Pontecesures

Pontecesures^[3] ye un conceyu español asitiáu na comarca de Caldas, al norte de la provincia de Pontevedra, en Galicia. Hasta 1930 tuvo integráu como parroquia dientro del términu municipal de Valga.

Pontecesures
Alministración
País	España
Autonomía	Galicia
Provincia	provincia de Pontevedra
Tipu d'entidá	conceyu de Galicia[1]
Alcaldesa de Puentecesures (es)	María Teresa Tocino Barreiro
Nome oficial	Pontecesures (gl)[2]
Códigu postal	36640
Xeografía
Coordenaes	42°43′15″N 8°39′11″W
Pontecesures Pontecesures (España)
Superficie	7 km²
Llenda con	Padrón, A Estrada y Valga
Demografía
Población	3096 hab. (2023) - 1512 homes (2019) - 1540 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.33% de provincia de Pontevedra
Densidá	442,29 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
pontecesures.org

Allugamientu del puertu romanu.

Historia

Pontecesures ye un nucleu habitáu que se desenvuelve tres la construcción d'una ponte romana pal pasu del ríu, asitiáu na marxe esquierda del ríu Ulla, navegable hasta equí.

Nel pasáu, el so puertu tuvo gran importancia, topándose nel allugamientu del actual puertu o muelle de carga, el portus romanu, del que s'atoparon los pontones soterraos, de carbayu y con encaxes de cola de bilanu, amás de gran cantidá de cerámica y monedes romanes dende Tiberio a Constantino III

Nel sieglu XII, l'obispu de la catedral de Santiago, Diego Xelmírez, utiliza la mesma zona del ríu pa crear un estelleru xacobéu, y empezar la construcción de tres naves artilladas so la direición del maestru carpinteru Paolo de Nápoles, coles que combatir a los pirates berberiscos asitiaos nes islles Ons, y que faíen estragos ente los barcos procedentes d'Inglaterra, cargaos con Camín de Santiago de los Ingleses pelegrinos pa Santiago. Construyéronse tres naves y darréu otres dos.

Estes embarcaciones darréu participen a pidimientu d'Alfonsu VII, nel ataque contra la plaza fuerte musulmana de Coimbra, siendo tomada al nun esperar un ataque per mar, según rellata Gelmírez na Historia Compostelana.

Ye mientres l'ataque a Coímbra cuando se produz una visión en Santiago de Compostela, nun pelegrín, y eso da llugar na iconografía a la imaxe del Santiago Matamoros, antes inesistente.

Esta fuercia naval darréu foi utilizada contra les naves normandes qu'afaraben la mariña escalándolo y llegando a enfusar ríu arriba hasta Santiago ya inclusive hasta O Cebreiro, nuna incursión que duró trés años provocando la mayor inestabilidá. L'acción de les naves foi tan decisiva que s'esaniciaron normandos y berberiscos de los problemes de la sociedá del so tiempu

Gelmírez reforzó'l Castelun Honestum, les actuales Torres de Oeste en Catoira, onde él naciera pos yera fíu del casteleiro, y cruciando una fuerte cadena de fierro a la otra vera torgaba'l pasu de les naves enemigues hasta Pontecesures y Santiago de Compostela. Santiago de Compostela, Pontecesures y Catoira, formaron una unidá na defensa de la entidá xacobea.

Entá en tiempos d'Enrique IV siguía siendo l'únicu puertu habilitáu pa barcos de carga y descarga en tola ría de Arousa

Hasta'l sieglu XVIII, Pontecesures y Padrón formaron una unidá y foi tres la reorganización provincial nes que se tomaron los ríos como divisiones polítiques, cuando fueron dixebraos en dos provincies y pasu a depender de Valga.

La importancia del puertu yera tal que se-y denominaba «puertu de Compostela», una y bones la mayoría de les mercancíes que diben escontra Santiago de Compostela salíen de Pontecesures. Gracies a ello, creóse una burguesía de comerciantes ya industriales qu'impulsaron la independencia del conceyu en 1925, yá que hasta esi momentu pertenecía a Valga.

