Osorno la Mayor
conceyu de la provincia de Palencia (España) From Wikipedia, the free encyclopedia
Osorno la Mayor ye un conceyu y llocalidá d'España, na contorna de Tierra de Campos, provincia de Palencia, comunidá autónoma de Castiella y Llión.
 Osorno la Mayor | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||
| Provincia |  provincia de Palencia | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Osorno la Mayor (es)  | Miguel del Valle Campo | ||
| Nome oficial | Osorno la Mayor (es)[1] | ||
| Códigu postal |
34460 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 42°24′36″N 4°21′41″W | ||
  Osorno la Mayor Osorno la Mayor (España) | |||
| Superficie | 89.16 km² | ||
| Altitú | 808 m | ||
| Llenda con | |||
| Demografía | |||
| Población |
1170 hab. (2023) - 638 homes (2019) - 567 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Palencia | ||
| Densidá | 13,12 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
| osorno.dip-palencia.es | |||
 | |||
El términu municipal de Osorno la Mayor componer de los siguientes nucleos de población:
- Osorno (villa titular)
- Santillana de Campos
- Villadiezma
- Las Cabañas de Castilla
Asitiar na llende oriental de la provincia, a 50 km de la capital, dientro de la contorna de Tierra de Campos. Considérase encruz de caminos, al trate enclaváu na trayeutoria natural de camín de la pandu norte al Cantábricu y de Burgos escontra Llión y Galicia.
La so economía basar na agricultura, fundamentalmente cerealista, anque en retrocesu, la construcción, la industria rellacionada coles obres públiques y los servicios, n'auge gracies al pasu de l'autovía Burgos-Llión y la Palencia-Santander y el ferrocarril del mesmu trazáu. El Polígonu industrial ye otru de los sos motores económicos.
L'ámbitu norte de Osorno ta regáu peles agües del ríu Valdavia (o ríu Abánades) y del Boedo
Tamién ye de destacar el Ríu Vallarna, que riega les llanures nel sur de tol conceyu, y da nome a una mancomunidá de servicios municipales.
Ver: Mancomunidaes de la provincia de Palencia
De norte a sur, los campos del conceyu son cruciaos pela Canal de Castiella que nesta llocalidá tenía enclavada la esclusa númberu 15 del so ramal norte. De les construcciones qu'acompañaben a ésta nun queden sinón muertes tres la so baltadera primero que dicha obra fuera declarada como protexida pol so calter históricu.
Osorno la Mayor tien un clima Csb[2] (templáu con branu secu y templáu) según la clasificación climática de Köppen.
 Parámetros climáticos permediu d'Osorno la Mayor nel periodu 1961-2003  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura media (°C) | 3.3 | 5.1 | 8.1 | 9.1 | 13.0 | 17.3 | 21.1 | 21.2 | 17.6 | 12.3 | 7.0 | 4.1 | 11.6 |
| Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Datos de precipitación pal periodu 1961-2003 y de temperatura pal periodu 1977-2003 en Osorno la Mayor[3] 5 d'ochobre de 2012 | |||||||||||||
Hai dos grandes focos que dexen allugar los oríxenes de la villa. Per una llau El dolmen de la Velilla, que les sos escavaciones dexó documentar muertes, posiblemente mesolíticos, d'establecimientu humanu na zona.
Per otru llau, gracies tanto a les escavaciones efectuaes mientres la construcción de l'Autovía de Burgos a Llión, como poles prospecciones llevaes a cabu a finales del 2013 púdose identificar el xacimientu asitiáu nes proximidaes de Osorno, a caballu ente les provincies de Palencia y Burgos (cerca de la llocalidá de Melgar de Fernamental) y que la so llende traviesa l'enclave de norte a sur. Allugáu na pandiella de Les Cuestes (Mina y Cenizales).
Conocíu dende antiguu, hasta entós, ensin métodu d'escavación racional acomuñáu, habíen alloriáu apaeciendo a lo llargo de los años restos inconexos qu'indicaben la posibilidá de poder atribuyir el xacimientu a un antiguu establecimientu romanu de calter básicamente militar, sobre un oppida probablemente Vaccéu ensin refugar que fuera Turmogo. Dellos aficionaos a la historia de la llocalidá veníen atribuyendo'l nome llatín de Dessobriga a dichu allugamientu.
Ente xunu y setiembre de 2001, previu a la construcción de l'autovía del Camín de Santiago, llevar a cabu llabories arqueolóxiques nuna superficie de 5.000 metros cuadraos. Les resultancies de les escavaciones realizaes quedaron recoyíos na esposición del Muséu Arqueolóxicu de Palencia Arqueoloxía na obra pública: l'autovía del Camín de Santiago, A-231, Llión-Burgos. Estos descubrimientos resultaron interesantes pa conocer la ocupación de la Primer Edá del Fierro, yá que se reconoció en planta una amplia superficie del pobláu. En total desenterráronse 19 cabañes circulares, la mayoría d'elles articulaes en redol a trés calles d'ente dos y cuatro metros d'anchu, una d'elles con un empedrado de pequeños cantares de cuarcita, nuna incipiente ordenación urbanística. Les cabañes desenterraes articúlense en redol a estes exes abriendo les sos puertes a los mesmos.
Amás topóse una zona dedicada a actividaes artesanales rellacionaes con un fornu. Dende'l puntu de vista cultural, esti pobláu inscríbese dientro del momentu de plenitú del horizonte Sotu de Medinilla, datándose a partir de l'arquiteutura doméstica, del material cerámico y de les diverses dataciones absolutes realizaes ente los sieglos VIII y V e.C.
