Guerra d'Afganistán (2001-2021)

Plantía:Campaña Guerra Civil Afgana

Guerra de Afganistán (2001-2021)
Parte de guerra contra'l terrorismu, conflictu n'Afganistán, guerra contra l'Estáu Islámicu y conflictos postsoviéticos (es)
Nel sentíu de les manes del reló dende la parte cimera izquierda: Royal Marines británicos mientres una llimpieza na provincia de Helmand; soldaos d'Estaos Xuníos nun tirotéu coles fuerces talibanes na provincia de Kunar; un soldáu del Exércitu Nacional Afganistanu inspeccionando lo alto d'un Humvee; soldaos afganos y d'Estaos Xuníos muévense al traviés de la nieve na provincia de Logar; fuerces canadianes disparen un obús M777 na provincia de Helmand; un soldáu afganistanu inspeccionando un valle na provincia de Parwan; tropes britániques prepárarense pa abordar un Chinook mientres la Operación Tor Shezada.
Fecha	7 ochobre 2001 → 30 agostu 2021
Llugar	Afganistán y noroeste de Paquistán
Resultáu	Victoria talibán. • Retirada de les fuerces de la Coalición internacional.[1][2][3][4] • Derrocamientu del Emiratu Islámicu d'Afganistán gobernáu polos talibanes el 17 d'avientu de 2001 • Formación de l'Alministración de Transición Afganistana • Insurxencia talibán entamada en 2003 • Asesinatu d'Osama bin Laden en Paquistán • Alcuerdu de Doha (2020) • Ofensiva de los talibanes de 2021 • Derrocamientu de la República Islámica d'Afganistán sofitada pola coalición el 15 d'agostu de 2021 • Tán habiendo conversaciones pa formar un gobiernu inclusivu so la bandera del Emiratu Islámicu d'Afganistán. • Establecimientu de la resistencia Panjshir pola fuerza contra los talibanes y empiezu del conflictu de Panjshir
Belixerantes
(Invasión de 2001)  Estaos Xuníos d'América  Reinu Xuníu  Canadá  Australia Alianza del Norte (Invasión de 2001) Emiratu Islámicu d'Afganistán Al Qaeda Brigada 055
(Periodu 2001-2021) República Islámica d'Afganistán Sofitu decidíu OTAN[5] Lista  Albania Alemaña  Bélxica  Bulgaria  Canadá Croacia Dinamarca  Eslovaquia  Eslovenia  España  Estaos Xuníos d'América  Estonia  Francia Grecia  Hungría  Islandia  Italia Letonia  Lituania  Luxemburgu  Macedonia del Norte Montenegru Montenegru Noruega  Países Baxos  Polonia  Portugal  Reinu Xuníu  Chequia  Rumanía  Turquía EAX[6][7] Australia Nueva Zelanda  Paquistán[8] (Periodu 2001-2021) Talibán Red Haqqani Al Qaeda Lashkar-e-Jhangvi Hezb-e-Islami Gulbuddin (hasta 2016) Tehrik-i-Taliban Pakistan Jaish-e-Mohammed Lashkar-e-Taiba Unión Yihad Islámica Partíu Islámicu del Turquestán Sofitaos por:[ensin referencies]  Rusia (según Estaos Xuníos y negáu por Rusia)[9][10][11][12] Plantía:Xeodatos Pakistán[ensin referencies]  Estáu Islámicu (dende 2015)[13]
Comandantes
Hamid Karzai Ashraf Ghani Abdullah Abdullah Abdul Rashid Dostum Mohammad Mohaqiq Atta Muhammad Nur Bismillah Khan Mohammadi Sher Mohammad Karimi George W. Bush Barack Obama Donald Trump Joe Biden Tony Blair Gordon Brown David Cameron Theresa May Boris Johnson Jean Chrétien Paul Martin Stephen Harper Justin Trudeau John Howard Kevin Rudd Tony Abbott Malcolm Turnbull Scott Morrison Lloyd Austin Joseph Votel John F. Campbell[14] John Nicholson[15] Austin Scott Miller[16] Mohammad Omar † Akhtar Mohamed Mansur  †[17] Haibatulá Ajundzada Sirajuddin Haqqani Mohammad Yaqoob Abdul Rahim  †[18] Mawlawi Nasratullah †[19] Mawlawi Sahar  †[20] Mullah Ahmad  †[21] Abdul Ghani Baradar Osama bin Laden † Aymán az Zawahirí Qari Yasin † (Al Qaeda)[22] Abu Muhsin al Masri  † (Al Qaeda)[23] Abdul Rauf Khadim  † Hafiz Saeed Khan  †[24] Abdul Rauf Aliza Abdul Rahim Muslim Dost Abdul Hasib  †[25] Abu Sayed  †[26] Abdul Rahman  †[27] Abu Saad Arhabi  †[28][29] Abu Obaidulá Mutawakil Aslam Faruqui (capturáu)[30]
Fuercies en combate
(Periodu 2015-2021) 352.000 16.000 - 20.000 13.000 - 14.000 8.600 (dende xunu de 2020)[31] 2.500 (dende xineru de 2021)[32] 30.000-60.000 1000-3000
Baxes
(Periodu 2015-2021) 45.000+ muertos y 12.000+ heridos[33][34] 126 soldados muertos en total: 111 muertos 2 muertos 13 soldados restantes de la coalición muertos Más de 500 soldados heridos[35] 15.962-32.005 muertos 672 muertos 1955 muertos (2016)[36]
Baxes civiles: 3565 muertos y 7469 heridos (en 2015) 3498 muertos y 7920 heridos (en 2016)[37] 3438 muertos y 7015 heridos (en 2017, según la ONU)[38] 3804 civiles muertos y más de 5252 heridos (en 2018, según la ONU)[39][40] 3404 civiles muertos y 6989 heridos (en 2019, según la ONU)[41][42] 3035 muertos y 5785 heridos (en 2020, según la ONU)[43]
Cronoloxía
Guerra civil afgana (1996-2001) ◄ ►
[editar datos en Wikidata]

