Remove ads
Аляксе́й Ану́фрыевіч Ду́дараў (нар. 6 чэрвеня 1950, в. Кляны,Зарубскі сельсавет, Дубровенскі раён, Віцебская вобласьць - 27 лютага 2023) — беларускі драматург.
| Аляксей Дудараў | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 6 чэрвеня 1950 в. Кляны, Зарубскі сельсавет, Дубровенскі раён, Віцебская вобласьць |
| Памёр | 27 лютага 2023 (72 гады) |
| Пахаваны | |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | драматург, кінадраматург |
| Гады творчасьці | 1973 — дагэтуль |
| Жанр | п’еса, апавяданьне |
| Мова | расейская мова і беларуская мова |
| Узнагароды |     |
Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. Скончыў Наваполацкае прафэсійна-тэхнічнае вучылішча нафтавікоў (1968), працаваў сьлесарам на нафтаперапрацоўчым заводзе. Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (1976) па спэцыяльнасьці «актор драмы і кіно». Працаваў акторам, загадчыкам літаратурнай часткі ТЮГа (1976—1979), чальцом сцэнарна-рэдакцыйнай калегіі «Тэлефільм» (Менск, 1976—1983). Зьяўляўся сябрам Саюза Пісьменьнікаў СССР (з 1979). Зьяўляецца сакратаром Саюза тэатральных дзеячаў Беларусі (з 1987). Сябра Беларускага ПЭН-цэнтру (з 1989). У 1991—2002 г. займаў пасаду галоўнага рэдактара часопіса «Мастацтва». З 2003 па 2013 г. зьяўляўся мастацкім кіраўніком Драматычнага тэатра Беларускай арміі.
Remove ads
Дэбютаваў у друку ў 1973. Пісаў апавяданьні, казкі для дзяцей. Вядомы як драматург і кінадраматург. Выдаў зборнікі апавяданьняў «Сьвятая птушка» (1979). Па сцэнарыях А. Дударава пастаўлены кароткамэтражныя і мастацкія фільмы («Суседзі», 1979, «Белыя росы», 1984, і інш.).
Аўтар п’ес «Выбар» (паст. 1979), «Парог» (паст. 1981), «Вечар» (паст. 1983), «Злом» (1989). П’есы «Апошні ўзьлёт» (паст. 1982) і «Радавыя» (паст. 1984) прысьвечаны падзеям Вялікай Айчыннай вайны. Трагедыя «Купала» (1994) увасабляе трагізм міжусобнай барацьбы ў ВКЛ напярэдадні Крэўскай уніі 1385, «Адцураньне» (1994) — фантасмагарычны погляд на эсхаталягічную загадку краю і народу. «Песьня пра зубра» (1994) — сцэнічная варыяцыя па матывах паэмы М. Гусоўскага. Гістарычныя асобы ў яго творах не патасна рамантызаваныя, а людзі, падуладныя моцным пачуцьцям, часам здольныя памыляцца, але ўнутрана годныя.
У п’есе «Палачанка» (1998) Аляксей Дудараў паказвае гісторыю шлюбу Рагнеды і Ўладзімера ў сьвятле вялікіх пачуцьцяў, жарсьцяў. Палачанка праклінае Ўладзімера, і праклён гэты, у духу рамантызаваных твораў, пераносіцца на лёс усёй радзімы. А. Дудараў вельмі актыўна працуе ў жанры гістарычнай драмы: п’есы «Князь Вітаўт», «Ядвіга», «Чорная панна Нясьвіжа», «Крыж» і інш. Гледача ў творах А. Дударава на гістарычную тэму прывабліваюць дынамічнасьць сюжэта, займальнасьць інтрыгі, экзотыка і захаваны калярыт эпохі. У творах драматурга сустракаем незвычайнага героя, надзеленага такімі вартасьцямі, як вернасьць ідэалу, высакароднасьць, шляхетнасьць, самаахвярнасьць, адданасьць Бацькаўшчыне.
Драматург абапіраўся на пэўную літаратурную традыцыю, калі ствараў мэлядраму «Кім» (2001). У гэтым творы падлетак шукае сродкі, каб вылечыць ад цяжкай хваробы сваю названую сястру, кідаецца ў розныя авантуры, якія прыводзяць да самых неверагодных мэтамарфозаў і супадзеньняў. У фінале расчулены глядач атрымлівае чаканы «хэпі-энд». Да жанру «мэлядраматычнага дэтэктыву» належыць таксама п’еса А. Дударава «Люці» (2002).
Пераклаў на беларускую мову хроніку Ў. Шэксьпіра «Рычард III».
Remove ads
Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і інш. узнагародамі. Ляўрэат прэмій Ленінскага камсамола Беларусі (1982) за зборнік апавяданьняў «Сьвятая птушка» і п’есу «Выбар», Ленінскага камсамола (1984) за творы апошніх год, Дзяржаўнай прэміі СССР (1985) за спэктакль «Радавыя», прэміі Саюзнай дзяржавы ў галіне літаратуры і мастацтва (2002).
Кнігі
- «Сьвятая птушка». Зборнік апавяданьняў. 1979 г.
- «Сінявочка». Казка для дзяцей. 1981 г.
- «Дыялог». Зборнік п’ес. 1987 г.
Драматургія
- «Выбар». П’еса. Пастаўленая ў 1979 г.
- «Як гартавалася сталь». Інсцэніроўка рамана М. Астроўскага. Пастаўленая ў 1980 г.
- «Парог». П’еса. Пастаўленая ў 1981 г.
- «Апошні ўзьлёт». П’еса. Пастаўленая ў 1982 г.
- «Вечар». П’еса. Пастаўленая ў 1983 г.
- «Радавыя». П’еса. Пастаўленая ў 1984 г.
- «Майстар і Маргарыта». Інсцэніроўка рамана М. Булгакава. Пастаўленая ў 1987 г.
- «Злом». П’еса. Пастаўленая ў 1988 г.
- «Вежа». П’еса. З У. Някляевым, пастаўленая ў 1990 г.
Сцэнары да фільмаў
- «Кола». Сцэнар для кароткамэтражнага фільму. 1977 г.
- «Дэбют». Сцэнар для кароткамэтражнага фільму. 1978 г.
- «Суседзі». Сцэнар для мастацкага фільму. 1979 г.
- «Бусьлянё». Сцэнар для кароткамэтражнага фільму. 1980 г.
- «Купальская ноч». Сцэнар для мастацкага фільму. 1982 г.
- «Белыя росы». Сцэнар для мастацкага фільму. 1984 г.
- «Восеньскія сны». Сцэнар для мастацкага фільму. 1986 г.
Remove ads
- 1982 — Прэмія Ленінскага камсамолу Беларусі за зборнік апавяданьняў «Сьвятая птушка» і п’есу «Выбар»
- 1984 — Прэмія Ленінскага камсамолу за творы апошніх год
- 1985 — Дзяржаўнай прэміі СССР за спэктакль «Радавыя»
- 2000 — Спэцыяльная прэмія прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь (у намінацыі тэатральнае мастацтва): «за стварэньне гістарычных п'ес, пастаўленых Нацыянальным акадэмічным тэатрам імя Янкі Купалы» (у памеры 100 мінімальных заработных платаў; 3600 беларускіх рублёў * 100 = 400 000 рублёў = $300)[1]
Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і мэдалём.
У 2013 годзе рэжысэр Іван Пінігін стварыў на студыі «Летапіс» дакумэнтальны фільм «Аляксей Дудараў. Крыніца часу» паводле сцэнара Валерыі Куставай[2].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads