Уйылға (ҡасаба)

Уйылға (рус. Увельский) — ҡасаба ( элгәре - ҡала тибындағы ҡасаба), Рәсәйҙең Силәбе өлкәһендәге Уйылға районы үҙәге.

Уйылға
Ил	РәсәйРәсәй
Координаталар	54° с. ш. 61° в. д.HGЯO
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	-
Код ОКАТО	75 255 872 001
Код ОКТМО	75 655 472 101
Картаны күрһәтергә/йәшерергә Уйылға

Силәбе — Троицк линияһындағы Түбәнге Уйылға тимер юл станцияһы, Силәбе ҡалаһынан көньяҡҡа табан 82 км алыҫлыҡта, Южноуральск ҡалаһынан 7 км көнсығыштараҡ урынлашҡан.

Тарихы

Башта Түбәнге Уйылға ҡасабаһы Түбәнге Уйылға станцияһының бер өлөшө генә була (был ауыл тәүге тапҡыр 1748 йылда Түбәнге Уйылға биләмәһе булараҡ телгә алына)^[1].

1934 йылда Түбәнге Уйылға ҡасабаһы Уйылға ғына тип үҙгәртелә (бер үк ваҡытта район үҙәге Уйылға станцияһына күсә), ә 1948 йылда Уйылға ҡасабаһы ҡала тибындағы ҡасаба статусын ала һәм йәнә район үҙәгенә әйләнә. 1992 йылдың февралендә был тораҡ пунктының статусы ауыл ҡасабаһына тиклем түбәнәйтелә^[1].

Халҡы

Халыҡ иҫәбе
1959[2]	1970[3]	1979[4]	1989[5]	2002[6]	2010[7]
11 319	↘10 536	↘10 124	↘9756	↗10 702	↘10 500

Иҡтисады

Уйылға районы карьерҙарынан утҡа сыҙамлы һәм форма эшләү балсығы менән ҡом сығарыла. Икмәк комбинаты, типография, ветеринария һәм санитария утилләштереү заводы, полимер изоляторҙар етештереү заводы эшләп килә. Яҡында, Каменский ҡасабаһында тимер-бетон изделиелар заводы урынлашҡан.

Социаль инфраструктураһы

Хәҙерге ваҡытта Уйылғала ике дөйөм белем биреү мәктәбе: 1937 йылда булдырылған 1-се урта мәктәп һәм 1947 йылда асылған 2-се урта мәктәп бар.

6 балалар баҡсаһы, балалар өсөн сәнғәт һәм художество мәктәптәре, китапхана, "Мир" кинотеатры, үҙәк район дауаханаһы эшләй. Ҡасабала М.А.Тренин исемендәге район тыуған яҡты өйрәнеү музейы урынлашҡан. Ҡасаба үҙәгендә "Горняк" район мәҙәниәт йорто урынлашҡан, уның янында хәрби дан һәйкәле булараҡ Т-80Б танкыһы аҫҡуймаға ҡуйылған.

Спорт

Ҡасабала «Олимпия» стадионы бар, 1999 йылда унда 3-сө Бөтә Рәсәй ауыл йәйге спорт уйындары уҙғарылған^[8].

Шулай уҡ 2006 йылда «Бриз» ябыҡ бассейны төҙөлгән.

Дин

2016 йылға тиклем Уйылғала Рождество Христова ағас сиркәүе эшләп килә. 2016 йылда яңы таш сиркәү төҙөлә. Ҡасабала православие сиркәүҙәренән тыш, 2039-сы һанлы мәхәллә мәсете эшләй.

Иҫкәрмәләр

1. Флаг увельского района  (билдәһеҙ). // hrono.ru. Дата обращения: 11 апрель 2011.
2. Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу  (урыҫ). Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
3. Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.  (урыҫ) Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
4. Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.  (урыҫ) Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
5. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения  (билдәһеҙ). Архивировано 22 август 2011 года.
6. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более  (билдәһеҙ). Архивировано 3 февраль 2012 года.
7. Тома официальной публикации итогов Всероссийской переписи населения 2010 года по Челябинской области. Том 1. «Численность и размещение населения Челябинской области». Таблица 11  (билдәһеҙ). Челябинскстат. Дата обращения: 13 февраль 2014. Архивировано 13 февраль 2014 года.
8. Всероссийские сельские спортивные игры  (урыҫ). Дата обращения: 3 февраль 2021.