Dağlaləsi

Dağlaləsi (lat. Tulipa) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin zanbaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Dağlaləsi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Zanbaqçiçəklilər Fəsilə: Zanbaqkimilər Yarımfəsilə: Lilioideae Triba: Lilieae Cins: Dağlaləsi
Beynəlxalq elmi adı
Tulipa L., 1753[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   43104 NCBI   13305 EOL   17820

Təsviri

Latınca adı fars mənşəli toliban (çalma, əmmamə) sözündən götürülüb. Soğanağı yumurtavarı, çiçəkləri iri, çiçəkyanlığı ağ (bəzən qırmızı və ya sarı), meyvəsi qutucuqdur. Gövdəsinin hündürlüyü 6 sm-dən 50 sm-ədək olur. Onun ucunda günəşli havada açılan, axşamlar və tutqun havada bükülən al rəngli bir (bəzən bir neçə) çiçəyi olur. Çarpaz tozlanır. May–iyun aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləmə müddəti 30 günə qədərdir. İlk dəfə 16-cı əsrdə Türkiyədə becərilmişdir. Cənubi Avropada, Kiçik, Ön və Şərqi Asiyada 140, Orta Asiyada, Qafqazda, Sibirdə 83, o cümlədən Azərbaycanda 7 növü yayılmışdır.

Qarabağ dağlaləsi, Eyxler dağlaləsi, Juliya dağlaləsi və s. növləri dekorativ bağçılıqda istifadə edilir.

Növləri

• Eyxler dağlaləsi (Tulipa eichleri)
• Florenski dağlaləsi (Tulipa florenskyi)
• Şmidt dağlaləsi (Tulipa schmidtii)
• Yuliya dağlaləsi (Tulipa julia)

• Tulipa affinis Botschantz.
• Tulipa agenensis DC.
• Tulipa albertii Regel
• Tulipa aleppensis Boiss. ex Regel
• Tulipa altaica Pall. ex Spreng.
• Tulipa anisophylla Vved.
• Tulipa armena Boiss.
  • Tulipa armena var. armena
  • Tulipa armena var. lycica (Baker) Marais
• Tulipa banuensis Grey-Wilson
• Tulipa biebersteiniana Schult. & Schult.f.
• Tulipa biflora Pall.
• Tulipa bifloriformis Vved.
• Tulipa boettgeri Regel
• Tulipa borszczowii Regel
• Tulipa botschantzevae S.N.Abramova & Zakal.
• Tulipa brachystemon Regel
• Tulipa butkovii Botschantz.
• Tulipa carinata Vved.
• Tulipa celsiana DC.
• Tulipa cinnabarina K.Perss.
• Tulipa clusiana DC.
• Tulipa cretica Boiss. & Heldr.
• Tulipa cypria Stapf ex Turrill
• Tulipa dasystemon (Regel) Regel
• Tulipa dasystemonoides Vved.
• Tulipa dubia Vved.
• Tulipa eichleri Regel
• Tulipa faribae Ghahr., Attar & Ghahrem.-Nejad
• Tulipa ferganica Vved.
• Tulipa florenskyi Woronow
• Tulipa fosteriana Irving
• Tulipa gesneriana L.
• Tulipa greigii Regel
• Tulipa grey-wilsonii Rech.f.
• Tulipa gumusanica Terzioglu
• Tulipa hageri Heldr.
• Tulipa harazensis Rech.f.
• Tulipa heteropetala Ledeb.
• Tulipa heterophylla (Regel) Baker
• Tulipa heweri Raamsd.
• Tulipa hissarica Popov & Vved.
• Tulipa hoogiana B.Fedtsch.
• Tulipa humilis Herb.
• Tulipa hungarica Borbás
• Tulipa iliensis Regel
• Tulipa julia K.Koch
• Qarabağ dağlaləsi (Tulipa karabachensis Grossh.)
• Tulipa karamanica Özhatay & Koçak
• Tulipa kaufmanniana Regel
• Tulipa kolpakovskiana Regel
• Tulipa kolpakowskiana Regel
• Tulipa kopetdaghensis B.Fedtsch. ex Czerniak.
• Tulipa korolkowii Regel
• Tulipa korshinskyi Vved.
• Tulipa krauseana Regel
• Tulipa kuschkensis B.Fedtsch.
• Tulipa lanata Regel
• Tulipa lehmanniana Merckl.
• Tulipa libanotica Regel
• Tulipa linifolia Regel
• Tulipa lownei Baker
• Tulipa maximowiczii Regel
• Tulipa micheliana Hoog
• Tulipa mogoltavica Popov & Vved.
• Tulipa mongolica Y.Z.Zhao
• Tulipa montana Lindl.
• Tulipa neustruevae Pobed.
• Tulipa nitida Hoog
• Tulipa oreophila Rech.f.
• Tulipa orithyioides Vved.
• Tulipa orphanidea Boiss. ex Heldr.
  • Tulipa orphanidea subsp. orphanidea
• Tulipa orthopoda Vved.
• Tulipa ostrowskiana Regel
• Tulipa patens C.Agardh ex Schult. & Schult.f.
• Tulipa persica (Lindl.) Sweet
• Tulipa platystemon Vved.
• Tulipa polychroma Stapf
• Tulipa praestans Hoog
• Tulipa primulina Baker
• Tulipa prolongata Vved.
• Tulipa pulchella (Regel) Baker
• Tulipa regelii Krasn.
• Tulipa rhodopea (Velen.) Velen.
• Tulipa rosea Vved.
• Tulipa saxatilis Sieber ex Spreng.
• Tulipa schmidtii Fomin
• Tulipa sinkiangensis Z.M.Mao
• Tulipa sogdiana Bunge
• Tulipa sosnowskyi Achv. & Mirzoeva
• Tulipa sprengeri Baker
• Tulipa stapfii Turrill
• Tulipa suaveolens Roth
• Tulipa subbiflora Vved.
• Tulipa subpraestans Vved.
• Tulipa subquinquefolia Vved.
• Tulipa sylvestris L.
  • Tulipa sylvestris subsp. australis (Link) Pamp.
  • Tulipa sylvestris subsp. cuspidata (Regel) Maire & Weiller
  • Tulipa sylvestris subsp. sylvestris
• Tulipa systola Stapf
• Tulipa tarbagataica D.Y.Tan & X.Wei
• Tulipa tarda Stapf
• Tulipa tetraphylla Regel
• Tulipa thianschanica Regel
• Tulipa × tschimganica Botschantz.
• Tulipa tubergeniana Hoog
• Tulipa turcomanica B.Fedtsch.
• Tulipa turkestanica (Regel) Regel
• Tulipa ulophylla Wendelbo
• Tulipa undulatifolia Boiss.
• Tulipa uniflora (L.) Besser ex Baker
• Tulipa uzbekistanica Botschantz. & Sharipov
• Tulipa vvedenskyi Botschantz.
• Tulipa wendelboi Matin & Iranshahr
• Tulipa zenaidae Vved.

İstinadlar

1. Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 145. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
2. Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 305.

Həmçinin bax