Azərbaycan tarixi dövlətlərinin siyahısı

Azərbaycan dövlətlərinin siyahısı — Tarixi Azərbaycan torpaqlarında qurulmuş dövlətlərin siyahısı.

Əsas siyahı

	Adı	Şəkil	Məlumat
1	Manna		Dövr: e.ə IX əsr -- e.ə 590 Hökmdarlar: İşpaka, Prototi, Madiy Hökmdarlar: İranzu, Aza, Ullusunu, Ahşeri, Ualli
Əhəmənilər imperiyası (e.ə. 550 — e.ə. 330)
2	Midiya satraplığı (Kiçik Midiya)		Quruluşu: Satraplıq Dövr: e.ə. 550 — e.ə. 330 Hökmdarlar: Əhəmənilərin təyin etdiyi satraplar Tarixi hadisələr: Qaumata üsyanı
Makedoniya çarlığı (e.ə. 330 — e.ə. 321)
3	Atropatena		Paytaxt: Qazaka Dövr: e.ə. 321 — b.e. 224 Hökmdarlar: Atropatidlər, Atropatena Arşakiləri
4	Qafqaz Albaniyası		Paytaxt: Kabalaka, Partav (indiki Bərdə) Dövr: e.ə. IV əsr — b.e. 705 Hökmdarlar: Aranoğulları, Alban Arşakiləri, Mehranilər
5	Leq çarlığı		Dövr: III əsr
6	Maskutların ölkəsi		Dövr: III əsr
Sasanilər İmperiyası (224-651)
7	Aturpatakan mərzbanlığı		Paytaxt: Qazaka Dövr: 224-651 Hökmdarlar: Sasanilərin təyin etdiyi mərzbanlar
8	Albaniya mərzbanlığı		Paytaxt: Kabalaka, Partav (indiki Bərdə) Dövr: 252-639 Hökmdarlar: Sasanilərin təyin etdiyi mərzbanlar Tarixi hadisələr: 387-ci il Akilisen sülhü (Uti və Arsaxın Albaniyaya verilməsi), Üçüncü fars-türk müharibəsi
Ərəb xilafəti (VIII-IX əsrlər)
9	Ərməniyyə		Paytaxt: Dvin, Bərdə Dövr: 685-885 Hökmdarlar: Əmirlər Tarixi hadisələr: Xəzər-ərəb müharibələri, Xürrəmilər hərəkatı
10	Şəki dövləti		Paytaxt: Şəki, Telavi, Kiş Dövr: VII əsr — 1117 Hökmdarlar: Mehranilər, Arevmanelilər Tarixi hadisələr: Xürrəmilər hərəkatı, 1020-ci illərdə Kaxeti ilə birləşmə
11	Layzanşahlar		Dövr: 861-917 Hökmdarlar: Məzyədilər
12	Şirvanşahlar dövləti		Paytaxt: Şirvan, Şamaxı, Bakı Dövr: 861-1539 Hökmdarlar: Şirvanşahlar (Məzyədilər, Kəsranilər, Dərbəndilər) Tarixi hadisələr: Rusların Qafqaz ekspedisiyaları, Səfəvi-Şirvanşahlar müharibələri
13	Dərbənd əmirliyi		Paytaxt: Dərbənd Dövr: 861-1075 Hökmdarlar: Dərbənd Haşimiləri, Şirvanşahlar
14	Sacilər		Paytaxt: Marağa, Ərdəbil Dövr: 889-929 Hökmdarlar: Məhəmməd ibn Əbu Sac, Divdad ibn Məhəmməd, Yusif ibn Əbu Sac, Əbül-Müsafir Fəth
15	Salarilər		Paytaxt: Ərdəbil Dövr: 941-981 Hökmdarlar: Məhəmməd ibn Müsafir, Mərzban ibn Məhəmməd, Məhəmməd ibn Müsafir, Mərzban ibn Məhəmməd, I Cüstan, İsmail ibn Vəhsudan, İbrahim, Nuh, İbrahim, II Mərzban
