La filatelia ye l'afición por coleccionar y clasificar sellos, sobres y otros documentos postales, según estudiar la historia postal. Nos sellos queda representada parte de la historia nacional o rexonal de los países por aciu figures de personaxes pernomaos, monumentos, pintures, flora, fauna, historia postal, etc., asuntos d'interés pa los coleicionistes (filatelistes) y les persones arreyaes nesta materia.
Etimoloxía
El vocablu filatelia deber al coleicionista francés Georges Herpin, quien lo propunxo nun artículu escritu pal periódicu -y collectionneur de Timbres Poste, de París, que salió publicáu'l 15 de payares de 1864. La pallabra formar de dos vocablos griegos: philos, que significa amante, amor, afición, y atelia, deriváu de la mesma de ateles, que significa pagáu primeramente o pagáu de mano.
Historia
Prefilatelia
Los historiadores concuerden que n'Exiptu, nel sieglu VI e.C., yá esistía un serviciu de tresporte de correspondencia oficial. Los manuscritos exipcios, escritos sobre papiru, tresportábense principalmente por aciu embarcaciones especiales que saleaben el ríu Nilu.
China, nel sieglu III e.C., foi'l primer país que cuntó con un serviciu postal entamáu y foi tamién el primeru n'emplegar el papel na so correspondencia.
Na América precolombina tamién hubo un sistema de relevos pa llevar mensaxes ya informes al tlatoani (señor gobernante) de los mexicas dende les llendes del so territoriu, por aciu corredores llamaos painani, según el chasqui cumplía la mesma función pal inca de los quechuas.
Los perses, mientres el reináu de Ciro el Grande (555 e.C.) establecieron un serviciu de postas. Toos estos servicios yeren solo pal treslláu de correspondencia oficial, el públicu polo xeneral nun tenía accesu a ellos.
Nos últimos años del sieglu XVII práuticamente tolos países disponíen de correos oficiales y tamién de correos particulares entamaos por comerciantes pal treslláu de la so correspondencia.
En 1625, mientres la dómina del cardenal Richelieu, Francia foi'l primer Estáu que tomó al so cargu direutamente la organización y esplotación de los servicios de correos.
Los primeros sellos postales
Sir Rowland Hill, foi'l creador del sistema postal de prepago. Antes del so sistema, el serviciu postal pagar en destín, lo qu'apareyaba innumberables inconvenientes, tales como que'l destinatario negar a pagar el serviciu o nun dispunxera de los fondos pa faelo y los fraudes que diben dende quedase col dineru del serviciu, hasta l'usu del sistema p'a cencielles avisar qu'una persona taba bien o que tenía de faer daqué cuando recibiera l'avisu, ensin tener que pagar por ello.
El 14 de setiembre de 1839 el Ministeriu de l'Ayalga de Gran Bretaña convocó un concursu pa presentar propuestes pa un sellu postal adesivu. Presentáronse 2.700 proyeutos y finalmente escoyóse'l de Rowland Hill. Los sellos emitiéronse'l 6 de mayu de 1840, y el Penique Negru” foi'l primer sellu postal adesivu que circuló nel mundu. Emitiéronse 68.158.080 exemplares.
Dempués del "Black Penny", el cantón suizu de Zúrich foi'l segundu emisor de estampillas: el 21 de marzu de 1843 emitió los célebres 4 y 6 rappen. Dempués siguió Brasil, que'l 1 de xunetu de 1843 emitió una serie de sellos llamaos güeyos de güe, pola so paecencia colos marcos metálicos de los ventanos de los barcos, en valores de 30, 60 y 90 reis. España facer el 1 de xineru de 1850.