El puertu tuvo gran importancia nos años 60-70 yá que yera Pontecesures centru de descarga de los barcos areneros del ríu Ulla. Esti sable yera utilizada pol sector de la construcción neses décades. El negociu del sable morrió a principios de la década de los 80, al completase'l dragáu del fondu del ríu colo cual sumieron les tarrecibles cheas o llenes del ríu na curva de la Insua o de la ponte, que daba llugar a que permaneciera anubierta esta zona habitada, al igual que A Veiga da Foz, formada pola confluencia del ríu Sar col Ulla un pocu más embaxo del puertu romanu, un terrén d'ábanu y pantanosu y solamente habitáu apocayá cola normalización del cursu del ríu.

Publicáronse equí dos periódicos. La Verdá de Cesures, so la direición de Victoriano Llerena Braña, que la so redaición taba en casar esquinera de la Rúa Nova cola Rúa San Lois. Entamu la so tirada'l 6 de mayu de 1900 y dexó de publicar n'avientu de 1900. La Razón de Cesures publicar nos meses d'ochobre y payares de 1900 mientres la suspensión temporal de La Verdá de Cesures.

En 1881 Alfonsu XII concedió a la parroquia de San Xulián de Requeixo el títulu de Villa de San Luis de Cesures, anque daquella pertenecía al conceyu de Valga, del cual consiguió darréu la segregación.

Corporación municipal

Resultáu eleiciones municipales del 25 de mayu de 2015 en Pontecesures
Nome	Votos	Porcentaxe	Conceyales
Partíu Popular de Galicia	441	25.21%	3
Bloque Nacionalista Galego	375	21.44%	2
Terra Galega	314	17.95%	2
Independientes por Pontecesures	305	17.44%	2
Partíu dos Socialistes de Galicia	269	15.38%	2

Patrimoniu

Petroglifos:

• De Camporredondo, próximu al antiguu depósitu de l'agua. Los petroglifos indiquen les llendes territoriales de les tribus celtes esistentes. Ye tamién conocíu como Pedra das Serpes pola combinación de círculos y llaberintos con llinies serpentiformes.

Castros:

• Castro Cortinallas, próximu y nel barriu de la Calera, tópase un castru celta bien próximu al ríu *

O Castro, nos altores, nel barriu del Castru, tópase otru castru pequeñu, güei día arrodiáu d'una muralla, y de propiedá privada * Castro Valente, a lo cimero del monte, mitolóxicu porque aguantó numantinamente l'ataque romanu y nel que se suicidaron los sos habitantes

• Castro Cessuris, nel allugamientu actual del antiguu campusantu y la ilesia de S. Xulián

Restos romanos:

• Vía Romana, De Sur a Norte, Pontecesures yera percorríu pola calzada romana que xunía con Brigantium, y que ta sol camín actual y que procedente de S. Miguel de Valga xune los barrios de Condide, Carreiras, Infesta, Capo, y S. Xulian. Dende ellí la calzada xiraba y dirixíase a la ponte de construcción romana destruyíu y reconstruyíu delles vegaes; la primera con Abderramán nel 717d.c y bien modificáu darréu nel XVIII - xunía a Pontecesures con Iria Flavia, y que esta anguaño so la carretera nacional Coruña-Vigo
• Miliarios y lapidas romanes, próximos a la ermita fueron topaos dos lápida votivas dedicaes a lare domésticos y una a Xúpiter, güei día exhibíes nel Muséu Provincial de Pontevedra.
• Turris Augusti, llevantada por Xuliu César tres el sometimientu de Brigantiun, topar ente'l portus y el Castro Cortinallas. Sumida, nun se caltienen restos

Románicu:

• Ilesia de S. Xulián de Requeixo, llevantada pol Arzobispu Xelmírez, sobre otra edificación anterior, nun antiguu castru celta. Exteriormente ye una construcción realizada en bona sillería. Destaca la so torre-campanariu, que se llevanta sobre la fachada, y los canecillos. Al interior ye un edificiu de planta rectangular y nave única.