16	Şəddadilər		Paytaxt: Gəncə Dövr: 970-1075 Hökmdarlar: Məhəmməd bin Şəddad, Əli Ləşkəri, Mərziban bin Məhəmməd, Fəzl bin Məhəmməd, Əbülfəth Musa, II Əli, Ənuşirvan bin Ləşkəri, Əbüləsvar Şavur, II Fəzl, Aşot bin Şavur, III Fəzl
17	Rəvvadilər		Paytaxt: Gəncə Dövr: 981-1054 Hökmdarlar: I Rəvvad ibn Müsənna əl-Əzdi, Məhəmməd, II Rəvvad, I Hüseyn, Məhəmməd ibn Hüseyn ər-Rəvvadi, II Hüseyn, Əbülhica Məhəmməd, I Məmlan, Vədsudan Əbu, II Məmlan, İbrahim, Əhmədil
18	Sünik çarlığı		Paytaxt: Qafan Dövr: 987-1170 Hökmdarlar: I Smbat, I Vasak, II Smbat, I Qriqor, II Şahanduxt, Sənəkərim, II Qriqor, Həsən Herakaraçi
19	Xaçın knyazlığı		Paytaxt: Xoxanaberd, Zar Dövr: X-XIV əsrlər Hökmdarlar: Dop sülaləsi, Həsən-Cəlalyanlar sülaləsi
20	Naxçıvanşahlıq		Paytaxt: Naxçıvan Dövr: X əsrin sonları — XI əsrin 60-cı illəri Hökmdarlar: Əbuduləfilər
Böyük Səlcuq İmperiyası (1038-1157)
21	Ani əmirliyi		Paytaxt: Ani Dövr: 1072-1174 Hökmdarlar: Mənuçöhr bin Şapur, II Əbüləsvar Şapur, IV Fəzl bin II Şapur, Mahmud, Huşçöhr, Şəddad, V Fəzl, Şahənşah
22	Azərbaycan Atabəyləri		Paytaxt: Naxçıvan, Həmədan, Təbriz Dövr: 1136-1225 Hökmdarlar: Şəmsəddin Eldəniz, Məhəmməd Cahan Pəhləvan, Qızıl Arslan, Əbu Bəkr, Özbək
Monqol İmperiyası (1239-1256)
23	Elxanilər dövləti		Paytaxt: Marağa, Təbriz, Sultaniyyə Dövr: 1136-1225 Hökmdarlar: Hülakü xan, Abaqa xan, Əhməd Təkudar xan, Arqun xan, Keyxatu xan, Baydu xan, Qazan xan, Məhəmməd Olcaytu, Əbu Səid Bahadur xan, Arpa xan, Musa xan
24	Çobanilər		Paytaxt: Təbriz Dövr: 1335-1357 Hökmdarlar: Əmir Çoban Sulduz, Əmir Dəmirdaş Sulduz, Şeyx Həsən (Kiçik) Sulduz, Məlik Əşrəf
25	Cəlairilər sultanlığı		Paytaxt: Bağdad, Təbriz, Bəsrə Dövr: 1336-1432 Hökmdarlar: Tacəddin Həsən noyon,Sultan Üveys Cəlayır, Sultan Cəlaləddin Hüseyn, Sultan Qiyasəddin Əhməd, Sultan Bəyazid, Sultan Şahvələd, Sultan Mahmud Cəlayır, II Sultan Üveys, Sultan Məhəmməd Cəlayır, II Sultan Hüseyn Cəlayır
26	Şəki hakimliyi		Paytaxt: Şəki Dövr: ən geci 1384 — 1551 Hökmdarlar: Orlat sülaləsi, Qara keşiş nəsli
27	Qaraqoyunlular		Paytaxt: Təbriz Dövr: 1410-1468 Hökmdarlar: Pirbudaq, Qara Yusif, Qara İsgəndər, Cahan şah, Həsən Əli
28	Ağqoyunlular		Paytaxt: Təbriz Dövr: 1468-1503 Hökmdarlar: Uzun Həsən, Xəlil, Yaqub, Baysunqur, Rüstəm, Gödək Əhməd
Səfəvilər imperiyası (1501-1736)
29	Qarabağ bəylərbəyliyi		Paytaxt: Gəncə Dövr: 1501–1736 Hökmdarlar: Səfəvilər tərəfindən təyin edilmiş bəylərbəyləri
