Lorenzo Valla

Lorenzo Valla (Laurentius Valla nel so nome llatín; Roma, 1406/1407 - ibidem, 1 d'agostu de 1457) foi un humanista, orador, educador y filósofu italianu, consideráu'l pioneru de la crítica histórico y filosófico.

Lorenzo Valla
Vida
Nacimientu	Roma, 1407[1]
Llingua materna	italiano medieval (es)
Muerte	Roma, 1 d'agostu de 1457[1] (49/50 años)
Estudios
Estudios	Universidá de Pavia
Llingües falaes	llatín medieval italiano medieval (es)
Alumnu de	Leonardo Bruni Giovanni Aurispa
Profesor de	Pomponio Leto (es) Giovanni Garzoni Giuniano Maio
Oficiu	escritor, filólogu, profesor universitariu, filósofu, presbíteru católicu romanu, humanista del Renacimientu
Emplegadores	Universidá de Pavia
Trabayos destacaos	De falso credita et ementita Constantini donatione declamatio (en) Confutatio in Morandum (en) Elegantiarum linguae latinae libri sex (en) Confutatio altera in Morandum (en) Fabelle Aesopi (en) Apólogo contra Poggio Bracciolini (es)
Movimientu	Humanismu[2]
Creencies
Relixón	Ilesia Católica

Foi conocíu nel so tiempu pola so demostración de que la Donación de Constantino, documentu por aciu el que'l papáu se arrogaba el dominiu d'estensos territorios d'Occidente, yera una falsificación. Nel terrén de la filoloxía bíblica, la so aportación máxima fueron los comentarios al Nuevu Testamentu, que seríen la base de la crítica testual d'humanistes posteriores como Erasmu de Rotterdam. Otru aspeutu pol que foi relevante ye la so redaición d'una nueva gramática llatina, les Elegancies de la llingua llatina (De elegantia linguae latinae), que superaba les gramátiques medievales y enseñaba un llatín clásicu de gran correición y elegancia. Coles mesmes, destaca'l so tratáu de lóxica aristotélica Disputaciones dialéutiques (Dialecticae disputationes), que simplificaba y racionalizaba la decadente escolástica cristiana.^[3]

Educación

La so familia venía de Piacenza; el so padre, Luca della Valla yera abogáu. Estudió llatín col humanista Leonardo Bruni y griegu con Giovanni Aurispa. A los 24 años refugóse-y cuando pretendió una de les secretaríes del Papa. Tres la muerte del so padre aceptó una cátedra d'elocuencia na universidá de Pavía, onde escribió'l so tratáu De voluptate (1431), onde demuestra ciertu enclín pol epicureísmu y que corrixó dempués col títulu De vero bonu. Daquella atacó al xurisconsultu Bartolo y viose obligáu a abandonar la cátedra, pasando por Milán, Xénova y Roma y diendo a la fin a Nápoles en 1433, onde aportó a secretariu d'Alfonsu V d'Aragón. Ellí escribió De llibero arbitrio, Dialecticae disputationes y Declamazione contro la donazione di Constantino (1440), que ye la so obra filolóxica más ambiciosa y que supunxo un gran sofitu pal posterior protestantismu, escrita cuando Alfonso d'Aragón taba en guerra col Papa. Tamién d'esa dómina ye De professione religiosorum (1442), anque'l so impresión llevar a cabu Vahlen en 1869.

En 1444 apostó con Fray Antonio de Bitonto sobre la composición del credo de los Apóstoles, lo que-y valió la condena per herexe per parte de la curia de Nápoles, a pesar de que'l xuiciu foi atayáu pol rei Alfonso.