piedra precioso formao por cristales de silicatu de beriliu From Wikipedia, the free encyclopedia
El mineral berilu ye un ciclosilicato de beriliu y aluminiu con fórmula química Be3Al2(SiO3)6. Los cristales hexagonales de berilu pueden ser bien pequeños o algamar un tamañu de dellos metros. Los cristales terminaos son relativamente raros. El berilu exhibe quebra concoidea, tien una durez de 7,5-8 na escala de Mohs y una densidá relativa de 2,63-2,80. Tien un llustre vítreu y puede ser tresparente o tresllúcidu. La so rotura ye pocu basal y el so vezu ye bipiramidal dihexagonal. El berilu puru ye incoloru, pero de cutiu ta tintado por impureces, siendo posibles los colores verde, azul, mariellu, colloráu y blancu. El nome vien de la pallabra griega Βήρυλλος beryllos, alusiva a los color azul verdosu de l'agua marino.
Berilu | |
|---|---|
 | |
| Xeneral | |
| Categoría |
especie mineral (es)  [1] |
| Subclase de |
beryl group of minerals (en) [2] y ciclosilicato (es) |
| Fórmula química | Be₃Al₂Si₆O₁₈ |
| Epónimu |
Beryllos 3 (Pauly-Wissowa) (en) () |
| Propiedaes físiques | |
| Color de la raya | blancu |
| Clasificación | |
| Nickel-Strunz 8ª ed. | VIII/C.06a |
| Nickel-Strunz 9ª ed. | 9.CJ.05[3] |
| Nickel-Strunz 10ª ed. | 9.CJ.05[4] |
| Dana | 61.1.1.1[3] |
 | |
Ciertes variedaes de berilu fueron consideraes xemes dende tiempos prehistóricos. Reconocíes pola so guapura, na Biblia (Ezequiel 1:16 ) descríbense les ruedes del tronu de Dios como con apariencia de «relluciente berilu»(crisólito). El berilu verde llámase esmeralda, el colloráu bixbita o esmeralda colorada, l'azul aguamarina, el rosa morganita, el blancu goshenita. Otres tonalidaes como verde amarellentáu pal heliodoro y el mariellu miel son frecuentes.
El crisoberilo nun ye una variedá del berilu, una y bones el berilu ye un silicatu y el crisoberilo ye un óxidu.
Esmeralda referir al berilu verde, el so nome procede del sánscritu y significa "verde". Esti color ye por cuenta de pequeñes cantidaes de cromu y, dacuando, vanadiu. Les esmeraldes suelen presentar importantes inclusiones polo que de normal tienen una escasa resistencia al frayatu. D'antiguo les esmeraldes yeren estrayíes polos exipciu en Paquistán. Les primeres mines conocíes son les mítiques mines de Cleopatra, alcontraes en Jebel Sikait y Jebel Zubara. Anguaño tamién s'atopen en Zambia, Brasil, Zimbabwe, Madagascar, India, Afganistán y Rusia. Amás en Colombia suélense atopar les esmeraldes más preciaes, que tienen inclusiones radiales de carbón dándo-yos un aspeutu d'estrelles, éstes llámense trapiche. Al ser les esmeraldes piedres rares y d'importante valor tamién se desenvolvieron protocolos pa xenerales sintéticamente, tantu por métodos hidrotermales como por aciu crecedera por fluxu a partir de granes de berilu incoloru.
Berilu azul. Esta xema, de color asemeyáu al del mar, yera consideráu la piedra de bona suerte de los marinos y creíase que los protexía del maréu y les torbonaes. Debe'l so color a la presencia de fierro na so composición.
Berilu mariellu.
El berilu coloráu, tamién ye llamáu "esmeralda colorada", "esmeralda escarlata" o bixbita. Esti últimu nome de bixbita en realidá inténtase evitar por que nun se confunda cola Bixbyita. El color coloráu deber a la presencia d'iones de Mn3+. El berilu coloráu ye bien escasu atopándose principalmente n'Utah y Nuevu Méxicu. Les mayores concentraciones apaecen na zona de los montes Wah Wah nel mediu-oeste d'Utah. Los berilos coloraos de mayor calidá pueden costar hasta cuasi 8000 euros per quilate. El berilu coloráu dacuando foi confundíu cola pezzottaite, o berilo frambuesa que s'atopa en Madagascar y Afganistán, diferenciable por tener un índiz distintu de refraición. El berilu coloráu apaez en riolitas acomuñaes a topaces. Formar pola cristalización a baxa presión y alta temperatura de la fase pneumatolìtica a lo llargo de quebrar o nos cuévanos miarolìticas cercanes a la superficie de la riolita. Ente los minerales colos que se rellaciona atopamos bixbyita, cuarzu, ortoclase, topaz espessartina, pseudobrookita y hematita.
La morganita o "berilu rosa" ye una variedá escasa de berilu de color rosa y calidá de xema. El color arrosáu atribuyir a iones de Mn2+. Tamién esisten variedaes amarellentaes/anaranxaes, siendo frecuente l'apaición de bandio. Rutinariamente calecer pa esaniciar parches mariellos, inclusive n'ocasiones irradiar p'ameyorar el so color. Les primeres morganitas de bon tamañu y color atopar por primer vegada en 1910 en Madagascar. Antes yá se conocía la so esistencia en California. Nesi mesmu añu decidió dáse-y esa denominación en nome del financieru J.P.Morgan. En 1989 atopóse una morganita de 23kg en Maine, recibiendo'l nome de "La Rosa de Maine".
El berilu incoloru llámase goshenita. El nome vien de Goshen, Massachusetts, onde s'atopó per primer vegada. Una y bones les distintes coloraciones del berilu deber a impureces y el berilu puru ye incoloru, podría pensase que la goshenita ye la variedá más pura de berilu. Pero en realidá hai una bona cantidá d'elementos que pueden actuar como inhibidores de la coloración del berilu, polo que l'asunción de pureza nun tien porque ser cierta. La goshenita suel apaecer na mayoría de los xacimientos de berilu. Por cuenta de la so tresparencia d'antiguo usábase pa faer cristales de gafes y otres lentes. Anguaño, úsase principalmente como xema y fonte primaria de berilu. El valor de mercáu de la goshenita ye relativamente baxu, pero puede aumentar esti valor esponiéndola a radiación de partícules d'alta enerxía que provoquen un cambéu de color dependiendo de les impureces presentes na goshenita.
El berilu atopar con mayor frecuencia nes pegmatites granítiques, pero tamién se topa n'esquistos de mica nos monte Urales y de cutiu acomuñáu con menas d'estañu y tungsteniu. El berilu atópase en ciertos países europeos como Austria, Alemaña ya Irlanda. Tamién se topa en Madagascar (especialmente la morganita).
La fonte más famosa d'esmeraldes nel mundu ta en Muzo y Chivor (Boyacá, Colombia), onde faen una apaición única en roca caliar. Les esmeraldes tamién s'atopen en Transvaal (Sudáfrica), Minas Gerais (Brasil) y cerca de Mursinka nos Urales. Les pegamatitas de Nueva Inglaterra (Estaos Xuníos) producieron dalgunos de los berilos más grandes topaos hasta la fecha, incluyendo un cristal masivu de 5,5 por 1,2 m con una masa d'unes 18 t.
Los berilos son una mena del metal beriliu.
Los druíes usaben berilos pa realizar predicciones, mientres los escoceses llamar «piedres de poder». Les primeres boles de cristal fueron fabricaes de berilos, siendo más tarde reemplazáu por cristal de roca. Tamién la xente de la dómina comer en cachos bien pequeños por que creíen que tenía poderes curatibles
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
