Мөхәммәт Риза Пәхләүи
From Wikipedia, the free encyclopedia
Мөхәммәт Риза Пәхләүи (26 октябрь 1919 йыл — 27 июль 1980 йыл) — Пәхләүиҙәр династияһынан 1941—1979 йылдарҙа хакимлыҡ иткән Ирандың утыҙ бишенсе һәм һуңғы шаһы[5]. Күп кенә ислам традициялары менән хушлашырға тырышып ҡарай, хатта ҡыҫҡа ваҡытҡа булһа ла, йыл хисабын да һижриҙән түгел, Әһәмәниҙәр династияһы дәүеренән алып индерә (Раштыуанан 1976 йылды ул 1355 һижрә йылы тип түгел, шаһиншаһ хакимлығының 2535 йылы тип иғлан итә); әммә тиҙҙән хуплау тапмаған был яңылыҡты юҡҡа сығарырға мәжбүр була. 1973 йылда Иранда бер партиялы авторитар режим урынлаштырыла, бөтә граждандарға идара итеүсе партия ағзаһы булырға ҡушыла, ә бөтә башҡа йәмәғәт берекмәләре тыйыла; шулай уҡ йәшерен полиция ойошторола. 1979 йылғы Ислам революцияһы шаһты бәреп төшөрә, ул илдән ҡыуыла һәм Ҡаһирәлә, һөргөндә йәшәп, вафат була. Һуңғы шаһтарҙың Реформаларына ҡаршы реакция тулҡынында аятолла Хөмәйни етәкселегендә власҡа исламсы фундаменталистар килә.
Мөхәммәт Риза Пәхләүи | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
фарс. محمد رضا پهلوی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1941 йылдың 26 сентябре — 1979 йылдың 11 феврале | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Коронация: | 1967 йылдың 26 октябре | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Хөкүмәт башлығы: | исемлекте ҡарағыҙ
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Алдан килеүсе: | Риза Пәхләүи | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Дауамсы: | титул бөтөрөлгән | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Дине: | Шиғыйҙар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Тыуған: | 26 октябрь 1919({{padleft:1919|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:26|2|0}})[1][2][3][…] Тәһран, Фарсыстан, Каджарҙар династияһы | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Үлгән: | 27 июль 1980({{padleft:1980|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:27|2|0}})[2][3][4][…] (60 йәш) Ҡаһирә, Мысыр | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ерләнгән: | мечеть ар-Рифаи[d] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Династия: | Пехлеви[d] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Атаһы: | Реза шаһ Пехлеви | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Әсәһе: | Тадж ол-Молук[d] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Супруг: | Фавзия Фуад[d], Сорайя Исфандияри-Бахтиари[d] һәм Фарах Пехлеви[d] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Балалары: | Шахназ Пехлеви[d] Реза Кир Пехлеви[d] Фарахназ Пехлеви[d] Али Реза Пехлеви[d] Лейла Пехлеви[d] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Белеме: | Institut Le Rosey[d] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Автограф: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Наградалары: |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||