Tolos países fueron socesivamente enllantando la modalidá. En 1843 empezaron a usase en Suiza, y la primer nación americana que los emplegó foi Brasil nel mesmu añu. Siguiéron-y los Estaos Xuníos d'América en 1847, y dempués Chile en 1853; Méxicu y Uruguái en 1856; Perú un añu más tarde; Arxentina en 1858; Colombia y Venezuela en 1859; Nicaragua y Costa Rica en 1862; en 1865 son trés los países que llanzaron los sos primeros timbres postales: la República Dominicana, Hondures y Ecuador; Bolivia emitir en 1866; El Salvador en 1867; Paraguái en 1870; y un añu dempués Guatemala; Panamá llanzo'l so primer sellu en 1903, y Cuba, yá como nación independiente, en 1905.
Los primeros sellos, que yá veníen en pliegos, cortar con tisories, polo que teníen los cantos rectos. Más palantre (1854) añadióse una serie de llinies con perforaciones, que dexaben dixebralos limpiamente, ensin ferramientes auxiliares, y apaeció el dentáu.
El primer anunciu de prensa dedicáu a la filatelia apaeció en 1841 nel Times londinense y ye d'una moza coleicionista "deseosa d'empapelar la so tocador con sellos usaos". Llueu s'estendió'l coleicionismu, y apaecieron los primeros catálogos o llistes de sellos, con valor conveníu, en 1860 (Berger-Levrault) n'Estrasburgu y Poliquet en París). El primer álbum con buecos o caxellos p'asitiar los sellos, publicar Lallier en París, en 1862, y la primer revista filatélica ye The Monthly Intelligencer de Liverpool (Inglaterra). Siguió estendiéndose l'afición: en toles naciones formaron nucleu de filatelistes, de los que munchos s'estremaron polos sos estudios, les sos sobeyoses coleiciones o poles empreses comerciales que fundaron rellacionaes col sellu. Tamién surdieron nes ciudaes importantes asociaciones dedicaes al intercambiu filatélicu, y empezaron les ventes públiques y puyes, nes cualos llegar a algamar altos precios.
Fabricación, carauterístiques de los sellos postales y el so interés filatélicu
Na fabricación de los sellos utilicen tolos procedimientos gráficos (tipografía, litografía, grabáu de talla duce, huecograbado y fotografía); pero'l más bellu, ensin dulda, ye'l grabáu a buril sobre plancha metálica cola impresión por aciu la prensa llamada tórculo, denomináu calcografía. Esti procedimientu ye, amás, el más difícil de falsificar. Primero faise'l grabáu con buril, dempués muéyase'l papel que depués pasa a una prensa, onde -inda húmedu- imprímese fueya per fueya en máquines calcográfiques o en tórculo automáticu. Les fueyes pasen dempués a los revisadores qu'esaminen los pliegos y dixebren aquellos que s'atopen defectuosos. Una vegada ensuga la impresión, van les fueyes a la máquina numeradora -si numbérense-, depués a la engomadora, y cuando tán seques, a la que fai l'engatáu o furáu, que ye la última operación. Esti sistema, d'impresiones bien belles, ye lentu; por eso, pa les emisiones de grandes númberos empléguense'l huecograbado rotativu y la fotolitografía, procedimientos bien rápidos, nos que se fai'l dibuxu en papel y la imaxe ye tresportada al metal por procedimientos fotomecánicos.
Nel papel haber de tener en cuenta, aparte del color y la grosez, la filigrana o marca especial d'agua que puede estremase al bellume o por aciu el filigranoscopio, que consiste nuna pequeña bandexa de fondu planu y negru, na cual deposítase'l sellu pámpana abaxo; amugar con una gota de bencina y aína faise visible'l signu o lletres de la filigrana. Según seya ésta, el sellu puede pertenecer a una o otra emisión. Les filigranes son bien variaes y dalgunes bien interesaes.
El furáu o engatáu constitúi otru elementu distintivu, yá que esisten distintos tipos de dentáu (de peñe, de llinia), y clasifíquense según el númberu de dientes del sellu por cada 2 cm. Los antiguos nun taben furaos, anque lo mesmo asocede con delles emisiones modernes.
