Əlvənd Mirzə

Əlvənd Mirzə (bilinmir – 1505, Mardin) — Ağqoyunlu hökmdarı.

Bu məqalə Ağqoyunlu hökmdarı Əlvənd Mirzə haqqındadır. Qaraqoyunlu hakimi üçün Əlvənd Mirzə (Qaraqoyunlu) səhifəsinə baxın.

Əbül Müzəffər Əlvənd Mirzə
Əlvənd Mirzənin dövrünə aid sikkə
Ağqoyunlu dövlətinin VII Sultanı (Azərbaycanda)
1498 – 1504/1505
Əvvəlki	Sultan Məhəmməd Ağqoyunlu
Sonrakı	ləğv olunub
Şiraz valisi
14 mart 1478 – 1498
Əvvəlki	Zeynalabidin bəy Bayandur
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	bilinmir
Vəfat tarixi	1505[1]
Vəfat yeri	Mardin
Atası	Yusif bəy Bayandur
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Uzun Həsənin nəvəsi Yusif bəy Bayandurun ikinci oğludur. 1478-ci ildə Sultan Xəlil tərəfindən Şiraz valisi təyin olunmuşdur.^[2] Gödək Əhmədin ölümündən sonra Azərbaycanda hakimiyyətə gəlmişdir. 1500-1501-ci illərdə iki yerə bölünmüş Ağqoyunlu dövlətinin bir hissəsinin hökmdarı olmuşdur.

Hakimiyyəti

Qazi bəy Bayandur və Kazım bəy Pörnak tərəfindən dəstəklənirdi. İlk işi qardaşı Məhəmmədi Yəzddən qovmaq oldu. Məhəmməd Mirzə İsfahana qaçdı. Növbəti döyüşdə Əlvənd bəy məğlub olub Təbrizə çəkildi. Bu hadisədən sonra Sultan Murad Eybə Sultanın qardaşları tərəfindən Şirvandan çağrıldı. O da, Şirazdan İsfahana gəlib 1499-cu ildə Məhəmmədi tutdu və Təbrizə sürgün etdi. Əlvənd Mirzə və Murad Əbhərdə sülh bağladı və bunun nəticəsində Diyarbəkir (Şərqi Anadolu) ilə Azərbaycan Əlvənd Mirzəyə, İraqi-Ərəb, İraqi-Əcəm və Fars da Sultan Murada qaldı.

Səfəvilərlə mübarizə

Əlvənd Mirzə Şah İsmayılın Şirvanşahları məğlub etməsi xəbərini alan kimi böyük bir ordu ilə Təbrizdən Naxçıvana gəldi. O, qızılbaşların Kür çayını keçməsini əngəlləmək üçün hərbi rəisi Məhəmməd Qaracanı Gəncə və Qarabağa yolladı. Qızılbaşlar Kür çayını keçib Əlvəndin göndərdiyi ordunu məhv etdilər. Əlvənd Şah İsmayıla Şirvana qayıtmaq tələbi ilə məktub göndərsə də, rədd cavabı aldəqdan sonra, döyüşmək üçün nəzərdə tutduğu Şərur düzünə yollandı.^[3] Lakin 1501-ci ildə Şərur döyüşündə Əlvənd Mirzə məğlubiyyətə uğradı.^[4] 1501-ci ildə İsmayıl Təbrizə daxil olub özünü şah elan edir.^[5][6] Bununla da paytaxtı Təbriz olan Səfəvilər dövlətinin əsası qoyuldu. Əlvənd Mirzə Ərzincana qaçmaqla xilas ola bildi.

Həmçinin bax

• Ağqoyunlu hökmdarlarının siyahısı

İstinadlar

1. F. Sümer, “Akkoyunlular”, s. 273.
2. "İlhan Erdem - OTLUKBELİ SONRASI AK-KOYUNLULAR (1473-1478)" (PDF). 2012-03-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2015-12-06.
3. Həbib əs-Siyər, c. 4, səh. 499-500
4. Həsən bəy Rumlu, "Əhsən ət-Təvarix", səh. 234
5. Minorsky V. La Perse au XV-e siècle entre La Turque et Venise, Paris, 1933, səh. 60-61
6. Эфендиев О. А. Образование азербайджанского государства Сефевидов в начале XVI века. Баку, 1961, səh. 90-91

Xarici keçidlər

Əlvənd Mirzə Bayandur tayfası Ağqoyunlu sülaləsi Doğum: (ehtimal ki)1464 Vəfat: 1505
Hakimiyyət titulları
Sələfləri  Gödək Əhməd	Ağqoyunlular dövləti(آق‌قویونلو‎) sultanı (Yəzddə) 1498-1501	Xələfləri  (Səfəvilər imperiyası quruldu) Şah İsmayıl