especie de planta From Wikipedia, the free encyclopedia
La Saturexa[1] (Satureja hortensis) ye la más conocida de les especies de Satureja. Ye una planta añal, similar n'usu y en sabor a la perenne Satureja montana.
Satureja hortensis Saturexa | ||
---|---|---|
Clasificación científica | ||
Reinu: | Plantae | |
Subreinu: | Tracheobionta | |
División: | Magnoliophyta | |
Clas: | Magnoliopsida | |
Orde: | Lamiales | |
Familia: | Lamiaceae | |
Subfamilia: | Nepetoideae | |
Tribu: | Mentheae | |
Xéneru: | Satureja | |
Especie: |
Satureja hortensis L. 1753 | |
Consultes | ||
Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
World Flora Online | World Flora online | |
[editar datos en Wikidata] |
ajedrea de jardín | ||
---|---|---|
Tamañu de porción | ||
Enerxía 275 kcal 1150 kJ | ||
Carbohidratos | 68.73 g | |
• Fibra alimentaria | 45.7 g | |
Grases | 5.91 g | |
Proteínes | 6.73 g | |
Agua | 9.00 g | |
Retinol (vit. A) | 257 μg (29%) | |
Tiamina (vit. B1) | 0.366 mg (28%) | |
Niacina (vit. B3) | 4.080 mg (27%) | |
Vitamina B6 | 1.810 mg (139%) | |
Vitamina C | 50 mg (83%) | |
Calciu | 2132 mg (213%) | |
Fierro | 37.88 mg (303%) | |
Magnesiu | 377 mg (102%) | |
Fósforu | 140 mg (20%) | |
Potasiu | 1051 mg (22%) | |
Sodiu | 24 mg (2%) | |
Cinc | 4.30 mg (43%) | |
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos. | ||
Fonte: ajedrea de jardín na base de datos de nutrientes del USDA. | ||
[editar datos en Wikidata] |
Esta yerba tien flores liles tubulares, qu'abren de xunetu a setiembre.
Algama los 30 a 60 cm d'altor, y tien fueyes bien fines d'un color verde morenura. Tola planta ta cubierta d'unos pelillos curtios.
Los xardineros que deseyen cultivar esta planta tendrán de semala ente finales d'iviernu y primavera, a 1,5 mm de fondura en bona sementera de compost. La guañada usualmente precisa de 14 a 21 díes a 18-20 °C. Al algamar el tamañu fayadizu débense transplantar a un macetero d'aproximao 7 centímetros d'altor. Más tarde, al algamar los 40 centímetros d'altor, tienen de llantase nun suelu bien drenáu, a plenu sol y una distancia de 38 cm. Colléchense les fueyes que se vaigan a utilizar n'agostu, que ye'l meyor mes. El restu de les planta tien abondes granes por qu'en la próxima primavera creza una miriada de nueves plantes.
Esta planta ye preferida a la Satureja montana L., na gastronomía, por cuenta del so delicáu arume y dulzor. Ye bien importante na cocina búlgara, dando un fuerte y picante sabor a los platos más simples y más estravagante. En llugar de sal y pimienta, una tabla búlgara va tener trés condimentos: sal, pimentón y ajedrea de xardín. Cuando estes entemecen se llámalu 039;'sharena sol (sal colorida).
La ajedrea de xardín ye llamada cimbru nel idioma rumanu y úsase na cocina rumana, especialmente nos platos de fabes o llenteya, pero tamién en carnes o Sarmale (rollos disecaos de repollu).
L'usu melecinal de la ajedrea ye vieyu, como lo demuestra la so presencia na Capitulare de villis vel curtis imperii, una orde emitida por Carlomagno que reclama a los sos campos por que cultiven una serie de yerbes y condimentos incluyendo "satureiam" identificada anguaño como Satureja hortensis.
Ye antisépticu, astrinxente, calorífero, con sabor a pimienta; con eleváu conteníu de carvacrol.
Emplegar pa suplir la falta de zusmiu gástrico, contra los parásitos intestinales, la gota, el reumatismu, les dolencies bronquiales, la impotencia y la frigidez.
Ye, tamién, un bon desinfestante bucal, al faese gárgares con tisana de ajedrea.
Externamente usar en baños, contra afecciones cutaneu.
Satureja hortensis describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 568. 1753.[2]
Satureja: nome xenéricu que remanez del nome en llatín de la sabrosa yerba que yera bien conocíu polos antiguos, y que foi encamentáu por Virxiliu como un árbol mielífero escelente pa llantar alredor de los truébanos.[3]
hortensis: epítetu llatín que significa "de los xardinos"[4]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.