Cruceiros:

• Cruceiro de la Obra Pía de San Llázaro construyíu nel sieglu XIV, güei día asitiáu al llau de la carretera nacional, na Estación de Serviciu de la ponte *

Cruceiro de Carreiras, construyíu nel sieglu XIV

Palacios:

• El palaciu d'A Cova del sieglu XVIII, con escudu, foi ufiertáu al yá vieyu Valle Inclan, y aceptáu, pa pasar la so vieyera, pero depués foi refugáu

Alfolí de Rentes del Tabacu, edificiu de piedra construyíu en tiempu de Carlos IV, y con enorme escudu borbónicu, tópase al llau de la estación de tren

La Malateria de San Loys, 7 edificios güei sumíos, na actual Rua Nova, rexentaos pola Obra Pía de San Llázaro, hasta la so estinción

Patrimoniu Cultural

• La Foliada de Requeixo, un baille típicu local, que se baillaba ente trés pareyes, a ritmu de muiñeira lenta, mientres elles calteníen na cabeza trés postres (rosca, mollete, y torta). Requeixo significa pan de boda. Inda se bailla polos grupos de dances locales.
• La Festa da Lamprea, la última selmana d'abril, el Ulla ye ríu de salmón y llamprea y equí prepárase de bien distintes maneres.

Personaxes

• Carlos Maside (1887-1958), nació na cai San Luis el 16 de marzu de 1897. Desenvolvió una magnífica carrera como pintor, caricaturista y dibuxante, siendo un gran renovador de la pintura gallega de la dómina.
• Carlos Bobeda, pintor y decorador de cerámica en La Cerámica Celta.
• Maria Magariños, artista naif y modeladora de folla con un estilu similar a la portuguesa Rosa Cota.
• José Llerena Ferro, decorador ceramista en La Cerámica Celta y darréu en Ceramica O Castro, de Sada.
• Manuel Otero Acevedo, médicu neurociruxanu, escritor y editor del periódicu Pero-Grullo.
• Manuel Magariños Castaños, (1871-1941), editor del periódicu El Diariu Español, en Montevideo, Uruguái *[[Santiago Alejandro Miguens

Parráu]], (1874-1926), sacerdote y poeta.

• Borobó, periodista y columnista fináu en Madrid.
• Víctor García Lozano, (1886-1963), médicu.
• Francisco Jesús Carles González, (1894-1936), franciscanu. Mártir y beatu.

Industria

La empresa Cerámica Artística Gallega, fundada por Eugenio Escuredo Lastra en 1925, pasu depués a llamase Cerámica Celta, yá dirixida por Ramón Diéguez Carles.^[4] Nella trabayaron lo meyor del arte de la dómina, dende Asorey, José Jamardo Grela Peteiro, Carlos Maside, Víctor García Lozano, Daniel Alfonso Rodríguez Castelao, Oria Moreno, José María Acuña, Francisco Ferro, Antonio Fabeiro, hasta Carlos Bóbeda.

La Cerámica Celta foi rellanzada apocayá como empresa y reeditaron les pieces más destacaes de l'antigua producción.

Nestlé estableció equí en 1939, una fábrica de producción de lleche entestada, que foi'l motor económicu mientres enforma tiempu, y entá sigue siendo la única fábrica d'esti tipu de lleche de la marca n'España y de les postreres n'Europa, llegando la distribución del productu a llugares tan alloñaos como Malasia y Singapur.

Referencies

1. Afirmao en: Houses of the municipalities of Galicia. Autor: Llista de presidentes de Galicia.
2. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
3. Ministeriu d'Alministraciones Públiques (ed.): «Variaciones de los conceyos d'España dende 1842.». Archiváu dende l'orixinal, el 28 de xunu de 2012. Consultáu'l 12 de marzu de 2012.
4. Rosa Estévez (05/01/2014 06:54). «Una cerámica fecha p'aguantar» (castellanu). Consultáu'l 30 de mayu de 2017.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Pontecesures.
• Turismo Rías Baxes

• Datos: Q1627584
• Multimedia: Pontecesures