Hamburq

Hamburq (alm. Freie und Hansestadt Hamburg‎) — Almaniyada şəhər. Avropada ən böyük liman şəhərlərindən biri olub. Şəhərin latın dilində adı Hammonia idi. Hamburqu tez-tez "dünyaya açılan qapı" adlandırırlar və buna görə də Hamburqun gerbində və bayrağında şəhər qalasının qapıları təsvir edilmişdir. Dünyanın çox şəhərlərinin öz gerbi və bayrağı var, lakin çox nadir halda hansısa şəhər öz himninin olması ilə öyünə bilir. Belə ki, vaxtilə Hamburq sadəcə şəhər deyil, həm də Hanze şəhər-dövləti olub. 2010-cu ildə Hamburq şəhəri dünyada yaşayış üçün 10-cu ən əlverişli şəhər seçilmişdir.

Hamburq
Freie und Hansestadt Hamburg
Bayraq[d] Gerb[d]
53°33′ şm. e. 10°00′ ş. u.HGYO
Ölkə	Almaniya Federativ Respublikası[1]
Başçı	Peter Tsşentsşer[d]
Tarixi və coğrafiyası
İlk məlumat	810
Sahəsi	755,09 km² (31 dekabr 2017)[2]
Mərkəzin hündürlüyü	6 ± 1 m
Saat qurşağı	UTC+01:00 UTC+02:00
Əhalisi
Əhalisi	1.892.122 nəf. (31 dekabr 2022)[3][4]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	040, 04721
Poçt indeksi	20095–21149, 22041–22769, 27499
Nəqliyyat kodu	HH
Digər
hamburg.de hamburg.com
Xəritəni göstər/gizlə Hamburq
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafi mövqeyi

Hamburq Şimali Almaniyada, Elba çayının hər iki sahilində, Elbanın Şimal dənizinə töküldüyü yerdən təxminən 110 kilometr cənub-şərq istiqamətində yerləşir. Təbii yaranmış dəniz limanı Elba çayı sahili boyunca uzanır. Çayın hər iki tərəfindəki yaşayış sahələri bir-biriylə çoxlu sayda körpü, həmçinin Elbanın altından keçən köhnə (indi piyadalar üçün istifadə olunur) və yeni tunel vasitəsilə birləşdirilmişdir.

Tarixi

Şəhər adını İmperator Şarlmanın e.ə. 808-ci ildə tikdirdiyi qaladan almışdır. Alster və Elba çaylarının arasındakı batağlıqdakı qayalıq bir ərazidə inşa edilən qala Slavyanların axınlarına qarşı tikilmişdir. Hamburq adındakı burq qala mənasını verir. Ham sözünün mənası, qalanın mövqeyi kimi naməlumdu.

İkinci dünya müharibəsi əsnasında Hamburqun liman sahələri Müttəfiq aviasiyasının hava hücumlarına məruz qaldı. İkinci dünya müharibəsində 23 iyul 1943-cü ildə ingilis və Kanada təyyarələri gecələri, ABŞ təyyarələri də gündüzləri Hamburqu bombaladı. Noyabrda əməliyyat bitdiyində 9.000 ton partlayıcı atılmış və 280.000 bina dağıdılmışdı. Böyük Britaniya HHQ tərəfindən Gemorroy əməliyyatı kod adı verilən hücumda ən azı 42.600 insan öldü. Ölənlərin dəqiq sayı bilinmir. 1 milyon insan hücumlar sonrasında evakuasiya edildi. Döyüş sonunda epidemik xəstəliklər səbəbindən Neuengamme toplama düşərgəsində (bataqlıqlar içində, şəhər xaricində 25 km uzaqlıqda bir yer) və təxliyə gəmilərinin bombardmanı əsnasında daha çox insanın öldürüldüyü zənn edilir.

Əhalisi

İl Sayı 950 500 1430 16.000 1840 136.956 1867 271.000 1871 302.000 1880 412.000 1890 573.000 1900 705.738 1903 743.860 İl Sayı 1910 931.035 1920 1.026.989 1930 1.145.124 1940 1.725.500 1950 1.605.606 1961 1.832.346 1970 1.793.823 1975 1.717.383 [5] 1980 1.645.095 İl Sayı 1987 1.592.770 1990 1.652.363 1995 1.707.901 2000 1.715.392 2001 1.726.363 2011 1.706.696 [6] 2013 1.746.342 2014 1.758.041 2014 1.803.752 [7] İl Sayı 2015 1.787.408 2016 1.810.438 [8] 2017 1.830.584 [2] 2018 1.841.179 [9] 2019 1.841.179 [10] 2021 1.852.478 [10] 2021 1.853.935 [11] 2022 1.892.122 [3][4]

Vətəndaşlığına Görə Şəhərdəki Xarici Rezidentlər[12][13][14]
Milliyyət	Əhali Sayı (31.12.2018)
Türkiyə	44,239
Polşa	29,058
Əfqanıstan	19,831
Suriya	15,763
Rumıniya	11,925
Bolqarıstan	10,547
Portuqaliya	10,541
Rusiya	9,335
İtaliya	8,806
İran	8,282
İspaniya	7,197
Xorvatiya	7,095
Yunanıstan	7,085
Serbiya	7,057
Şimali Makedoniya	6,883
Qana	6,194
Filippin	5,847
Fransa	5,439
ÇXR	5,369
İraq	5,031
Avstriya	4,583
Hindistan	4,411

İqtisadiyyatı

Hamburq həm ticari həm də xidmət sektoru baxımından Şimali Almaniyanın ən böyük iqtisadi mərkəzidir. Xüsusilə aviasiya sənayəsi, təyyarə istehsalına görə dünyanın ən böyük 3-cü şəhəridir. Kimya, maşın, gəmiqayırma və bank sektorları olduqca güclü inkişaf edib. 2008-ci ildə Hamburqda adam başına düşən illik gəlir ortalama 50.073 avro olub. Lakin Hamburqun 2007-ci il sonundakı borcu 21,8 Milyard avronu keçmişdir.

İstinadlar

1. ArchINFORM (alm.). 1994.
2. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal). Federal Statistical Office.
3. https://www.statistik-nord.de/fileadmin/Dokumente/Statistische_Berichte/bevoelkerung/A_I_3_j_H/A_I_3_j22_HH.xlsx.
4. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 (alm.). DESTATIS, 2023.
5. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.1975. Federal Statistical Office, 2018.
6. http://www.statistik-nord.de/fileadmin/Dokumente/Tabellen%2C_Tabellenbände%2C_Broschüren/Zensus2011/Einwohner/HH/Zensus_2011_Einwohnerzahlen_FHH_Bezirke.pdf. S. 2.
7. http://www.statistik-nord.de/fileadmin/Dokumente/Statistische_Berichte/bevoelkerung/A_I_S_1_j_H/A_I_S1_j14.pdf. S. 12.
8. https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.html.
9. https://www.statistik-nord.de/fileadmin/Dokumente/Presseinformationen/SI19_108.pdf.
10. https://www.statistikportal.de/de/produkte/gemeindeverzeichnis. Federal Statistical Office.
11. register of German municipalities (4th quarter 2022) (alm.). DESTATIS, 2023.
12. "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-07-30 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-04-27.
13. "Fußball-Underdog WM-Finale am Sonntag: So sind wir Kroaten". 8 March 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2018.
14. "Statistische Berichte: Ausländische Bevölkerung in Hamburg" (PDF). 21 March 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 21 June 2018.