La forma de los sellos ye bien variada; hai cuadraos, rectangulares, triangulares, hexagonales, romboidales, etc., y dientro d'estes formes les dimensiones son variadísimas, dende'l xigantescu sellu norteamericanu pa franquéu de periódicos de 1866, de 99 por 55 milímetros, hasta'l diminutu de la colonia británica de Victoria. Tocantes a los colores, esiste una gama bien estensa. Una forma de coleccionar ye axuntar variedaes de color. Llegar a estremar hasta 400 tonalidaes distintes.
Llámase valor facial el que lleva espresáu'l sellu de la moneda del país a que pertenez, y que bazcuya dende valores insignificantes (como'l sellu español d'un cuartu de céntimu de peseta) hasta valores elevadísimos (como'l de Kenia de 100 llibres esterlines). La tirada de cada emisión bazcuya tamién grandemente: haber d'unes docenes d'exemplares y otres de munchos millones.
Ye maraviyosu l'esbardie de maxín, talentu y arte de los artistes diseñadores de les viñetes; tópense detalles interesaos nes orles o inscripciones, composiciones harmóniques y equilibraes, rumbos de concepción, coloríos acertaos. Munchos constitúin verdaderes obres d'arte pola tema, la impresión delicada, l'harmonía de color y los bellos dibuxos.
Esisten el sellu tipu y les variedaes. El primeru ye'l proyeutáu, con carauterístiques, preciu, etc., bien determinaos; pero supongamos qu'una vegada empezada la emisión se inutiliza la máquina trepadora y hai qu'utilizar otra, la resultancia va ser tener sellos con dentáu distintu, que van constituyir una variedá. Como se va entender, les variedaes de cada tipu pueden ser munches o poques. Otru cambéu qu'alteria los sellos d'una emisión en tou o en parte son la sobrecarga y la habilitación, que consisten naquelles sobreimpresiones que s'imprimen con posteridá a la impresión xeneral. Pueden sirvir p'alteriar el so valor facial -sobrecarga-, modificar l'usu pal cual taba destináu -habilitación-, o pa indicar un cambéu de réxime na nación a que pertenez, como por casu, los que llevaben la habilitación HPN o "Habilitaos pola nación" n'España, tres el reináu de Sabela II.
Los sellos con errores o defectos algamen polo xeneral gran valor pol so escasu númberu. Pueden dase errores de color, si apaecen con color equivocáu. Otres vegaes apaez una parte del sellu imprimida en sentíu inversu, como'l famosu sellu aereu norteamericanu col avión invertíu. Llámase tête-bêche a la pareya de sellos en qu'unu ta invertíu totalmente. Si la placa deteriorar por accidentes imprevistos, salen dellos sellos defectuosos, y al ser reparaes planchar y siguir la tirada apaecen los llamaos retocaos. Otros errores son los d'orixe, por equivocación del artista, como'l sellu en qu'apaez Colón usando un antioyu que s'inventó 200 años dempués de la so muerte.
Les rareces ya intereses del mundu de los sellos son infinites; vamos llindanos a referir dalgunes. El sellu d'un centavu de la Guayana británica ("Magenta de 1 centavu"), de 1856, debe'l so altu valor a un descuidu de l'alministración británica, qu'escaeció unviar los pliegos de sellos a dicha colonia. Entós, el gobernador viose obligáu a faer una tirada modesta, na que estampó la so firma nos sellos pa evitar falsificaciones. En Rusia retiró una emisión que llevaba la efixe del zar, por considerar poco respetuosu que la figura imperial fuera abolgada pol matasellos. Otra estampilla bien buscada ye la brasilana que conmemora la visita del rei Carlos I de Portugal.
