Condáu de Mark
From Wikipedia, the free encyclopedia
El Condáu de Mark (alemán: Grafschaft Mark, francés: Comté de La Marck coloquialmente conocíu como Die Mark) foi un condáu y estáu del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu nel Círculu de Baxa Renania-Westfalia. Atopábase a entrambos llaos del ríu Ruhr a lo llargo de los ríos Volme y Lenne.
| ||||
|---|---|---|---|---|
| condáu | ||||
| ||||
| Alministración | ||||
| Capital | Hamm | |||
| Forma de gobiernu | monarquía | |||
| Xeografía | ||||
| Coordenaes | 51°40′25″N 7°48′57″E | |||
.svg) | ||||
 | ||||
Los Condes de la Mark atopar ente los señores de Westfalia más poderosos ya influyentes nel Sacru Imperiu Romanu Xermánicu. El nome de Mark caltener nel presente distritu Märkischer Kreis nes tierres al sur del ríu Ruhr en Renania del Norte-Westfalia, Alemaña. La parte septentrional (al norte del ríu Lippe) inda ye llamada Hohe Mark ("Alto Mark"), ente que l'anterior "So Mark" (ente los ríos Ruhr y Lippe) ye, en mayor parte, fundíu cola presente Rexón del Ruhr.
El Condáu de la Mark tomaba una superficie d'aproximao 3.000 km² y estendíase ente los ríos Lippe y Agger (de norte a sur) y ente Gelsenkirchen y Bad Sassendorf (d'oeste a este) por unos 75 km. El ríu Ruhr fluyendo d'este a oeste dixebraba'l condáu en dos rexones distintos: al norte, les fértiles tierres baxes de Hellweg-Börde; y al sur les llombes del Süderbergland (Sauerland). Na direición sur-norte la parte meridional del condáu taba travesado pol Lenne. Na rexón del baxu Lenne atopábase'l Condáu de Limburgu (1243-1808), un feudu de Berg.
La sede de los Condes de Mark, von de Marck o de la Marck, foi orixinalmente Burg Altena na rexón de Sauerland, pero treslladar a Burg Mark cerca de Hamm na década de 1220. El condáu taba bordiáu por Vest Recklinghausen, l'Condáu de Dortmund, el Obispáu de Münster, el Condáu de Limburgu, l'Abadía de Werden, y l'Abadía de Essen.
L'escudu d'armes del condáu yera "d'Oru, con faxa axedrezada de gules y argén de trés tires". Estes armes fueron utilizaes pela ciudá de Hamm dende 1226. Munchos otros llugares de la rexón inclúin la faxa axedrezada colorada y blanca nes sos armes como referencia al condáu y de cutiu a los sos fundadores.
Orixinalmente perteneciente a una llinia colateral de los condes de Berg en Altena, el territoriu remaneció sol nome de Berg-Altena en 1160. Sobre 1198 el Conde Federico I adquirió'l Mark Oberhof, una parroquia (Feldmark) nel territoriu de los Edelherren de Rüdenberg, tributarios del arzobispu de Colonia Felipe von Heinsberg. Federico equí tenía'l Castiellu de Mark (Burg Mark) alzáu como la residencia de los nuevos "Condes de la Mark". La cercana ciudá de Hamm foi fundada pol so fíu'l Conde Adolfo I en 1226; llueu se convirtió nel asentamientu más importante del condáu y de cutiu foi utilizada como residencia.
Na Batalla de Worringen de 1288, el Conde Eberhard II lluchó al llau del Duque Xuan I de Brabante y el Conde Adolfo V de Berg contra'l so señor, l'arzobispu de Colonia Sigfrido II de Westerburg, duque titular de Westfalia. Como Brabante y los sos aliaos salieron victoriosos, el Condáu de Mark ganó la supremacía en Westfalia meridional y convirtióse n'independiente del Arzobispáu de Colonia. El territoriu de Mark foi mientres llargu tiempu acutáu a les tierres ente los ríos Ruhr y Lippe ("So Mark"). Nuevos territorios nel norte ("Alto Mark") fueron ganaos mientres el sieglu XIV en guerres contra'l Obispáu Principescu de Münster.
En 1332 el Conde Adolfo II casóse con Margarita, la fía del Conde Dietrich VIII de Kleve. El fíu menor d'Adolfo, Adolfo III, a la muerte del hermanu de Dietrich, el Conde Juan, adquirió'l Condáu de Kleve na marxe occidental del Rin en 1368. En 1391 Adolfo III tamién heredó Mark de del so hermanu mayor Engelbert III y xunió dambos condaos como "Kleve-Mark" en 1394.
En 1509 l'herederu al tronu de Kleve-Mark Xuan III el Pacíficu casóse con María, la fía del Duque Guillermu IV de Berg y Jülich. En 1511 asocedió al so suegru en Jülich-Berg y en 1521 al so padre en Kleve-Mark, resultando nel gobiernu de cuasi tolos territorios na presente Renania del Norte-Westfalia en unión personal, con esceición de los estaos eclesiásticos. La dinastía Jülich-Kleve-Berg escastar en 1609, cuando morrió l'insanu últimu duque Juan Guillermo. Siguió una llarga apuesta sobre la socesión, primero que'l territoriu de Mark conxuntamente con Kleve y Ravensberg fueren concedíos al Eleutor de Brandeburgu Juan Segismundo de Hohenzollern pol Tratáu de Xanten de 1614 (xeneralmente aceptáu en 1666). Dempués convirtióse en parte del Reinu de Prusia dempués de 1701.