30	Çuxursəəd bəylərbəyliyi		Paytaxt: İrəvan Dövr: 1502–1736 Hökmdarlar: Səfəvilər tərəfindən təyin edilmiş bəylərbəyləri
31	Şirvan bəylərbəyliyi		Paytaxt: Şamaxı Dövr: 1501–1736 Hökmdarlar: Səfəvilər tərəfindən təyin edilmiş bəylərbəyləri
Əfşarlar imperiyası (1736-1747)
Qacarlar imperiyası/Azərbaycan xanlıqları və sultanlıqları
32	Bakı xanlığı		Paytaxt: Bakı Dövr: 1747-1806 Hökmdarlar: I Mirzə Məhəmməd xan, Fətəli xan Qubalı, Abdulla bəy (Şirvan), Məlik Məhəmməd xan, II Mirzə Məhəmməd xan, Məhəmmədqulu xan, Hüseynqulu xan
33	Gəncə xanlığı		Paytaxt: Gəncə Dövr: 1746-1828 Hökmdarlar: *Şahverdi xan Ziyadoğlu-Qacar, Məhəmmədhəsən xan Ziyadoğlu-Qacar, Məhəmməd xan Ziyadoğlu-Qacar, Məhəmmədrəhim xan Ziyadoğlu-Qacar, Cavad xan Ziyadoğlu-Qacar
34	İrəvan xanlığı		Paytaxt: İrəvan Dövr: 1747-1828 Hökmdarlar: Mir Mehdi xan, Xəlil xan, Həsənəli xan, Hüseynəli xan, Qulaməli xan, Məhəmməd xan, Əliqulu xan Qacar, Həsən xan Makulu, Məhəmməd xan, Mehdiqulu xan, Əhməd xan, Hüseynqulu xan
35	Naxçıvan xanlığı		Paytaxt: Naxçıvan Dövr: 1747-1828 Hökmdarlar: Heydərqulu xan, Hacı xan, Rəhim xan, Əliqulu xan, Vəliqulu xan, Abbasqulu xan, Cəfərqulu xan, Şükurəli xan, Kəlbəli xan, Nəzərəli xan, Kərim xan, Ehsan xan
36	Qarabağ xanlığı		Paytaxt: Bayat, Şahbulaq, Şuşa Dövr: 1747-1822 Hökmdarlar: Pənahəli xan  • Mehrəli bəy  • İbrahimxəlil xan  • Mehdiqulu xan
37	Quba xanlığı		Paytaxt: Quba Dövr: 1747-1806 Hökmdarlar: Hüseynəli xan, Fətəli xan, Əhməd xan, Şeyxəli xan, II Mirzə Məhəmməd xan
38	Şirvan xanlığı		Paytaxt: Şamaxı Dövr: 1748-1820 Hökmdarlar: Hacı Məhəmmədəli, Məhəmmədsəid xan, Ağası xan, Fətəli xan, Abdulla bəy, Eldar bəy, Əsgər xan, Qasım xan, Mustafa xan
39	Şəki xanlığı		Paytaxt: Şəki Dövr: 1743-1819 Hökmdarlar: Hacı Çələbi xan, Ağakişi bəy, Məhəmmədhüseyn xan, Hacı Əbdülqadir xan, Məhəmmədhəsən xan, Səlim xan, Fətəli xan, Cəfərqulu xan, İsmayıl xan, Hüseyn xan
40	Dərbənd xanlığı		Paytaxt: Dərbənd Dövr: 1747-1805 Hökmdarlar: Məhəmmədhəsən xan, Fətəli xan
41	Cavad xanlığı		Paytaxt: Cavad Dövr: 1747-1805 Hökmdarlar:  • Qiyas xan  • Həsən xan  • İbrahim xan  • Səfi xan
42	İlisu sultanlığı		Paytaxt: İlisu Dövr: 1562-1844 Hökmdarlar: Adıgörklü bəy, Sarı Əli bəy , Əmirxan bəy, Məhəmmədxan bəy, Xəlil bəy, II Əli Sultan paşa (Şəki bəylərbəyi və İlisu sancağının hakimi), Məhəmməd bəy, I Əhmədxan Sultan , Alxas bəy, Xanbaba bəy, II Əhmədxan sultan, Musa bəy, Danyal Sultan

