An sarong apelyido, pangaran kan angkan o pamilya, o huring pangaran iyo an sarong kabtang kan sarong personal na pangaran na ipinapahiwatig an pamilya (o angkan o lipi o sosyedad, depende sa kultura) nin sarong indibidwal.[1] Depende sa kultura, gabos na kaapil nin sarong yunit nin pamilya mapupwedeng may magkaagid na apelyido o igwang pagkakaiba segun sa ginagampanan sa sosyedad.
Sa mga parataram nin Ingles, karaniwan na tinutukoy an apelyido bilang huring pangaran o last name nin huli ta binubugtak ini sa puro kan bilog na pangaran nin sarong indibidwal, na pagkatapos kan itinaong pangaran. Sa dakol na kabtang kan Asya, siring man sa nagkapirang kabtang kan Europa asin Aprika, an pangaran kan angkan binubugtak bago an itinaong pangaran kan indibidwal. Sa mga nasyon na nagtataram nin tataramon na Espanyol at Portuges, dalawang apelyido ang karaniwang ginagamit at sa ilang pamilya na inaangkin ang isang koneksyon sa pagkamaharlika, tatlo naman ang ginagamit. Sa Filipinas, minsan siring na igwang impluwensyang Kastila asin Ingles sa kadaklan nin paggamit kan apelyido, an legal na paggamit nin apelyido nakasaad sa Batas Republika Blg. 386 (o Kodigo Sibil nin Pilipinas), Titulo XIII (Artikulo 364 sagkod sa 380).[2]
An mga apelyido dai pirming igwa nin kasaysayan asin sa ngunyan bakong unibersal sa gabos na kultura. Luminataw an siring kaining tradisyon na siblag sa manlaenlaen na kultura sa bilog na kinaban. Sa Europa, naging bantogan an konsepto nin apelyido kan enot na panahon nin Imperyo Romano asin napalakop sa gabos na parte nin Mediteraneo asin Solnopan na Europa bilang sarong resulta. Kan Edad Media, nawara an kaugalian na ini mantang nagreynar an impluwensyang Aleman, Persyan asin iba pa. Kan huring kabtang kan Edad Media, padiit-diit na buminalik an paggamit kan apelyido, enot sa pormang byanme o palayaw (karaniwan na ipinapanongod an trabaho kan indibiduwal o an lugar kan istaran), na padiit-diit na nagin makabagong apelyido. Sa Tsina, karaniwan na an apelyido nagpopoon kan dai mababa sa ikaduwang siglo BC.[3]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
