Foggia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Foggia ye una llocalidá italiana, capital de la provincia homónima, na rexón de Puglia. Foggia tien 145 348 hab. (1 xineru 2023)[1] siendo la tercer aglomeración de Puglia tres Bari y Taranto. Los habitantes reciben el xentiliciu de foggiani. Asitiáu nel Tavoliere del Apulia, Foggia caltién fuerte tradición agrícola que mientres sieglos se convirtió nun importante centru comercial. Hasta'l sieglu XIX foi la sede de la Real Aduana d'oveyes, que regulen el llendo de los Abruzos y Capitanata. La ciudá de Foggia ye Arzobispáu metropolitana y universidá dende 1999. A pesar de dellos terremotos alternar mientres los sieglos y los bombardeos mientres la Segunda Guerra Mundial, que causó cerca de 20.000 víctimes civiles (cuasi un terciu del tiempu), caltién un importante patrimoniu artísticu y arquiteutónicu, centráu principalmente na antigua ciudá.
 Foggia | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Italia | ||||
| Rexón | Apulia | ||||
| Provincia | Provincia de Foggia | ||||
| Tipu d'entidá | comuña d'Italia | ||||
| Nome oficial | Foggia (it) | ||||
| Nome llocal | Foggia (it) | ||||
| Códigu postal |
71121–71122 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°30′N 15°36′E | ||||
  Foggia Foggia (Italia) .svg) | |||||
| Superficie | 509.26 km² | ||||
| Altitú | 76 m | ||||
| Llenda con |
Ascoli Satriano (es)  , Lucera, Ordona (es) , Rignano Garganico (es) , San Severo (es) , Carapelle (es) , Castelluccio dei Sauri (es) , Manfredonia (es) , San Giovanni Rotondo (es) , Troia (es) y San Marco in Lamis (es)
| ||||
| Demografía | |||||
| Población | 145 348 hab. (1r xineru 2023) | ||||
| Porcentaxe | ? % de Provincia de Foggia | ||||
| Densidá | 285,41 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
0881 | ||||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
| ||||
| comune.foggia.it | |||||
 | |||||
La ciudá de Foggia atopar nun el centru del Tavoliere un anchu planu, cerca de la catedral de la ciudá, según los estudios de Nando Romanu, había una leve depresión, onde se formaba agua (Depresión relativa). En llatín una depresión d'esta clase llamábase Fovea (Fuesa), que más tarde, cuando la ciudá apaeció, pocu dempués del añu mil, yá se pronunciaba Foggia. Nesta agua faíense correr llapaes rituales, por eso l'escudu de la ciudá consiste en trés llames enriba de l'agua.
"Si'l Señor conociera esta llanura de Puglia, lluz de los mios güeyos, quedaríase a vivir equí"'' (Federico II)
Foggia atópase aproximao nel centru del Tavoliere de Puglia, ente'l ríu Celone y el ríu Cervaro, na interseición de les carreteres importantes. La ciudá atópase en suelos magrizos d'orixe, nel estancamientu d'agua. Cayer nel área indicada mediu de sismicidad.
El clima ye básicamente mediterránea, pero con una marcada continentalidad porque la ciudá atopar a cierta distancia de la mariña (30 km de distancia) y nel centru del Tavoliere. Esto promueve los cambeos de temperatura estacional y diarios en vegada pronunciaes, dacuando inclusive 20 ° C, especialmente na presencia de cielu estenu, la poca ventilación y los valores baxos de mugor. Estes condiciones contribúin, sobremanera pel hibiernu, la formación de escarcha xeneralizada na nueche cuando la temperatura cai per debaxo de 0 ° C por cuenta de la radiación significativo y polo tanto'l fenómenu d'inversión térmica.
Nun teniendo nengún tipu de proteición, tantu pel norte y l'este (namái esiste'l mar Adriáticu y el nordeste de Gargano) ta particularmente espuesta a los vientos fríos del Gregal, dende los Balcanes o Europa del Norte, y namái con poca frecuencia (aproximao cada añu 3/4), dende la xeliza Siberia corrientes pueden descargar cantidaes discretes de nieve.
Polo xeneral, hai 4/5 episodios díes de nieve un añu, de forma rápida y ensin acumuladura. La nevada más abondosa nos últimos venti años foi del 15 avientu de 2007 con 20 cm, 7 y 8 d'abril de 2003, hasta 10,5 cm (un efeutu significativu respectu al valor de tiempu), 16 de xineru de 2002, unos 10/15 cm, el 26/27 d'avientu 1996 hasta 30 cm y 3 de xineru de 1993 15/20 cm.
La menor temperatura mínimo rexistrada na estación meteorolóxica de l'Aeronáutica Militar de Amendola foi -10,4 ° C na fola histórica de fríu en xineru de 1985.
