From Wikipedia, the free encyclopedia
La infidelidá refierse, popularmente, a les rellaciones candiales del tipu románticu, a curtiu o llargu plazu, establecíes con persones distintes del venceyu oficial[1][2] que de cutiu se caltienen de callao por considerase como una amenaza a la institución familiar.[3] Anque acordies con el DRAE el vocablu (proveniente del llatín infidelĭtas, -ātis) denota l'incumplimientu del compromisu de fidelidá o la falta d'ésta. Poro, puede significar la falta de llealtá o quebrantamiento de la mesma escontra cualquier compromisu moral como la relixón, l'amistá, el matrimoniu (situación que se conoz como adulteriu) o cualesquier otra rellación amorosa o erótica.[n 1]
| Infidelidá | |
|---|---|
comportamiento humano (es)  y transgresión (es) | |
.jpg) | |
 |
La infidelidá amorosa, acepción cola que frecuentemente s'acomuñar el términu, ye descrita, grosso modo, como la falta al pactu normativu que llinda'l númberu de persones arreyaes nuna rellación amorosa o erótica y, poro, la prohibición de caltener otres de forma paralela, sían ocasionales o continues. De forma que, nes rellaciones con tradición monogámica la inclusión d'un terceru supón una violación del alcuerdu, ente qu'en rellaciones poliamorosas producir al arreyar a persones ayenes al círculu aceptáu. So esta definición, ser infiel ye romper de forma consciente un alcuerdu afeutivu o sexual preestablecido pal tipu de rellación escoyida.[4]
Tanto n'humanos como otros animales suélense combinar los dos táctiques reproductives opuestes: la monogamia y la poligamia, anque históricamente munches sociedaes oponer a esta postrera. Les causes de la infidelidá humana son múltiples, tán rellacionaes cola personalidá y la hestoria erótica individual; podríen ser insatisfaición (sexual, económica, intelectual, social, etc.), aburrición, interés, busca de novedá, narcisismu, vengación, desenamoramiento, soledá, l'habilidá de conquista del terceru arreyáu, necesidá d'amor, comunicación deficiente, crisis, abandonu emocional, etcétera.[5][6][7]
Vale resaltar que la tipificación de la conducta infiel, según les sos sanciones, varien conforme a los consensos individual y social. Esto dexa clasificar como infidelidá tanto a les rellaciones basaes namái n'atraición y rellaciones sexuales, per un sitiu (infidelidá sexual); o rellaciones afeutives de índole erótica ensin contautu sexual, pol otru (infidelidá emocional).[6]
Frecuentemente refierse a la infidelidá como una de les principales situaciones que conflictúan les rellaciones amoroses monógames. El so descubrimientu xeneralmente trai emociones desagradables como murnia, baxa autoestima y roxura pal miembru engañáu», quien en munchos casos suel retirar toa l'enfotu depositáu na pareya. Anque ye considerada una de les principales causes de divorciu, non necesariamente significa'l final de la rellación.[5][8] Ente les principales causes qu'eviten el rompimientu, amás de los fuertes venceyos afeutivos, atópense la medrana a la soledá, evitar un dañu al otru, non conflictuar a los fíos y nun modificar la calidá de vida.[9]
De cutiu unu de los síntomes acomuñaos a la infidelidá son los celos,[5] si esiste la presencia d'una infidelidá real, éstos son parte de los síntomes asociaos y tienen una cualidá oxetiva»; si otra manera, nun esiste una infidelidá, consisten nuna celopatía.[10] Sobre esto, el Manual diagnósticu y estadísticu de los trestornos mentales de l'APA señala qu'anque pueden esistir evidencies p'abarruntar que la pareya ye infiel, tamién diches conxetures pueden ser de calter imaxinariu, provocando nos suxetos celos infundaos ya inclusive delirantes. Estos celos apaecen ensin motivu y traen a acusaciones y conductes empuestes a coartar la llibertá de la pareya,[11] busca afanosa de nicios que comprueben el barruntu, entrugues asediantes, interpretaciones errónees y alcordances falses.[12][3]
El psicólogu estauxunidense Aaron T. Beck señaló que la infidelidá conxugal, a pesar de ser bastante común, causa un efeutu tan traumáticu nel consorte ofendíu debíu al significáu simbólicu de la «aventura». Esto debíu al pensamientu polar de tou-o-nada, onde se conclúi qu'una pareya ye totalmente fiel o totalmente infiel ensin cabida a puntos entemedios. Tamién destacó que ye común una visión negativa de la infidelidá, pos suel ser oldeada con pallabres descriptives como: traición, engañu, perfidia; lo que xenera una perceición catastrófica» d'asoceder. Amás, espunxo qu'un efeutu frecuente n'afayando una infidelidá ye la devaluación non de la pareya sinón de la mesma persona, manifestando duldes sobre'l curiosu y la suficiencia por aciu pensamientos automáticos como «fracasé», «nun sirvo pa nada», «naide precísame», etc. Per otra parte, afirmó que la infidelidá non necesariamente ye la causa de debilitamientu d'una rellación, sinón qu'inclusive puede ser el síntoma d'una rellación yá duldosa. Finalmente, él apuntó que, como munchos otros trestornos emocionales, los síntomes acomuñaos a la infidelidá son trataos col replantegamientu de los significaos personales por aciu el trabayu en terapia.[13]
