Idioma ucraín

L'ucraín (ucraín: українська мова) o ucranianu^[1] ye una llingua eslava oriental (grupu indoeuropéu) falada principalmente n'Ucraína por unos 40 millones de persones.

українська мова
Faláu en
Faláu en	Ucraína, Rusia, Polonia, Canadá, Kazakstán, Bielorrusia, Rumanía, Eslovaquia, Serbia, Estaos Xuníos, Hungría, Chequia y Moldavia
Númberu de falantes
Falantes Tipu Añu 26 900 000 llingua materna 2023
Datos
Familia	llingües eslaves orientales
Estáu de vulnerabilidá	1 seguru
Sistema d'escritura	alfabetu cirílicu y alfabetu llatín
Reguláu por	Academia Nacional de Ciencies d'Ucraína, Institute of the Ukrainian Language of the National Academy of Sciences of Ukraine (en) , Potebnia Institute of Linguistics (en) y Commissioner for the Protection of the State Language (en)
Códigos
ISO 639-1	uk
ISO 639-2	ukr
ISO 639-3	ukr

Historia

Ye ún de los tres miembros que faen parte del eslavu oriental xunto al rusu y al bielorrusu. Estrémase d'estos nes influencies polaques que recibió na dominación polaca de la Ucraína Occidental.

Como'l bielorrusu ye fíu del rutenu antiguu, del que se separtó nel sieglu XV.

Tien l'orixe nel Rus de Kiev (sieglos X al XIII), nel que se conocía como rusín. L'ucraín normativu creóse nel sieglu XIX, so la guía del nacionalismu de la dómina. La invasión rusa frenó la so espansión, cola prohibición de falalo en públicu. Cola independencia de 1991, declaróse únicu idioma oficial n'Ucraína.

Idioma ucraín

Alfabetu ucraín

Tecláu n'ucraín.

L'ucraín usa l'alfabetu cirílicu, adautáu a les sos necesidaes. Como en tolos idioms eslavos qu'usen el cirículu, la ortografía respeta bastante bien la fonética.

Nun lleva signos diacríticos y ta formáu por 34 caráuteres.

Lletres y símbolos del alfabetu ucraín^[2][3]

Normal	Cursiva	Treslliteración	Nome n'ucraín
А а	А а	a	а (a)
Б б	Б б	b	бе (be)
В в	В в	v	ве (ve)
Г г	Г г	'h' (j)	ге (jhe, ghe)
Ґ ґ	Ґ ґ	g	ґе (gue)
Д д	Д д	d	де (de)
Е е	Е е	e	е (e)
Є є	Є є	ye	є (ye, ie)
Ж ж	Ж ж	zh (dll), asemeyada a la j francesa	же (dlle)
З з	З з	z (ds), asemeyada a la z italiana (pizza)	зе (dse)
И и	И и	y (ee) (paecida a una ê portuguesa (ee) Exemplos: писати [pesáte], escribir читати [chetate], lleer вивчати [vevchate], deprender	и (ɪ, esto ye ee, ente una I y una E).
І і	І і	i	і (i)
Ї ї	Ї ї	yi	ї (yi)
Й й	Й й	y (i curtia)	й (y)
К к	К к	k	ка (ka)
Л л	Л л	l	ел (el)
М м	М м	m	ем (em)
Н н	Н н	n	ен (en)
О о	О о	o	о (o)
П п	П п	p	пе (pe)
Р р	Р р	r	ер (er)
С с	С с	s	ес (es)
Т т	Т т	t	те (te)
У у	У у	u	у (u)
Ф ф	Ф ф	f	еф (ef)
Х х	Х х	j	ха (ja)
Ц ц	Ц ц	ts	це (tse)
Ч ч	Ч ч	ch	че (cha)
Ш ш	Ш ш	sh (ch marcada)	ша (sha)
Щ щ	Щ щ	shch (sh doble o sch)	ща (shcha, scha)
Ь ь	Ь ь	'	м’який знак (m'yakiy znak)
Ю ю	Ю ю	yu	ю (yu, iu)
Я я	Я я	ya	я (ya, ia)
'			апостроф (apóstrofu, nun ye una lletra).

Exemplos

Asturianu Ucranín Romanización Pronunciación Vocabulariu básicu Hola Привіт Pryvit prɪu̯it Por favor Будь ласка Bud' Lasca budʲlɑsʲkɑ Cómo Як Yak jɑk Ónde Де De dɛ Gracies Дякую Diacuiu dʲjɑkujʊ Sí Так Tak tɑk Non Ні Ñi´ nʲi Ayuda Допомога Dopomoha dɔpɔmɔɦɑ Quiero Хочу Jóchu xɔt͡ʃu

Asturianu Ucraín Romanización Pronunciación Asturianu Ucraín Romanización Pronunciación Númberos uno один odyn odɪn diez десять desat´ dɛsʲɑtʲ dos два dva dwɐ cien сто sto stɔ tres три try trɪ mil тисяча tysyacha tɪsʲɑtʃɐ cuatro чотири chotyry tʃotɪrɪ millón мільйон milʹyon milʲjon cinco п'ять p´yat´ pjɐtʲ billón мільярд milʹyard milʲjɐrd seis шість shist´ ʃisʲtʲ trillón трильйон trylʹyon trɪlʲjɔn siete сім sim sim ocho вісім visim wisʲim nueve дев'ять dev´yat´ dewjɑtʲ

Ver tamién

• Gramática del ucraín