Les precipitaciones fueron polo xeneral modestes, y en función del añu d'ente 350 mm y 700 mm (media de 469 mm na estación meteorolóxica de Amendola) y distribúi principalmente na seronda y los cuarteles d'iviernu. Les acumuladures más importantes de l'agua, pero cuasi nunca más de 60-70 mm per día, tán acomuñaes con depresiones formaes na Tirrenu media o baxa ente ochobre y marzu, que recuerden les corrientes bien húmedos del esti sureste de la mar, qu'arrama l'agua con moderada pero persistente. El stau, ufiertáu pola cadena de los Apeninos, xuega un papel esencial.
El branu ye bien calorosu, secu y seca: temperatures máximes fácilmente superen los 34 ° C / 35 ° C en presencia dell'Anticiclon subtropicales d'África, pasando por siquier un par de vegaes al añu, inclusive a 40 ° C. Arriendes de los vientos Zephyr, los Apeninos que cayen a recalentarse más emburriando escontra riba la temperatura. Memorable ye'l 47 ° C la estación de rexistru midíu en condiciones meteorolóxiques estremes Amendola l'Aeronáutica Militar de 25 de xunu 2007 que ye'l rexistru más altu pa la segunda temperatura máximo rexistrada n'Europa, precedida pola primacía de 48,5 ° C en Catenanuova na provincia d'Enna 20 d'agostu 1999.
Simultáneamente cola acumuladura significativa de calor na atmósfera, la intrusión d'aire fresco puede, polo xeneral, xenerar nubes violentes, dacuando grandinigeni o asociáu raramente con microrráfagas.
Anque'l vientu sopla con frecuencia, al suroeste moderáu o fuerte, o al noroeste, hai munchos díes de borrina al añu (hai en permediu 34 (vease la Estación Meteorolóxica de Foggia Amendola) y concéntrense ente payares y abril), formáu o la radiación o deslizamiento de les corrientes débiles y Siroco húmeda nidia nuna capa d'aire frío presente nel suelu, lo qu'asitia la ciudá como unu de les más brumosas del sur d'Italia.
El territoriu qu'arrodia la ciudá nun tien agua natural significativu por cuenta de la falta de montes, agües escases y alta permeabilidá del suelu, especialmente esti últimu factor dexa que l'agua d'agua enfuse nel sosuelu y les agües soterrañes por aciu la prevención d'arriquecimientu de los ríos y regueros. L'únicu ríu que flúi alredor de la ciudá ye'l Celone, enchente.
Foggia foi fundada nel sieglu IX, cerca de l'antigua ciudá griega d'Arpi (Agryrappe en griegu). El llugar taba ocupáu, nel principiu del sieglu XI, polos habitantes de l'antigua Arpi, y foi especialmente favorecida polos reis normandos. Tres la conquista normanda d'Italia Meridional, foi con Roberto Guiscardo, alredor de 1050, qu'empezó'l trabayu de recuperación, por cuenta de que'l sitiu orixinal yera pantanosu, y en 1089 foi'l nome actual, probablemente deriváu d'ella pal almacenamientu de granu.
La estratéxica posición xeográfica, yera una fonte de crecedera de la ciudá. D'alcuerdu a la lleenda del sieglu XI el llugar onde se construyó la ciudá ta amestada onde un grupu de pastores vieron un güe que se arrodilló ante l'espectáculu de les 3 llapaes d'una llamarga buelguiza. Dempués de la increíble visión de los pastores fueron a ver d'ónde veníen les llapaes brilloses, pero cuando llegaron al llugar namái vio una tablilla de piedra que representa una imaxe de la Virxe María, arrodiada de los siete velos. Ella foi llevada a la tabierna de la curuxa y espónse como un monumentu sagráu, qu'atraxo a munchos pelegrinos. El cuadru de Santa María, llamada de los siete velos, por Roberto Guiscardo merecía más atención, y fixo construyir l'actual Ilesia de Santu Tomás, que nun principiu llamó a la Ilesia Santísima de La nuesa Señora de los Siete Velos. Baxu Guillermo'l Bonu, construyóse una magnífica catedral d'estilu románicu-apulia pa dar cabida a la sagrada imaxe, sicasí, un terremotu destruyir.
Nel momentu de los suevos, Federico II convertir na sede oficial del so reinu, dándo-y la rellumanza d'una metrópolis. Federico II, que foi moteyáu Puer Apuliae (Fíu de Apulia) pol so amor a la zona. En 1223 construyóse un palaciu - fortaleza, de la que poca queda, y agora incorpórase na construcción ARPI. Pasó a la Corona d'Aragón y convirtióse nel centru comercial más grande de la Capitanata, Carlos d'Anjou, gustába-y enforma, y quedóse ellí por enforma tiempu faer la construcción d'un palaciu y va celebrase la boda de la so fía Beatriz. En Foggia recibió la so muerte en 1285. En virtú de la Corona d'Aragón, a partir de 1447 foi la sede de l'Aduana d'oveyes onde se pagaba impuestos sobre l'alzada de los fataos de los Abruzzo's.