Pela so parte, los sociólogos Philip Blumstein y Pepper Schwartz, nel so llibru American Couples, tamién citaos por Beck, envaloraron qu'a lo menos el 21% de muyeres y el 37% d'homes tuviera una aventura extramarital en diez años de matrimoniu (datos d'Estaos Xuníos en 1983), y qu'entá consideraben a la monogamia como un ideal. Amás, ellos repararon que (daes ciertes diferencies de xéneru socialmente establecíes) nes pareyes heterosexuales los homes y les muyeres tienden a interpretar les conversaciones sobre la infidelidá de manera distinta: los maríos creen que recibieron el consentimientu de les sos esposes, ente que éstes suponen que-yos repitieron el so oposición.[14][13]
El tamién psicólogu estauxunidense Albert Ellis cuntó que la infidelidá xeneralmente nun destrúi» un matrimoniu y que ye un motivu esaxeráu pa terminar una rellación. Pa él, el sexu extramarital namái ye dañible cuando a les persones arreyaes realmente nun-yos gusta convivir.[15] Esto ye, la perspeutiva de la TREC sobre la infidelidá ye qu'ésta namái ye conflictiva cuando va acompañada de creencies irracionales que desencadenen emociones desavenientes. Sol modelu A-B-C, el descubrimientu de la infidelidá sería'l activante, l'enoxu y la murnia seríen la consecuencia indeseable, metanes estos dos habría un sistema de creencies racionales (por casu: «nun ye prestosu que la mio pareya tuviera rellaciones sexuales con otra persona»), pero sobremanera idees irracionales como: «esto nun puede tar pasando», «ye horrible», «nun puedo trepar con esto», «soi indignu de ser amáu», etc. Tamién se presentaríen esixencies absolutistes de ser amáu y aprobáu (por toos y en tou momentu). Otramiente, la conmoción xenerada pol procesu vendría aburuyar la perceición; asina, por casu veríase a la pareya como un completu desconocíu y se sesgaría o omitiría los momentos prestosos cola pareya. D'esta miente, la persona diría creando conclusiones rápides y precipitaes que lo llevaríen inclusive a un estáu depresivu y autoderrotista. Pal tratamientu d'estos síntomes, Ellis y los terapeutas racionales alderiquen col veceru cuestionando les sos idees ríxidu y tendenciosu, demostrando l'ausencia d'evidencies y buscando xenerar idees más lóxiques. A la fin, la persona podría aceptar que la infidelidá de la so pareya, anque doliosa, nun ye «catastrófica» y qu'anque ésta pueda ser considerada moralmente «mala» nun fadría a quién la cometió una mala persona (pos pa Ellis, el ser nun ye definíu pola conducta).[16][17][18]
Dende la perspeutiva biolóxica, un estudiu en mures reveló una estrecha rellación ente la exclusividad de les pareyes y la regulación, determinada xenéticamente, d'oxitocina y vasopresina.[19] L'amenorgamientu de diches sustancies podríen traer de resultes el fenómenu descritu como infidelidá. Coles mesmes, ye probable que les sustancies atopaes nos mures tamién xueguen un papel importante na fidelidá/infidelidá humana.[20][21] Igualmente, dellos biólogos suponen que l'enclín a la infidelidá tendría un orixe adaptativu: nes femes vendría asegurar mayor proteición y recursos pa los fíos cuando se cunta con dellos amantes; ente que pa los machos, aseguraría una mayor contribución xenética pa la próxima xeneración.[6]
Dende'l psicoanálisis y la terapia psicodinámica, el psiquiatra Mario Campuzano propón que la infidelidá provién d'una fixación na etapa sádicu-añal, dando la variante dominante/apoderáu, sádicu/masoquista y celo/ infidelidad, amás consiste nun reflexu del triángulu edípico. Puede manifestase de dos formes: una «benigna» y otra «malina». Na primera, el terceru arreyáu funge como un oxetu transicional, esto ye, pasaxeru y en función de les mesmes necesidaes conscientes o inconscientes de la pareya formal. Na otra forma, el terceru funciona como un facilitador d'agresión, faigo de menos, refugu o vengación. Coles mesmes, buscar rellaciones por aciu la infidelidá podría ser un esfuerciu compensatoriu consciente ante la insatisfaición sexual cola pareya o bien tener razones puramente inconscientes. D'esta miente, la infidelidá sería dacuando «l'alternativa tomada pa evitar o menguar la rellación afeutiva fonda con otru ser humanu»; una busca de llibertá, anque ilusoria, ante una rellación conxugal que xenera una ansiedá «atrapante» que coles mesmes se desea y tarrezse. Asina, les rellaciones extramaritales seríen como un calmante momentaneu» pa dichu malestar. Agora bien, otru tipu de persones infieles seríen aquellos que busquen rellaciones extramaritales non pola medrana a la cercanía cola pareya sinón como una reacción a la medrana que tienen ante la responsabilidá.[22]