En delles zones de l'actuación atestiguóse percima de los niveles del Fierro I dellos restos pertenecientes a la dómina celtibérica. Tocantes a la ocupación de dómina romana, solo apaez representada por dellos fragmentos cerámicos recuperaos nos niveles superficiales, que tienen de venir# de la parte alta del pandorial, llugar onde s'asitia l'antigua ciudá.
Nesta zona abonda la terra sigillata y queden restos d'una calzada, que dexaron encuadrar el so poblamientu plenu dende la segunda metá del sieglu I d. C. hasta la dómina medieval, perdurando ensin interrupción mientres tol periodu romanu como atestigüen los fragmentos de sigillata tardíos. Tamién s'alcontraron, respectu al numerario augusteo, 5 rustas (cecas Bílbilis, Calagurris, Celsa y Turiaso) y un denariu (ceca Lugdunum, 2 e.C./14 d.C.).
La villa tuvo cierta importancia tamién mientres la Edá Media, frutu ensin dulda del so llocalización espacial, y na Edá Moderna. Lleva acomuñáu al so nome un condáu con grandor d'España en manes, anguaño, de la familia Alba.
Na actualidá namái l'edificiu del conceyu y dellos elementos enclavaos na ilesia parroquial, como la pila bautismal d'arte románicu o'l retablu rococó, dan fe de dalgún pasáu d'interés artísticu o históricu.
L'actual conceyu de Osorno la Mayor formar na década de 1970 al fundise los de Osorno, Santillana de Campos, Villadiezma y Las Cabañas de Castilla.
- Xacimientu de Dessobriga: Importante xacimientu de más de 24Hai d'estensión y que cubre una cronoloxía que va dende la primera y segunda Edá del Fierro, hasta finales d'imperiu Romanu. Les últimes prospecciones falen d'importantes sistemes defensivos de dómina prerromana, lo mesmo que de traces d'urbanismu y edificios públicos qu'articulen la presencia d'una ciudá romana de notable importancia.
- Conceyu: Palaciu Blasonado del sieglu XVII.
- Ilesia parroquial de l'Asunción: D'orixe románicu, la fábrica actual ye del sieglu XV. Altar mayor rococó, con bones talles del sieglu XVI de la escuela de Felipe Bigarny. Caltiénse amás una pila bautismal románica, asitiada sobre la que paez un tambor de columna antiguu. Trátase d'una pila llabrada con arquillos de mediu puntu y enjutas decoraes de fueyes y billetes. Mide 110 cm de diámetru y 83 d'altor. Les temes desenvueltes son el de Sansón y el lleón y el de Daniel nel foso de los lleones. Completar con bisarmes fantástiques y el centauru col so arcu dispuestu, figura que yá apaecía na pila de Guardo. Ye bastante tosca d'execución y la so cronoloxía precisa ye difícil determinala.
- Ermita de la Piedá: Ermita mudéxar na que destaca la so artesonado mudéxar del sieglu XVI.
- Xacimientu del Dolmen de la Velilla: Megalitu funerariu, con enterramientos coleutivos.
- Ponte sobre'l Ríu Valdavia: En 1583 el maestru canteru cántabru Juan de la Cuesta trabaya xunto con Hernando del Ríu nes obres de la ponte sobre'l ríu Valdavia, siguiéndoles en 1592, a partir d'esi puntu'l ríu puede denominase tamién como Abánades.
- Acueductu de Abánades: (o ponte del Rei), Obra de mampostería del sieglu XVIII que salva la Canal de Castiella al so pasu pol ríu Valdavia. Atopar a metá de camín ente Osorno y Melgar de Fernamental.
- Ermita de San Carlos: Ruines allugaes en Abanades, xunto a la Canal de Castiella, y xunto al propiu Ríu Vadavia, Sirvió d'abelugu de los archivos parroquiales de Osorno, mientres la Francesada.
- Ermita de San Pantaleón: Allugada na antigua carretera N-120, pasáu la ponte del Ríu Valdavia.
- Ermita de Ronte: Allugada xunto al Ríu Boedo, santuariu de la patrona del pueblu.
- Camín Llebaniegu Castellán[4]
Les Festividaes más destacaes son:
- Romería de la Virxe de Ronte (El llunes de Pentecostés, a los 50 díes del Domingu de Resurreición).
- Romería de San Pantaleón (27 de xunetu), onde se come Pan, Quesu y güevos duros, que partía la cofradería de la Santa Vera Cruz.
- Feries y Fiestes de San Miguel de los Santos, (celebrar nel fin de selmana correspondiente al primer vienres de xunetu).
Destaca tamién el so Selmana Santa, una de les más llamatives de la provincia, entamada pola Cofradería de la Santa Vera Cruz.
- Tamién son bien animaes les fiestes d'Agostu (non oficiales) dedicaes a turistes y emigrantes, ente elles una segunda Romería a la Ermita de N.ª Sra. de Ronte.
- Romería de Abánades: esistía'l costume d'axuntase'l día 18 de xunetu, los vecinos de Osorno y Melgar de Fernamental, pa comer y merendar, xunto a la Ponte del Rei, (Canal de Castiella) en Abánades.
- César Alonso de los Ríos: Periodista
- La ciudá Chilena d'Osorno recibe'l so nome n'honor al Conde de Osorno (la Mayor), güelu del fundador d'esa ciudá (Don García Hurtado de Mendoza).
- García Guinea, Miguel Ángel: Románicu en Palencia. Diputación de Palencia, Impresión 2007 (2ª edición revisada 2002). ISBN 978-84-8173-130-9. Páx.395.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
