From Wikipedia, the free encyclopedia
ایران تورکلری یا ایرانلی تورکلر و یا ایراندا یاشایان تورکلر یوخسا ایراندا یاشایان تورک خالقلاری — بؤیوک بیر جمعیته دئییلیر کی ایران جوغرافیاسیندا یاشاماقدادیرلار و اؤزلرین تورک خالقلارینا باغلی بیلیرلر و تورک دیللرینه دانیشیرلار.
| ایران تورکلری | |
|---|---|
 ایران تورکلرینین یاشادیقلاری اراضی‌لر | |
| اهالی سایی‌سی | |
| ۲۲٫۵ میلیون (۲۷٪)[۱] (۲۰۱۰ میلادی) ۳۰ میلیون (۴۰٪)[۲][۳] (۲۰۱۰ میلادی) | |
| دیللری | |
| تورک دیللری (آذربایجان تورکجه‌سی، تورکیه تورکجه‌سی، قاشقای تورکجه‌سی، خوراسان تورکجه‌سی، تورکمن تورکجه‌سی، خلج تورکجه‌سی، افشار تورکجه‌سی و قازاق تورکجه‌سی) و فارسجا | |
| دین‌لری | |
| اکثریت: ایسلام (عوموماً: شیعه، آزاراق: سوننی) اقلیت: اهل حق، صوفی‌لیک، آتئیست | |
| مربوط اولان قومی قروپلار | |
| تورک خالقلاری |
ایران تورکلرینین چوخلوغو آذربایجان تورکلریندن عیبارت اولورلار و آذربایجان منطقه‌سینده یاشایاراق، آذربایجان تورکجه‌سینده دانیشیرلار. آذربایجان تورکلریندن سونرا، خوراسان تورکلری، قاشقای تورکلری، تورکمنلر، خلجلر، قازاخلار، افشارلار، بیچاقچیلر و باشقا تورک خالقلاری و تورک ائللری ده ایرانین موختلیف قیسمتلرینده یاشاییرلار.
| ردیف | اتنیک قوروپ‌لاری | دیللری | آلت-اتنیک قوروپ‌لاری، ائللری/طایفالاری | دین و مذهب‌لری | نوفوس (جمعیت) |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | ایران آذربایجانلیلاری | آذربایجان تورکجه‌سی | موسلمان (اکثریت: شیعه، اقلیت: سوننی) | ۱۸٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) | |
| ۲ | قاشقای‌لار | قاشقای تورکجه‌سی |
|
موسلمان (عوموماً شیعه) | ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) |
| ۳ | خوراسان تورکلری | خوراسان تورکجه‌سی | موسلمان (عوموماً شیعه) | ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) | |
| ۴ | ایران تورکمنلری | تورکمن تورکجه‌سی | موسلمان (عوموماً سوننی) | ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) | |
| ۵ | خلجلر | خلج تورکجه‌سی |
|
موسلمان (عوموماً شیعه) | ۵۰٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) |
| ۶ | بیچاقچیلار | تورکجه و فارسجا | — | موسلمان (عوموماً شیعه) | ۳۵٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) |
| ۷ | ایران قازاخلاری | قازاق تورکجه‌سی | — | موسلمان (عوموماً سوننی) | ۱۵٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) |
| ۸ | ایراندا یاشایان تورکیه‌لی تورکلر | تورکیه تورکجه‌سی | — | موسلمان (عوموماً سوننی) | ۵٬۰۰۰ نفر (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) |
| جمعی | ۲۲٬۵۰۵٬۰۰۰ (۲۰۱۰ میلادی، تخمینی آمار) |
ایران مملکتی ان قدیم زامانلاردان تۆرکلرین مسکنی اوْلوبدور.[۴][۵] ابنی خلدون دا بو یازی نی تصدیق ائدرک یازیر: «و فی الکتب ان ارض ایران هی ارض الترک... فاما علماء الفرس و نسابتهم فیابون من هذا کله». «کیتابلاردا ایرانین تۆرک تورپاغی اولدوغو یازیلیر... آنجاق فارس بیلگینلری بونو قبول ائتمیرلر».[۶] ایران تورکلری'نین یاشادیقلاری یئرلری اوچ/دؤرد بؤیوک منطقه‌یه بؤلمک اولار. ایرانین شومال‌غربینده یئرلشن اوستانلار، ایرانین شومال‌شرقینده یئرلشن اوستانلار و ایرانین اورتا و جنوبوندا یئرلشن اوستانلار.[۷][۸][۹][۱۰] ایرانین شومال‌غربینده یئرلشن اوستانلار و بؤلگه‌لر عوموماً آذربایجان سینیرلاریندا یئرلشیبلر. شومال‌شرقده یئرلشن اوستانلار، آفشار یورد و تورکمن صحرایا شامیل اولورلار. ایرانین اورتاسیندا و جنوبوندا یئرلشن تورک نوفوسلو بؤلگه‌لر، قاشقای یوردا شامیل اولورلار.[۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]
آذربایجاندا یاشایان آذربایجان تورکلری، تاریخی آذربایجان بؤلگه‌لری اراضی‌سینده، همچنین اوندان کناردا، تاریخی عراق عجم تورپاقلاریندا و هابئله ایرانین دیگر اوستان و بؤلگه‌لرینده یاشاماقدادیرلار. بونلار شرقی آذربایجان، غربی آذربایجان، اردبیل، زنجان، قزوین، همدان، مرکزی، گیلان، کوردوستان، کیرمانشاه، البورز، تهران و قوم اوستان‌لاری‌دیر.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]
قاشقای یورد تورکلری، ایرانین جنوب و مرکزی اوستان‌لاریندا یاشاییرلار. بورا فارس، ایصفاهان، کیرمان، بوشهر، چاهار-ماحال و بختیاری و خوزیستان اوستان‌لاری شامیلدیر.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶] اونلارین سایی ۱۹۹۸-جی ایلده ethnologue سایتی نین تخمینی اساسیندا، ۱۵۰۰٬۰۰۰ نفریمیش.[۱۳][۱۸]
آفشار یورد تورکلری، ایرانین شیمال-شرقینده – شیمالی خوراسان، رضوی خوراسان و سیمنان اوستان‌لاریندا یاشاییرلار.[۱۳][۱۴][۱۶][۱۵] اونلارین سایی ۱۹۹۸-اینجی ایلده ethnologue سایتی‌نین تخمینی اساسیندا، ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر ایمیش.[۱۳][۱۹]
تورکمن‌صحرا تورکلری، ایرانین شیمال-شرقینده – گولوستان، شیمالی خوراسان، مازنداران و سیمنان اوستان‌لاریندا یاشاییرلار.[۱۳][۱۴][۱۶][۱۵] اونلارین سایی ۱۹۹۸-جی ایلده ethnologue سایتی نین تخمینی اساسیندا، ۲٬۰۰۰٬۰۰۰ نفریمیش.[۱۳][۲۰]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.