Вагон

Чыгу́начны ваго́н (па-француску: wagon, ад па-ангельску: waggon — воз). Прататып — невялікі воз, уяўляў сабою скрыню, якая перасоўваецца па драўляных рэйках на горных прадпрыемствах.

Вагоны ў складзе цягніка

Вагон зьяўляецца адзінкай рухомага саставу чыгунак. Вагон прызначаны для перавозкі грузаў ці пасажыраў і абсталяваны, адпаведна, усімі неабходнымі прыладамі для іх перавозкі і для ўлучэньня вагону ў склад цягніку^[1].

У Расеі правобразы вагону — ваганеткі — зьявіліся на рудніковых і ўнутрызаводзкіх рэйкавых дарогах у 1764 годзе на Калыванава-Васкрасенскім заводзе на Алтаі, а затым у 1788 годзе на Аляксандраўскім заводзе ў Петразаводску, у 1810 на Зьмяінагорскай рудні, а з паравой цягай — на Ніжнетагільскай чыгунцы, пабудаванай у 1834 годзе.

Для Царскасельскай чыгункі рухомы састаў, у тым ліку і вагоны, былі закупленыя ў Ангельшчыны. Вытворчасьць першых вагонаў для чыгункі паміж Масквой і Санкт-Пецярбургам было наладжана на Аляксандраўскім заводзе (Санкт-Пецярбург) у 1846 годзе.

Тыпы і клясыфікацыя вагонаў

Вагоны адрозьніваюцца паводле ліку колавых пар (воснасьці) — выпускаюцца 2, 3, 4, 6, 8-восныя; паводле будовы хадавых частак — каляскавыя і некаляскавыя. Асноўныя парамэтры, якія характарызуюць вагон: грузападымальнасьць, уласная маса вагону (тара), восевая нагрузка, нагрузка на 1 м шляху (пагонная нагрузка).

У наш час чыгункі Расеі маюць парк пасажырскіх і грузавых вагонаў: суцэльнамэталёы пасажырскі (СВ, купэйны, пляцкартавы, міжабласны), суцэльнамэталёвы багажны (паштова-багажны), плятформа, крыты вагон, паўвагон, цыстэрна, хопэр, рэфрыжэратарныя вагоны (ці вагоны-тэрмасы) і рэфрыжэратарныя сэкцыі, спэцыялізаваныя вагоны (для перавозкі кантэйнэраў (фітынгавыя плятформы), для перавозкі аўтамабіляў, для перавозкі драўніны, бітумавозы, транспаторы, зборна-раздаткавыя вагоны, вагоны для перавозкі быдла, вагоны для перавозкі паперы і г. д.).

Для паездак па чыгунках высокапастаўленых дзяржаўных службовых асобаў і для кіраўніцтва чыгунак выпускаюцца новыя, ці пераабсталёўваюцца са звычайных пасажырскіх, вагоны-салёны. Вагоны-салёны могуць мець браняваньне падваконнага поясу, куленепрабівальнае шкло і ўзмоцненую, з прычыны павелічэньня вагі з-за браняваньня, экіпажную частку з трохвосевымі каляскамі.

Некаторыя вагон-салёны, якія маюць гістарычнае значэньне, захаваныя ў музэях.

• 
  Двухпавярховы пасажырскі вагон
• 
  Браняваны вагон-салён Блюхера
• 
  Вагон-самаскід (думпкар) чатырохвосевы
• 
  Багажны вагон.

Вагоны грузавога парку

Крыты вагон

Асноўны артыкул: Крыты вагон

Паўвагон

Асноўны артыкул: Паўвагон

• 
  Паўвагон

Вагон-цыстэрна

Асноўны артыкул: Вагон-цыстэрна

• 
  Вагон-цыстэрна

Цыстэрны прызначаныя для перавозкі вадкасьцяў: нафтапрадуктаў, хімічна-актыўных і агрэсіўных вадкіх рэчываў, звадкаванага газу (прапан-бутан, тлен), вады, малака. Вагоны-цыстэрны выкарыстоўваюцца таксама для перавозкі мукі і цэмэнту.

Плятформа

Асноўны артыкул: Плятформа (вагон)

Фітынгавая плятформа

Асноўны артыкул: Фітынгавая плятформа

Хопэр

Асноўны артыкул: Хопэр (вагон)

• 
  Вагон-хопэр

Вагоны пасажырскага парку

Мадэльны шэраг

Вагоны старога мадэльнага шэрагу:

• 61-4174 — вагон пасажырскі купэйны «СВ»
• 61-4179 — вагон пасажырскі купэйны з усталёўкай кандыцыянаваньня паветра
• 61-4186 — вагон пасажырскі купэйны штабны
• 61-4194 — вагон пасажырскі некупэйны з усталёўкай кандыцыянаваньня паветра

Вагоны новага мадэльнага шэрагу:

• 61-4440 — вагон пасажырскі купэйны
• 61-4445 — вагон пасажырскі купэйны штабны
• 61-4447 — вагон пасажырскі некупэйны
• 61-4458 — вагон пасажырскі зь месцамі для сядзеньня

Тыпы вагонаў

• Л — двухмясцовы мяккі, СВ. 9 двухмясцовых купэ.
• М — мяккі. Вагон-люкс.
• К — купэйны. Узор: цьвёрды купаваны вагон пабудовы НДР. 36 месцаў + двух-мясцовае купэ правадніка.
• П — пляцкартавы. 54 спальныя месцы.
• О — агульны. 81 месца для сядзеньня.
• С — месцы для сядзеньня. Міжабласны з крэсламі для сядзеньня — 56, 60, 62 ці 64 месцы ў залежнасьці ад мадэлі вагону.

Вагоны падвышанай камфортнасьці, у залежнасьці ад катэгорыі і комплексу дадатковых паслуг падзяляюцца на:

• Э — эканамічны
• Б — бізнэс

Вагоны RIC:

• I кляс (22 месцы)
• II кляс (33 месцы)

Глядзіце таксама

• Валагодзкі вагонарамонтны завод
• Двухпавярховы вагон
• Цьвярскі вагонабудаўнічы завод
• Фірмовы пасажырскі цягнік
• Шырыня каляіны
• Чыгунавоз

Крыніцы

1. Большая Российская Энциклопедия: В 30 т. / Руководитель наук.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред. С. Л. Кравец. Т. 4. Большой Кавказ — Великий канал. — М.: Большая Российская Энциклопедия, 2006. — 751 с.: илл.: карт.