En 1807 el Condáu de Mark pasó de Prusia a Francia nel Tratáu de Tilsit. En 1808 Napoleón entós dio Mark al eleváu Gran Ducáu de Berg, que foi estremáu en cuatro departamentos na llinia de la Francia Napoleónica. Mark taba nel Departamentu del Ruhr hasta'l colapsu del poder francés en 1813, cuando volvió a Prusia.
La reforma alministrativa prusiana del 30 d'abril de 1815 asitió a Mark dientro del Regierungsbezirk Arnsberg, Provincia de Westfalia. Los soberanos Hohenzollern prusianos permanecieron Condes del "Condáu prusianu de la Mark" hasta 1918. El "Condáu de la Mark" nun tien yá nengún significáu oficial, pero ye utilizáu informalmente pa referise a la rexón en Renania del Norte-Westfalia.
La Casa de La Marck ye una caña cadete de la dinastía Berg. Otra llinia sobreviviente de la Casa de Berg (más antigua pero menos prominente na historia europea) convertir en condes d'Isenberg, dempués condes de Limburgu y Limburg Styrum.
- 1160-1180 Eberhard I, Conde de Berg-Altena, fíu del Conde Adolfo IV de Berg
- 1180-1198 Federico I, Conde de Berg-Altena-Mark, fíu *
1198-1249 Adolfo I, fíu de Federico I (primer Conde de la Casa en nomase a sí mesmu Conde de La Marck en 1202; apenes utiliza los títulos de Berg y Altena).
- 1249-1277 Engelbert I
- 1277-1308 Eberhard II
- 1308-1328 Engelbert II
- 1328-1347 Adolfo II
- 1347-1391 Engelbert III
- 1391-1393 Adolfo III, hermanu de Engelbert III, Conde de Kleve dende 1368 y anterior Obispu de Münster y Arzobispo de Colonia
- 1393-1398 Dietrich
- 1398-1448 Adolfo IV, fíu d'Adolfo III, tamién Conde de Kleve 1394-1417, Duque de Kleve 1417-1448
- 1437-1461 Gerardo, hermanu d'Adolfo IV - Rexente nel Condáu, nun-y foi dexáu utilizar el títulu de Conde de la Mark por mesmu derechu.
- 1448-1481 Xuan I, fíu d'Adolfo IV, tamién Duque de Kleve dende 1448
- 1481-1521 Xuan II, fíu, tamién Duque de Kleve
- 1521-1539 Xuan III "el Pacíficu", fíu, tamién Duque de Jülich-Berg dende 1511
- 1539-1592 Guillermo "el Ricu", fíu, tamién Duque de Jülich-Berg, Duque de Gelderland 1538-1543
- 1592-1609 Juan Guillermo, fíu, tamién Duque de Jülich-Berg
Llinia estinguida
Casa de Hohenzollern
- 1614-1619 Juan Segismundo de Hohenzollern
- 1619-1640 Jorge Guillermo, fíu *
1640-1688 Federico Guillermu I, fíu * 1688-1713 Federico I, fíu, Rei en Prusia dende 1701
- 1713-1740 Federico Guillermu I, fíu, Rei en Prusia
- 1740-1786 Federico II, fíu, Rei de Prusia dende 1772
- 1786-1797 Federico Guillermu II, sobrín, Rei de Prusia
- 1797-1807 Federico Guillermu III, Rei de Prusia
A Francia pol Tratáu de Tilsit de 1807, incorporáu al Gran Ducáu de Berg
- Casa de la Marck
- Julius Menadier: Die Münzen der Grafschaft Mark. Dortmund 1909.
- Aloys Meister: Die Grafschaft Mark, Festschrift zum Gedächtnis der 300-jährigen Vereinigung mit Brandenburg-Preußen. 2 Bde., Dortmund 1909.
- Margarete Frisch: Die Grafschaft Mark. Der Aufbau und die innere Gliederung des Gebietes besonders nördlich der Ruhr. Aschendorff, Münster in Westfalen 1937.
- Margret Westerburg-Frisch (Hrsg.): Die ältesten Lehnbücher der Grafen von der Mark (1392 und 1393). Veröffentlichungen der Historischen Kommission Westfalens, Bd. 28: Westfälische Lehnbücher, Bd. 1, Münster in Westfalen 1967.
- Uta Vahrenhold-Huland: Grundlagen und Entstehung des Territoriums der Grafschaft Mark. Dortmund 1968.
- Norbert Reimann: Die Grafen von der Mark und die geistlichen Territorien der Kölner Kirchenprovinz (1313–1368). Historischer Verein, Dortmund 1973.
- Ernst Dossmann: Auf dean Spuren der Grafen von der Mark. Mönnig, Iserlohn 1983, ISBN 3-922885-14-4.
- Oliver Becher: Herrschaft und autonome Konfessionalisierung. Politik, Religion und Modernisierung in der frühneuzeitlichen Grafschaft Mark. Klartext-Verlag, Essen 2006, ISBN 3-89861-512-X.
- Stephanie Marra: Grafen von der Mark, Herzöge von Kleve-Mark und Jülich-Kleve (Hof). In: Werner Paravicini (Hrsg.): Fürstliche Höfe und Residenzen im spätmittelalterlichen Reich, Bd. 3, Thorbecke, Ostfildern 2007, ISBN 3-7995-4522-0. online Text (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
