Калинин Михаил Иванович

Калинин Михаил Иванович («Бөтә Союз старостаһы», 7 (19) ноябрь 1875 йыл), Юғары Троица, Корчева өйәҙе, Тверь губернаһы, Рәсәй империяһы — 3 июнь 1946 йыл, Мәскәү) — СССР-ҙың дәүләт эшмәкәре, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1944).

Калинин Михаил Иванович
рус. Михаи́л Ива́нович Кали́нин
Зат	ир-ат[1]
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы  Совет Рәсәйе  СССР
Тыуған көнө	7 (19) ноябрь 1875[2][3]
Тыуған урыны	Верхняя Троица[d], Корчевской уезд[d], Тверь губернаһы[d], Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	3 июнь 1946({{padleft:1946|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:3|2|0}})[1][4][2][…] (70 йәш)
Вафат булған урыны	Мәскәү, СССР[1][4]
Үлем сәбәбе	колоректальный рак[d]
Ерләнгән урыны	Кремль диуарындағы некрополь[d]
Хәләл ефете	Екатерина Ивановна Калинина[d]
Һөнәр төрө	сәйәсмән, уҡытыусы
Биләгән вазифаһы	СССР-ҙың Юғары Советы Президиумы ағзаһы[d], Бөтә Рәсәй Ойоштороу йыйылышы ағзаһы[d], председатель Центрального исполнительного комитета СССР[d], председатель Президиума Верховного Совета СССР[d][5][6], член Политбюро ЦК КПСС[d], кандидат в члены Политбюро ЦК КПСС[d] һәм депутат Верховного Совета БССР 1-го созыва[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Рәсәй социал-демократик эшселәр фирҡәһе[d], Рәсәй социал-демократик эшселәр (большевиктар) партияһы һәм Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Ҡатнашыусы	IV съезд РСДРП[d], VI съезд РСДРП(б)[d], РКП(б)-ның VIII съезы[d], РКП(б)-ның IX съезы[d], РКП(б)-ның X съезы[d], РКП(б)-ның XI съезы[d], РКП(б)-ның XII съезы[d], РКП(б)-ның XIII съезы[d], ВКП(б)-ның XIV съезы[d], ВКП(б)-ның XV съезы[d], ВКП(б)-ның XVI съезы[d], ВКП(б)-ның XVII съезы[d] һәм ВКП(б)-ның XVIII съезы[d]
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы
Ойошма ағзаһы	КПСС Үҙәк комитетының сәйәси бюроһы[d], Бөтә Рәсәй Үҙәк Башҡарма Комитеты, СССР-ҙың Үҙәк башҡарма комитеты[d] һәм Общество старых большевиков[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Калинин Михаил Иванович Викимилектә

1898 йылдан РСДРП (б) ағзаһы. "Эшсе синыфты азат итеү өсөн көрәш берлеге"нең Петербург бүлексәһе ағзаһы, «Искра» гәзитенең әүҙем хәбәрсеһе. Эшселәр араһында инҡилабҡа өндәү алып бара, шуның өсөн күп тапҡыр ҡулға алына һәм һөргөнгә ебәрелә.

Февраль инҡилабында әүҙем ҡатнаша. 1917 йылдың сентябренән Петроград ҡала управаһы ағзаһы, район управаһы рәйесе; беренсе легаль Петроград большевиктар комитеты ағзаһы, РСДРП(б) Үҙәк Комитеты вәкиле. «Правда» гәзите мөхәрририәтенә ингән.

1919—1938 йылдарҙа Бөтә Рәсәй Үҙәк Башҡарма Комитеты рәйесе, 1922 йылдан берүк вакытта СССР Үҙәк Башҡарма Комитеты Рәйесе. 1938—1946 йылдарҙа СССР Юғары Советы Президиумы Рәйесе. 1946 йылдың мартынан СССР Юғары Советы Президиумы ағзаһы.