La guerra d'Afganistán ye una guerra qu'enfrentó en principiu al Emiratu Islámicu d'Afganistán gobernáu polos talibanes y una vegada derrocáu este, a la so insurxencia, per un sitiu, y a una coalición internacional comandada per Estaos Xuníos, pol control del territoriu afganistanu. Empezó'l 7 d'ochobre de 2001 cola Operación Llibertá Duradera» del Exércitu d'Estaos Xuníos y la Operación Herrick» de les tropes britániques, llanzaes pa invadir y ocupar el país asiáticu. La invasión #desamarrar en respuesta a los atentaos del 11 de setiembre de 2001 n'Estaos Xuníos, de los qu'esti país culpó a Osama bin Laden. Pa empecipiar la invasión, Estaos Xuníos #amparar nuna interpretación peculiar del artículu 51 de la Carta de les Naciones Xuníes, relativu a dereches a la llexítima defensa.

L'oxetivu declaráu de la invasión yera atopar a Osama bin Laden y otros dirixentes d'Al Qaeda pa llevalos a xuiciu, y derrocar el gobiernu del Emiratu Islámicu d'Afganistán gobernáu pol emir mulá Omar, qu'a xuiciu de les potencies occidentales sofitaba y daba abellugu y cobertoria a los miembros d'Al Qaeda. La Doctrina Bush d'Estaos Xuníos declaró que, como política, nun s'estremaría ente organizaciones terroristes y naciones o gobiernos que-yos dan abellugu.

Esisten dos operaciones militares lluchando por controlar el país. La Operación Llibertá Duradera» ye una operación de combate d'Estaos Xuníos cola participación de dellos países de la coalición y qu'anguaño se ta llevando a cabu principalmente nes rexones del sur y del este del país a lo llargo de la frontera con Paquistán. Nesta operación participen unos 28 300 militares d'Estaos Xuníos aproximao.

La segunda operación ye la Fuercia Internacional d'Asistencia pa la Seguridá (ISAF), que foi establecida pol Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes a finales d'avientu de 2001 p'asegurar Kabul y les árees de la so contorna. La OTAN asumió'l control de la ISAF en 2003. En xunetu de 2009, la ISAF tenía en redol a 64 500 militares de 42 países, apurriendo los miembros de la OTAN el nucleu de la fuercia. Estaos Xuníos tenía aproximao 29 950 soldaos na ISAF.

Na invasión, Estaos Xuníos y Reinu Xuníu llevaron a cabu la campaña de bombardéu aereu, con fuercies terrestres apurríes fundamentalmente pola Alianza del Norte. En 2002, foi esplegada la infantería d'Estaos Xuníos, británica y canadiense, avanzando con fuercies especiales de delles naciones aliaes como Australia. Darréu sumáronse les tropes de la OTAN.

L'ataque inicial sacó a los talibanes del poder, pero éstos repunxeron fuercia y posiciones dende entós. La guerra tuvo menos ésitu de lo esperao en cuanto al oxetivu d'acutar el movimientu d'Al Qaeda.^[44] Dende 2006, vese amenaciada la estabilidá n'Afganistán debíu a la medría de l'actividá insurxente liderada polos Talibán, los altos rexistros de producción illegal de droga, y un fráxil gobiernu con pocu poder fora de Kabul.

El 28 d'avientu de 2014 el presidente de los Estaos Xuníos Barack Obama dio per rematada la misión de la ISAF-OTAN n'Afganistán y la ceremonia que se realizó en Kabul xunto al comandante de la ISAF, el xeneral d'Estaos XuníosJohn F. Campbell en representación de les fuercies de la ISAF supuestamente punxo fin a los combates. El 1 d'avientu de 2014 el secretariu xeneral de la OTAN, Jens Stoltenberg, acotó xunto al presidente d'Afganistán, Ashraf Ghani, y el xefe del Gobiernu, Abdullah Abdullah, la continuidá de la misión aliada a partir del 1 de xineru de 2015 nel país centro asiáticu denominada Operación Sofito Resueltu y dicha misión #llindar solo a entrenar y asesorar a les fuercies afganistanes hasta fines de 2016. Cerca de 13 000 soldaos de la OTAN participen nuna misión de dos años (hasta 2016) pa entrenar a les fuercies afganistanes. El 15 d'ochobre de 2015 el presidente d'Estaos Xuníos Barack Obama anunció que va caltener 5500 soldaos n'Afganistán cuando dexe'l cargu en 2017, con esta decisión, pasa la resolución del conflictu al so socesor.^[45] En xunu de 2016 el presidente de EE. UU., Barack Obama, autorizó ampliar el papel que desempeñen les fuercies d'Estaos Xuníos esplegaes n'Afganistán. Esti movimientu va dexar al exércitu acompañar a les fuercies convencionales afganistanes (solo podíen dir al pie de les especiales) na so llucha contra los insurxentes talibán.^[46]En xunetu de 2016 Obama aumento'l númberu de soldaos d'Estaos Xuníos pa la permanencia n'Afganistán (hasta que concluya'l so mandatu en 2017) colo que se completa nun total de 8400 el númberu d'efectivos en suelu afganistanu, depués de que'l mulá Haibatulá Ajundzada declarara al igual que'l so predecesor el mulá Akhtar Mohamed Mansur que la paz llegara a Afganistán una vegada que la ocupación en dichu país por tropes estranxeres cese.^[47][48]