Tocantes a les temes, son infinitos. Hai sellos cartográficos, con mapes, como dalgunos d'Irlanda (Eire) y l'emisión de Turquía de 1922. Otros amuesen montes, como los sellos ecuatorianos, en qu'apaez el Chimborazo. Los ríos son bien reproducíos, como nos sellos canadienses de 1928 como'l San Llorienzo. El llagu Amatitlán apaez en dellos sellos de Guatemala. Ente les cascaes vamos citar la emisión arxentina del Iguazú. Los animales son temes recurrentes: la xirafa de Nyassa, el camellu nos de Touva, y l'orangután nos de Borneo, son bones muestres.
Les tiraes de los valores altos son llindaes, bazcuyen ente 10,000 y los 30,000 exemplares. Hai países bien aficionaos a les emisiones, como Turquía. Los valores filatélicos pueden ser enormes. El sellu citáu de la Guayana inglesa vendióse en puya por un valor de 9,5 millones de dólares.
Na filatelia arrexunten los sellos según la clase de serviciu a que se destinen. Asina tenemos los de corréu aereu, corréu ordinariu, la correspondencia urxente, los benéficos (p'apurrir donativos pa obres humanitaries), los de guerra (patrióticos y d'ocupaciones militares), los de tasa (pa suplir el franquéu insuficiente), de telégrafos, correspondencia oficial, etc.
D'últimes hai otros sellos menos coleccionaos: pa impresos, certificaos, paquetes postales y encomiendes, teléfonos, franquicies d'organismos oficiales y timbres o sellos fiscales o d'impuestos.
Conforme foi aumentando la importancia de la filatelia, fueron apaecíu más sellos falsos, imitaciones atélites poles que se pagaron grandes sumes.
Amás del sellu sueltu, úsase tamién la pareya, que puede ser vertical o horizontal. Si son trés llámase tira o banda. Un conxuntu de cuatro o más sellos, con dos a lo menos nuna banda, llámase bloque; los más corrientes son de cuatro y de nueve. Destinaes a los aficionaos emítense güei les hojitas, que consten de dellos sellos distintos nel centru d'una fueya de papel, con inscripciones alusives nel marxe. Hasta los primeros años del nuesu sieglu preferíen los sellos mataos, esto ye, abolgaos pol matasellos; güei abonden los coleicionistes que prefieren sellos nuevos, alegando que l'aspeutu de la estampilla ye más curiosu. Sicasí, hai casos en que'l matasello aumenta'l valor del sellu porque ye más difícil topalo circuláu qu'en nuevu.
Coleicionismu
Iniciu
El conde de Villayer enllantó en París en 1653 la venta d'unos sobres uniformes pa la correspondencia -que s'ufiertaben a dos sueldos- pero fracasó nel so enfotu. Hasta'l sieglu XIX, en 1839, nun resurde de nuevu la idea, rescatada por un maestru d'escuela inglés, Rowland Hill, progresista y entamador. Propunxo al gobiernu un plan pa pagu previu del tresporte postal por aciu sellos o estampillas xuntaes, que foi aceptáu, y púnxose en funcionamientu'l 6 de mayu de 1840. Un añu dempués yá hai noticia del primer coleicionista: un tal doctor Gray, que la so afición provocó les burlles de los sos contemporáneos.
El coleicionismu y la so influencia
Ye grande l'influxu educativu de la filatelia, pos tou coleicionista aumenta sensiblemente'l so caudal de conocencies, ensin necesidá de penoses y llargues hores d'estudiu. Les conocencies de historia, xeografía, van atesorándose, y crez l'enfotu de saber más y más sobre países, homes, paisaxes, a los qu'asomamos por aciu eses ventanitas del mundu que son los sellos. Yá nos primeros tiempos de la filatelia albidróse'l so capacidá pedagóxica y foi introducida oficialmente nes escueles britániques nuna reglamentación de 1855, como deporte y cultura. El sellu tiende, polo xeneral, a aumentar de valor al menguar el númberu d'exemplares de cada emisión por perda y deterioros; esta medría de valor, dacuando, resulta estelante, llegando a multiplicar per mil o dos mil el so valor inicial. Si la seleición de los exemplares facer con aciertu, constitúi siempres una inversión y una garantía económica pal día de mañana. L'exerciciu de la filatelia desenvuelve cualidaes d'orde y cuidu, de pulcritud y percuru. Desenvuelve l'espíritu analíticu y d'observación.
