Сумғыс өйрәк

Сумғыс өйрәк, ерәнсәй сумғыс, сумғалаҡ, сумаса, сумҡа өйрәк, сумғош (рус. Красноголо́вый ныро́к, лат. Aythya ferina) — һуна өйрәктән бәләкәйерәк һыу ҡошо.

Сумғыс өйрәк
Aythya ferina, mas
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Домен:  Эукариоттар Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Суб-тип:  Икенсел ауыҙлылар Тип:  Хордалылар Клад:  Баш һөйәклеләр Суб-тип:  Умыртҡалылар Инфратип:  Башһөйәклеләр Супер-класс:  Дүрт аяҡлылар Класс:  Ҡоштар Ярым класс:  Яңы аңҡаулылар Отряд:  Ҡаҙ һымаҡтар Ғаилә:  Өйрәктәр Суб-ғаилә:  Өйрәктәр Өйрәк:  Ҡарабаш өйрәктәр төр:  Сумғыс өйрәк
Халыҡ-ара фәнни исеме
Aythya ferina (Linnaeus, 1758)
Һаҡлау статусы
Ҙур хәүеф янамай IUCN 3.1 Least Concern : 100600472
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр ITIS   175126 NCBI   219593 EOL   1048965

Aythya ferina

Яңғыҙ ҙа, парлашып та, күмәкләшеп тә йөрөйҙәр. Ата өйрәктең дөйөм төҫө буҙ. Башы һәм муйыны ҡыҙғылт көрән. Түше, ҡойроғо һәм ҡанаттарының осо ҡара. Суҡышы һорғолт зәңгәр, осо ҡара. Инә өйрәктең һәм ата өйрәктең йәйге-көҙгө төҫтәре тоноғораҡ. Башҡа сумғыс өйрәктәрҙән сыбар ҡауырһындарының булмауы менән айырыла.

Ата ҡош яҙғыһын һыҙғыра, инә ҡош «кер-рр-кер-рр» тигән тауыштар сығара. Асыҡ тәрән урындары булған ҡамышлы күл һәм йылғаларҙа йәшәй. Үлән, һыу үҫемлектәре, һәм бөжәктәре менән туҡлана.

Күсмә ҡош. Киң таралған. Ояһы йығылған ҡамыш өҫтәрендә була. 6—9 бөртөк һарғылт зәңгәр йомортҡа һала. Ите өҫөн аулайҙар.

Әҙәбиәт

• В. К. Рябицев. Птицы Урала, Приуралья и Западной Сибири: Справочник-определитель. — Екатеринбург: Изд-во Урал. ун-та, 2001. — С. 81-83. — 608 с. — ISBN 5-7525-0825-8
• Э. Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары. Өфө, 1986 йыл Өфө.