Pal marxismu tantu la fidelidá como la infidelidá son vistes como la resultancia de les condiciones sociales y hestóriques que legitiman o prohiben les rellaciones monogámicas o poligámicas. Friedrich Engels en L'orixe de la familia, la propiedá privada y l'Estáu sostuvo que nes sociedaes patriarcales, onde la muyer pasa a ser propiedá privada del home, la infidelidá femenina ye vista con despreciu ya inclusive castigada, ente que la infidelidá masculina pue ser inclusive un derechu. Esto por cuenta de que la fidelidá femenina asegura la paternidá y por tanto la heriedu de bienes a la proxenie amestada a un únicu varón. Sicasí, Engels señaló que les rellaciones basaes nos derechos de propiedá y la monogamia obligatoria namái pueden conducir a la proliferación de la inmoralidá y la prostitución.[23]
Partiendo d'un analís microeconómico, el suxetu infiel, que caltién una rellación illegal o informal, en contraposición a una llegal, oficial o principal, bazcuya d'una rellación a otra dependiendo de la prestu sexual y emocional llograda en caúna. Esto ye, a midida que el beneficiu mengua y el costu aumenta na pareya llegal, recurrir a la illegal, y cuando la calidá d'ésta escai volver a la principal. Escorriendo asina'l máximu de beneficios.[24]
Ye frecuente que delles persones, sofitaes en parte dende la visión de la medicina preventiva, consideren a la infidelidá sexual en combinación cola promiscuidá como factores contribuyentes a la tresmisión d'enfermedaes infeicioses, como gonorrea, sífilis, VPH, VIH/sida, etc. Esto sol camientu de qu'un individuu con mayor estabilidá sexual tendría menos probabilidá de contraer diches enfermedaes qu'unu con menor estabilidá.[25] Sicasí, nun se debe resalvar dicha rellación, pos non necesariamente la infidelidá sexual trai a contraer ITS, nin tanto significa que quien tengan estes enfermedaes por fuercia fueron infieles o promiscuos.[26] Amás que les principales causes de les ITS son el sexu ensin proteición y la falta d'educación sexual.[27] De tal manera que la infidelidá nun ye por sigo mesma causa d'enfermedaes de tresmisión sexual, sinón namái si presentar con otres conductes de riesgu (como ye l'ausencia de preservativos mientres les rellaciones sexuales).
Coles mesmes, el términu ye comúnmente acomuñáu con un calter moral de «pecáu»; esto asocede principalmente nes relixones abrahámiques. Hai de solliñar que so esta concepción adulteriu y infidelidá son sinónimos, pos cualquier rellación sexual fuera del matrimoniu ye yá de por sí un actu de fornicación. Nel Éxodu l'adulteriu ye vetáu nel Diez Mandamientos#Los Diez Mandamientos nel xudaísmu séptimu mandamientu xudíu (Éxodu 20:14). Tamién nel Antiguu Testamentu, específicamente nel llibru de Proverbios (Proverbio 5:18-20 y Proverbio 6:27-32) animar a los maríos a ser fieles a les sos esposes, pos nun hai motivu pa buscar l'amor n'otra muyer; indicando les consecuencies negatives de faelo.[28] Nel Nuevu Testamentu señalar na Primer epístola a Timoteo (1 Timoteo 3:2) que l'home tien de ser maríu d'una sola muyer, y en Epístola a los hebreos (Hebreos 13:4) aprofia que los cónyuges débense fidelidá y que l'adulteriu ye un pecáu contra Dios;[29] per otra parte, según el Evanxeliu de Matéu (Matéu 19:9) quien se divorcie pola infidelidá sexual de la so pareya tien la posibilidá de casase de nuevu ensin cometer adulteriu.[30]
Nel Corán la espresión infidelidá ye usada pa referise a los que nieguen o nun acepten l'Islam, ente que l'adulteriu/fornicación ye definíu como «una cosa fea y un mal camín» (Plantía:Corán) y una razón pa refugar a una muyer (Plantía:Corán); según una conducta que trai de resultes el castigu de Dios (Plantía:Corán). Destácase que pa la tradición poligámica musulmana, qu'un home caltenga rellaciones coles sos esposes nun ye consideráu infidelidá (Plantía:Corán). N'otru apartáu del llibru de Mahoma indícase la pena al adulteriu:
(24:2) Vais Aplicar al home o a la muyer adúlteros cien latigazos a cada unu. Que la compasión nun vos contenga nel cumplimientu d'esti preceptu de Dios, si creéis en Dios y nel día final. Que'l supliciu tenga llugar en presencia d'un ciertu númberu de creyentes.
