Albedo (lat. Albedo- ağlıq)- səthin işıqqaytarma qabiliyyətini səciyyələndirən kəmiyyət. Səthindən əks olunan işıq selinin həmin səthə düşən selə nisbəti ilə ölçülür.[1]
| Günəş sistemindəki planetlərin albedoları (təqribi) | |||
|---|---|---|---|
| Planet | Geometrik albedo |
Bond albedosu | |
| Merkuri | 0,106 | 0,119 | |
| Venera | 0,65 | 0,76 | |
| Yer | 0,367 | 0,39 | |
| Mars | 0,15 | 0,16 | |
| Yupiter | 0,52 | 0,7 | |
| Saturn | 0,47 | 0,74 | |
| Uran | 0,51 | 0,81 | |
| Neptun | 0,41 | 0,29 | |
| Pluton | 0,6 | 0,5 | |
| Bəzi səthlərin albedoları | |||
| Maddə | Albedo | ||
| təzə qar | 0,80–0,90 | ||
| köhnə qar | 0,45–0,90 | ||
| bulud | 0,60–0,90 | ||
| çöl | 0,30 | ||
| savanna | 0,20–0,25 | ||
| tarla | 0,26 | ||
| çəmən | 0,18–0,23 | ||
| meşə | 0,05–0,18 | ||
| asfalt | 0,15 | ||
| dəniz suyu (düşmə bucağı > 45°) |
0,05 | ||
| dəniz suyu (düşmə bucağı > 30°) |
0,08 | ||
| dəniz suyu (düşmə bucağı > 20°) |
0,12 | ||
| dəniz suyu (düşmə bucağı > 10°) |
0,22 | ||
Günəş radiasiyanın müəyyən səthdən əks olunaraq geri qaytarılmasıdır. Albedo yer səthinin və yerə yaxın hava təbəqəsinin meteoroloji şəraitinin, o cümlədən iqlim şəraitinin formalaşmasında xüsusi rol oynayır. Albedonun və ya əks olunan radiasiyanın miqdarı səthin rəngindən asılıdır. Səth nə qədər çox olar. Günəşdən gələn radiasiya təqribən iki hissəyə ayrılır ki, onun bir hissəsi əks etdirilərək, geri qaytarılır, digər hissəsi isə səth tərəfindən udulur və səthin qızmasına sərf edilir. Bir planet kimi yerin albedosu təqribən 40%-dir. Qalan 60% radiasiya isə səth tərəfindən udulur.
Tünd rəngli qara torpaq və ya asfalt üzərinə düşən günəş radiasiyasının 85–90% udur, 10–15%-ni albedo şəklində geri qaytarır. Çəmənliyin albedosu 20–25%, güman ki 30–35%, buludlarınkı 50–75%, təzə yağmış qarın albedosu isə 80–90%-dir. Yer səthinin albedosunun müxtəlif olması, yerin istilik balansının formalaşmasında mühüm rol oynayır.
Albedo coğrafi termik kimi iqlimşünaslıqda istifadə edilir və ərazilərin iqlim şəraitinin. O cümlədən ayrı-ayrı sahələrin mikroiqliminin öyrənilməsi zamanı onun kəmiyyəti ölçülür.
Astronomiyada isə albedonun beş növü müəyyənləşdirilmişdir və buna özü işıq saçmayan göy cisimlərinin xarakteristikası kimi baxılır: müstəvi albedo, sferik albedo, həndəsi albedo. Təsviri albedo. Görünən albedo.
Növləri
Astoronomiyada albedonun beş növü vardır:
- müstəvi albedo
- sferik albedo
- həndəsi albedo
- təsviri albedo
- görünən albedo
Xarici keçidlər
İstinadlar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