Más tarde foi clisada pola peste en 1656 y polos seísmos en 1627 y en 1731 que la destruyó cuasi por completu. En 1806 foi nomada por Xosé Bonaparte Foggia capital de la provincia de Capitanata y ellí establecióse la Prefeutura. En 1807, cuasi simultáneamente cola so elevación a la provincia de Foggia tamién llogró'l obispáu.
La unificación d'Italia nun traxo a la xente de Foggia les meyores esperaes polo qu'a finales del sieglu XIX y principios del XX viéronse obligaos a emigrar a América cola esperanza d'atopar n'otros llugares una vida meyor. Sicasí, dempués de la Primer Guerra Mundial empezó a camudar la vida d'esta ciudá: la so creciente importancia pa los mercaos agrícoles y la rede de comunicaciones desenvolviéronse considerablemente. La primer metá del sieglu XX vio un aumentu na vivienda pública cola construcción d'edificios como'l Palaciu de los estudios, la Prefeutura y el Palaciu de la Ciudá, sinón un acontecimientu que ye de considerable importancia na historia de la ciudá ye la construcción del acueductu Apulia en 1924.
La Segunda Guerra Mundial marcó otru capítulu escuru na historia de Foggia yá que la destrucción llegó a la zona. La ciudá foi blancu de los bombardeos aliaos de l'aviación que destruyó la mayor parte de los llares na ciudá coles mires de destruyir una fábrica de gas venenoso. Hai que recordar los atentaos del 22 de xunetu y 19 d'agostu de 1943, ensin dulda el más violentu qu'azotó a la ciudá, causando más de 20.000 víctimes, un terciu de la población de la dómina. Dempués de la ocupación anglo-estauxunidense, el 1 d'ochobre Foggia convertir na piedra angular de la ofensiva aliada nel Adriáticu y los Balcanes. Darréu la ciudá recibiòla Medaya d'oru al valor civil. Tres la guerra foi reconstruyida sobre les ruines del cascu antiguu del sieglu XIX acordies colos dictaos d'estilu post-fascista. Como resultáu de la recuperación de tierres de los llanos la ciudá vio aumentar la so importancia económica, el so desenvolvimientu urbanu y la so población.
El sector económicu más importante de la ciudá, como'l de tola provincia, ye l'agricultura, tantu que ye moteyada la tenada d'Italia.
Llugares d'interés cultural y turísticu
- Palaciu Dogana
- Ilesia de les cruces
- La Catedral de Foggia
- Los trés arcos
- Parque arqueolóxicu de Passo de Corval
- villa comunale
- Borgo Segezia
- Santuariu della Madonna dell'Incoronata
Museos
- Muséu Civico y Pinacoteca Comunale
- Muséu del Territoriu
- Muséu Provinciale di Storia Naturale
- Muséu Interattivo delle Scienze
- Muséu Diocesanu
- Muséu delle Croci
- Muséu del Centru Missionario Africanu
Teatros
- Teatru comunale "Umberto Giordano"
- Teatru del fuoco
- Cinema teatru Ariston
- Odateatro - cerchio di gesso
- Teatru Sant'Anna
- Compagnia teatrale palcoscenico piccolo teatru Foggia
- Teatru regio di capitanata
Galeríes d'arte
- Galleria d'arte Stoà
- Galleria dell'artista
- Galleria d'arte di Erbetta Paolo
Universidá
L'Università degli studi di Foggia foi fundada nel 1996. La facultaes son les siguientes:
- Facultá de Lliteratura
- Facultá de Derechu
- Facultá de Medicina
- Facultá d'Agricultura
| Gráfica d'evolución demográfica de Foggia ente 1861 y 2001 |
 |
| fonte ISTAT - elaborazione grafica a cura di Wikipedia |
Arte y lliteratura
- Edoardo Alfieri
- Francesco Saverio Altamura
- Ferdinando Galiani
- Valeria Di Napoli
- Nando Romanu
Música
- Umberto Giordano
- Irene D'Areni
- Fabrizio Lavoro
- Rosa Lembo
- Antonino Spadaccino
- Renzo Arbore
Política
- Michele Angiolillo
- Orazio Ciliberti
- Mauro De Mauro
- Ruggero Grieco
- Vladimiro Guadagno
- Giovanni Mongiello
- Vittorio Salvatori
- Lorenzo Scillitani
- Vincenzo Visco
- Orazio Schiavone
Científicos
- Francesco Rotondi.
- Ettore Cavalli
- Vincenzo Lanza
Deportistes
- Paolo Bianco
- Giuseppe Colucci
- Pasquale Padalino
- Pinu Zaccheria
- Antonella Bevilacqua
- Angelo Schiavone
Actores
- Renzo Arbore
- Pinu Campagna
Periodistes
- Mauro De Mauro
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