(24:3) Un home adúlteru nun tien de casar se más que con una muyer adúltera o con una idólatra, y una muyer adúltera nun tien de casar se más que con un home adúlteru o con un idólatra. Estes aliances tán prohibíes a los creyentes.Plantía:Corán.
Análogamente, pal budismu'l rol de los maríos tien de ser el tratu respetuoso y fiel; conductes contraries a éstes son desaconseyaes, porque consisten n'actos motivaos pola lluxuria que traen al sufrimientu.[31] Dende esta visión, les rellaciones con otres persones más allá de la mesma pareya traen de resultes el deterioru de la mesma, según una serié de conductes dañibles como la mentira y l'enoxu. Pa la ética budista la infidelidá ye productu de la inorancia, la necedad, la insatisfaición y el deséu d'esaniciala, que traen a l'avaricia.[32] Esti deséu sexual vehemente ye combatíu cola práutica de la Óctuple sienda.[31]
En dellos países d'América Llatina y en delles zones d'Europa úsase regularmente la pallabra cornudu o la espresión «poner los cuernos», según los nomes d'animales con cuernos o estiles (como'l güe [en Méxicu: güey], el cabrón, el venado, etc.) pa referise al home (o a cualquier persona) que la so esposa (o pareya) foi-y infiel. Sicasí, esti términu non yá fai referencia al amigu engañáu como una muestra de despreciu social, sinón tamién a la parafilia na que'l cornudu» escítase ya inclusive consigue a los amantes pa les escenes de triolismo.[6] De la mesma, un xestu acomuñáu ye la mano cornuda (símbolu de los cuernos o similares) qu'en dellos países como Arxentina, Brasil, Colombia, Cuba, Francia, Grecia, Italia, Portugal, España, y Uruguái ye usada como un insultu escontra l'home engañáu (o supuestamente engañáu).[33][34][35]
L'orixe de la rellación ye incierta, probablemente seya una alusión a los vezos d'apareyamientu de los venaos que pierden a les sos compañeres cuando son ganaos por otru machu.[36]
En francés, el términu ye «porter des cornes» que ye una mofla o un insultu.[37] Foi usáu por Molière pa describir a daquién a quien el so alcordé foi-y infiel na so obra La escuela de les muyeres, hestoria d'un home que se burlla de los cornudos y conviértese n'unu a la fin. Pa Molière esisten tres tipos de «cornudos»:[6]
Paralelamente, el términu francés pa referise al cornudu» ye «cocu»,[38] ente que n'inglés ye «cuckold»; dambes pallabres faen alusión al cucu (ave de la familia Cuculidae) que'l so vezu ye dexar los sos güevos en niales d'otros páxaros.[39][40]
El fenómenu de la infidelidá foi retomáu por diversos artistes pa les sos obres, tal ye'l casu del pintor italianu Paolo Veronese, creador d'un llenzu llamáu: «La infidelidá», parte d'una serie de pintures conocida como Alegoríes del amor; o'l dramaturgu español Federico García Lorca nel so romance «La casada infiel»,[42] sobre un alcuentru ocasional y eróticu d'un xitanu con una muyer que creyó una doncella, pero resultó tar casada.[43] Amás, la víctima d'adulteriu ye un personaxe recurrente nel teatru de vodevil, por casu na obra Sganarelle ou Le Cocu imaginaire de Molière[44] o en -y Cocu magnifique de Fernand Crommelynck;[45] igualmente'l dramaturgu William Shakespeare refier nes sos obres a dellos personaxes cornudos.[40] Esta tema tamién ye recurrente na industria cinematográfica, como son les películes: La comición del séptimu añu (dir. Billy Wilder, 1955, comedia), The Bridges of Madison County (dir. Clint Eastwood, 1995, romance), Unfaithful (dir. Adrian Lyne, 2002, drama), Brokeback Mountain (dir. Ang Lee, 2005, drama), Chloe (dir. Atom Egoyan, 2009, suspensu), ente munches otres. Tamién ye frecuente na industria musical, por casu el cantar «-y Cocu» («El cornudu») del cantautor francés Georges Brassens o'l cantar «Me and Mrs. Jones» («Yo y la Sra. Jones») de Billy Paul, ente delles más.
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