Monarx sarayları

• Əhəmənilər sarayı
• Qədim Gəncə hökmdar sarayı
• Eldənizlər sarayı
• Şirvanşahlar sarayı
• Naxçıvan xan sarayı
• Şəki xan sarayı
• Qarabağ xan sarayı
• Gəncə xan sarayı
• Ağdam xan sarayı
• Sərdar sarayı
• Şamaxı xan sarayı
• Lənkəran xan sarayı
• Bakı xan sarayı

Zərbxanalar

• Gilan zərbxanası (Sasanilər və Elxanilər)
• Gəncə zərbxanası
• Naxçıvan zərbxanası
• Əlincə zərbxanası (Cəlairilər və Teymurilər)

Qalereya

Hökmdarların tarixi təsvirləri

• 
  Atropatena çarı I Dara
• 
  Albaniya knyazı Urnayr
• 
  Albaniya knyazı Cavanşir
• 
  Şəki çariçası Dinar
• 
  Şirvanşah III Fəribürz
• 
  Şirvanşah Huşəng ibn Kavus
• 
  Xaçın knyazı I Cəlal
• 
  Xaçın knyazı Vaxtanq Taqavorazn
• 
  Atabəy Qızıl Arslan
• 
  Ağqoyunlu Sultan Xəlil
• 
  Ağqoyunlu Sultan Yaqub
• 
  Qarabağ bəylərbəyi Davud xan Undiladze
• 
  Şirvan bəylərbəyi Əlqas mirzə Səfəvi
• 
  İrəvan xanı Hüseynqulu xan

Möhürlər

• 
  Albaniya knyazı Yesuagenin möhrü
• 
  Şirvanşah Qazi bəyin möhrü
• 
  Şəki xanı Məhəmmədhəsən xanın möhürü

İstinadlar

Həmçinin bax

• Azərbaycan (tarixi ərazi)
• Azərbaycan tarixi
• Azərbaycanlılar
• Azərbaycan tarixinin xronologiyası
• Azərbaycan Tarixi (7 cilddə)

Ədəbiyyat

• Шнирельман, В. А., Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье, 2003, ISBN ISBN 5-94628-118-6
• İsgəndər bəy Münşi Türkman. "Dünyanı bəzəyən Abbasın tarixi" ("Tarixe aləmaraye Abbasi"). Bakı. "Şərq-Qərb". 2010. ISBN 978-9952-34-620-6 (yüklə)
• Şahin Fərzəliyev. "Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə". Bakı. "Elm". 1983. 108 səh. (yüklə)
• "Qızılbaşlar tarixi". Tərcümə və şərhlər: M. Ə. Məhəmmədi. Bakı, «Azərbaycan» nəşriyyatı. 1993. 48 səh. (yüklə^{[ölü keçid]})
• Azərbaycan Tarixi. I cild. (ən qədim zamanlardan XX əsrədək). Bakı. "Azərnəşr". 1994. 680 səh.
• Rəhimə Dadaşova. Səfəvilərin son dövrü (ingilisdilli tarixşünaslıqda). B
• Xacə Zeynalabidin Əli Əbdi bəy. Təkmilətül-əxbar (Səfəvi dövrü - şah İsmayıl və şah Təhmasib dövrlərinin tarixi). - Bakı: Elm, 1996-200s. ISBN 5-8066-0436-5
• Əfəndiyev, Oqtay, Azərbaycan Səfəvilər dövləti (PDF), Kamil Muxtarov, Şərq-Qərb, 2007, ISBN 978-9952-34-101-0, 2017-08-28 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2019-06-30