Калинин Ходынкала. 1927

М. И. Калинин Башҡортостанда

ВЦИК Рәйесе булараҡ Михаил Калинин 1923 йылдың ғинуарында Башҡортостандың Тамъян-Ҡатай кантонына (хәҙерге Әбйәлил, Белорет һәм Учалы райондары) килә. Ул 1921—1922 йылдарҙа Волга буйында булған аслыҡтың ҡот осҡос эҙемтәләрен күрә һәм ошолай яҙа:

«… ауылдарҙа мал бөтөнләй юҡ, хатта бесәй менән эттәр ҙә һирәк осрай, уларҙы аслыҡ ваҡытында ашап бөтөргәндәр …»

Башҡортостандың 10 йыллығы айҡанлы Мәскәүгә республика делегацияһы бара. 1929 йылдың 20 мартында делегацияны ВЦИК Рәйесе Михаил Калинин ҡабул итә. Ауыл хужалығы, сәнәғәт һәм мәғариф мәсьәләләре буйынса әңгәмә 1 сәғәт самаһы бара. Рәйес ВЦИК исеменән Совет Башҡортостаны төҙөлөшөнә тулы ярҙам күрһәтергә вәғәҙә итә^[7]

Хәтер

• 2005 йылға мәғлүмәттәр буйынса, Калинин исемен 3358 майҙан, урам, проспектһәм тыҡрыҡ йөрөтә.^[8]. Донецк, Чебоксарҙа, Силәбелә һәм Горловка ҡалаларында Калинин районы бар. Калинин исеме ике ҡалаға бирелгән — Калининград (элекке Көнигсберг), Калининск (Һарытау өлкәһе). Совет осоронда Калинин исемен Тверь-(Калинин), Королёв (Калининград) һәм Тажикстандағы Сәрбәнд (Калининабад) ҡалалары йөрөткән.

Башҡортостанда

• Өфөлә М. И. Калинин исемендәге мәҙәниәт һәм ял паркы (Өфө) (Калинин паркы) бар. Ул Октябрь проспекты осо менән Черниковка сигендә урынлашҡан. Паркҡа 1961 йылда нигеҙ һалынған. Унда 1973 йылдың 28 июнендә "Бөтә союз старостаһы"на һәйкәл асылған.

Филателияла

М. И. Калининға арнап бик күп почта маркаһы сығарылған.

• 
  4 почта маркаһынан торған СССР серияһы, 1935 год^[9]

• 
  Почтовая марка,
  1946 год
• 
  Почта маркаһы,
  1951 год
• 
  Почта маркаһы,
  1951 год
• 
  Почта маркаһы,
  1951 год
• 
  Почта маркаһы,
  1965 год
• 
  Почта маркаһы,
  1975 год

• 
  Почта маркаһы,
  1950 йыл, 40 тин.
• 
  Почта маркаһы,
  1950 йыл, 1 һум.
• 
  Почта маркаһы,
  1950 йыл, 5 һум.

Иҫкәрмәләр

1. Deutsche Nationalbibliothek Record #118559524 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
2. Mikhail Ivanovich Kalinin // Encyclopædia Britannica (ингл.)
3. Исаев Ю. Н. Чувашская энциклопедия (урыҫ) — Чувашское книжное издательство, 2006. — 2567 с. — ISBN 978-5-7670-1471-2
4. Калинин Михаил Иванович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
5. Ведомости Верховного Совета СССР (урыҫ) — Верховный Совет СССР, 1938. — вып. 1. — ISSN 0235-9936
6. Ведомости Верховного Совета СССР (урыҫ) — Верховный Совет СССР, 1946. — вып. 10. — ISSN 0235-9936
7. Юбилей Башкирии: что обещали жителям республики в Москве
8. http://fias.nalog.ru/Public/SearchPage.aspx 2013 йыл 21 март архивланған.?
9. Почтовые марки СССР. Филателия. 1935 год. 60 лет со дня рождения М. И. Калинина. 2012 йыл 15 февраль архивланған.

Әҙәбиәт

• Синенко С. Г. Уфа старая и новая. — Уфа: Государственное республиканское издательство «Башкортостан», 2007. — 272 с. — 3000 экз.

Һылтанмалар

• Калинин Михаил Иванович // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 16 ноябрь 2022)