію Аскірку^[5].

У парэформавы пэрыяд Зашчоб'е адміністрацыйна знаходзілася ў Васілевіцкай воласьці.

На 1909 год у вёсцы Зашчоб'е налічвалася 95 двароў з 527 жыхарамі^[6].

Найноўшы час

9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня Берасьцейскага міру з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Украінскай Народнай Рэспубліцы. У адказ на гэта, 9 сакавіка Другой Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Зашчоб'е, аднак, у складзе Васілевіцкай воласьці апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала «варта Украінскай Дзяржавы» гэтмана Паўла Скарападзкага^[7].

1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі, але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да РСФСР.

Насельніцтва

Заўвагі

1. Не з XIX ст., як пісаў С. В. Марцэлеў^[2].

Крыніцы

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4. (pdf)
2. Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2, кн. 2. Гомельская вобласць / С.В. Марцэлеў; рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: БелЭн, 2005. — 520 с.: іл. ISBN 985-11-0330-6. С. 3385—339
3. Акт о разделе имения Брягин. 1574 г. // Беларускі археаграфічны штогоднік. Выпуск 1. – Мінск, 2000. С. 188 Публікацыя М. Ф. Сьпірыдонава
4. Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182
5. Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск, 2018. С. 72
6. Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 74
7. Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85

Літаратура

• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2, кн. 2. Гомельская вобласць / С.В. Марцэлеў; рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: БелЭн, 2005. — 520 с.: іл. ISBN 985-11-0330-6.