Idioma friulanu
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
La llingua friulana, qu'en friulanu se llama furlan ye una fala románica del greyu retorrománicu; davezu inclúise dientro del ladín col que tien munches analoxíes pero estrémase nes influyencies d'otres llingües asina como pola so perceución social.
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
| furlan y lenghe furlane | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Faláu en | |||||||||||
| Faláu en | Italia | ||||||||||
| Númberu de falantes | |||||||||||
| |||||||||||
| Datos | |||||||||||
| Familia | Retorrománicu | ||||||||||
| Estáu de vulnerabilidá | 3 definitivamente en peligru | ||||||||||
| Sistema d'escritura | alfabetu llatín | ||||||||||
| Reguláu por |
Agencia Regional para la Lengua Friulana (es)  | ||||||||||
| Códigos | |||||||||||
| ISO 639-2 | fur | ||||||||||
| ISO 639-3 | fur | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
 |
| Esti artículu fai parte de la serie Llingües romániques |
| Grupos llingüísticos |
|
Iberorrománicu |
La so formación llévase a cabu sobre l'añu 1000, mientres que les sos primeres espresiones lliteraries apaecen nel sieglu XIII cola poesía Piruc myo doz inculurit (El mio frutu, dulce y coloríu). Nel sieglu XVI el poeta Ermes de Colloredo dio a la llingua dignidá lliteraria coles sos obres sobro problemes diarios. Pero ye'l sieglu XIX cuando, cola obra poética de Pietro Zorutti y la prosa de Caterina Percoto, se vive la renacencia de les lletres friulanes.
Nesti mesmu sieglu naz el primer pallabreru friulanu, obra del Abade Pirona, y ye la principal figura friulana, el llingüista Graziado Isaia Ascoli, el que saca de la escuridá a esta llingua y crea la Sociedá Filolóxica Friulana pal espardimientu de la fala.
Anguaño, el centru de la llingua ta allugada na discusión sobre la norma gráfica a siguir pal bon desendolcu de la llingua.
Esencialmente, distínguense cuatro, recíprocamente comprensibles ente toes elles. La distinción básase na terminación común de los sustantivos de la viniente forma:
Consulta la edición de Wikipedia n'idioma friulanu.| Llingües romániques | ||
|---|---|---|
| Sardorrománicu | Sardu | |
| Iberorrománicu | Galaicoportugués (Portugués • Gallegu • Gallegoasturianu • Fala de Xálima) • Asturlleonés (Asturianu • Lleonés • Mirandés • Estremeñu • Cántabru) • Castellanu • Navarroaragonés (Navarru • Aragonés) | |
| Occitanorrománicu | Gascón • Llinguadocianu • Provenzal • Catalán-valencianu-balear (Balear • Catalán • Valencianu) | |
| Galorrománicu | Llingües d'Oïl (Borbonés • Francés • Galó • Normandu • Picardu • Pictavín-santonxés • Franc-Comtois • Valón) | |
| Galoitalianu | Piamontés • Lombardu • Ligur • Emiliano-Romañol • Vénetu | |
| Retorrománicu | Romanche • Friulanu • Ladín | |
| Italorrománicu | Italianu • Corsu • Napolitanu • Sicilianu | |
| Balcanorrománicu | Dálmata • Rumanu • Macedorrumanu • Istriorrumanu • Meglenorrumanu | |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
