Саяндар (лат. Scorpiones үрмәксе һымаҡтар (Arachnida ) класына ҡараған отряд. Фәҡәт ҡоро ерҙә йәшәүсе хайуандар һәм эҫе илдәрҙә генә тереклек итәләр. [1]
Ҡыҫҡа факттар Фәнни классификация, Халыҡ-ара фәнни исеме ...
Саяндар Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг
Суб-батшалыҡ : Эуметазойҙар
Халыҡ-ара фәнни исеме
Scorpiones C. L. Koch , 1837
Ғаилә
Akravidae Bothriuridae Buthidae — Толстохвостые скорпионы Caraboctonidae Chactidae — Хектидовые скорпионы Chaerilidae Diplocentridae Euscorpiidae Hadogenidae Hemiscorpiidae Heteroscorpionidae Ischnuridae Iuridae Lisposomidae Microcharmidae Pseudochactidae Scorpionidae Superstitioniidae Urodacidae Vaejovidae
Ябырға
Барлығы 1750 төрө бар, шуларҙың 50-һе кеше өсөн хәүефле. Улар араһында иң ҙуры император саяны, оҙонлоғо 20 см-ға етә[2]
Саяндар йылы йәки эҫе климатлы илдәрҙә йәшәй. Улар сүлдәрҙә лә, дымлы урмандарҙа ла, хата тауҙарҙа ла осрай. Рәсәйҙә саяндар Волганың түбәнге өлөшөндә, Кавказда осрай. Саяндар һунарға төнөн сыға. Ағыулы саяндар ҡорбанын сағып хәрәкәтһеҙләндерә һәм үлтерә. Ағыуы кеше өсөн дә хәүефле.
Төрлө бөжәктәр һәм ваҡ кимереүселәр , кәҫәрткеләр менән туҡланалар.
Формалашҡан яралғыһы булған йомортҡа һалыусы саяндар, шулай уҡ тере балалар тыуҙырыусы саяндар бар.
Терминологический словарь по зоологии. Русско-башкирский и башкирско-русский (Т. Г. Баишев, 1952)
Латюшин В. В. Хайуандар. Дөйөм белем биреү учреждениелары өсөн дәреслек. — Өфө.: Китап. 2011. ISBN 978-5-295-05368-9
Жизнь животных. Энциклопедия в шести томах. Том 3. (том посвящён сухопутным членистоногим). Общая редакция члена-корреспондента АН СССР профессора Л. А. Зенкевича. — М.: Просвещение, 1969. — 576 с. 