Actividaes de filatelistes
Celebráronse grandes esposiciones filatéliques, como la de Berlín de 1930, la de Buenos Aires de 1950 y la de Nueva York en 1956. Nes grandes ciudaes axúntense bolses filatéliques al campu, onde los filatelistes parolen, camuden, merquen y vienden. Son famoses la de Buenos Aires nel Parque Rivadavia y la de Barcelona de la Plaza Real. Esisten amás los clubes filatélicos, con numberosos asociaos, qu'intercambien correspondencia amistosa, sellos, postales, revistes, etc., y munchos editen publicaciones interesantes.
Munchos filatelistes avanzaos especializar en sellos conmemorativos, aéreos, hispanoamericanos, de colonies britániques, etc., ante la imposibilidá de tomar tola enorme cantidá de estampillas emitíes na actualidá.
Formes de coleccionar
Los sellos solíen xuntase al álbum con unos fijasellos, tamién llamaos charneles (del francés charnière), papel engomado y tresparente que s'utilizaba dobláu a manera de pequeñu gonciu. Sicasí, esta ye una práutica en total desusu -siquier no que refier a los sellos nuevos (non utilizaos nin matasellados)-, yá que provoca la perda (mayor o menor según el sellu) de parte del valor de les pieces por cuenta de que a los quitar el fijasellos del sellu siempres dexa una señal na goma. Nos catálogos suel haber trés llistes de precios: una pa los sellos nuevos ensin señal de charnela; otra, de cotizaciones siempres inferiores, pa pieces nueves- con señal de charnela; y la tercera pa sellos los matasellados o circulaos (suel dicise "usaos"), que la so cotización ye xeneralmente más baxa, anque se dan casos en qu'ésta ye bien cimeru a cualesquier de los dos tipos de sellos ensin circular.
Ye preferible l'usu de los filoestuches, que dexen poner y quitar los sellos del álbum pa esaminalos y que, al contrariu que los fijasellos, nun-yos producen nenguna agresión.
Son preseos útiles pal filatelista'l filigranoscopio al que yá nos referimos; el odontómetro, que ye una llámina de cartón o plásticu con fileres rectes de puntos de distintu gruesu y separación, que nos indiquen cuántos dientes del furáu d'un sellu entren en dos centímetros. Afaise'l marxe del sellu sobre estes fileres hasta atopar la que coincide cola perforación del nuesu exemplar. Vamos Dicir qu'un sellu ye de dentáu 12, si entren 12 dientes nun espaciu de 2 centímetros. Les pinces, emplegaes pa coyer el sellu, eviten qu'esti dóblese o enllordie, y la lente puede dexanos apreciar detalles distintivos imposibles de reparar a güeyu.
Los Catálogos filatélicos, obres curioso preparaes nes que figuren por orde d'apaición y d'emisión toes los sellos del mundu, son indispensables pal coleicionista. Sirven de base pa ordenar les coleiciones, dicten criteriu sobre cuálos exemplares deben o nun considerase con valor filatélicu, y afiten un valor monetariu a cada sellu, que s'aplica non yá a operaciones de compra y venta, sinón a les transaiciones o cambeos. Los catálogos apaecen añalmente y los más famosos y vendíos universalmente son el de Ivert-Tellier, francés; el de Gibbons, inglés, y el de Scott, norteamericanu.
Los meyores álbumes pa sellos son aquellos que dexen entrepolar fueyes sueltes nes que s'afiten los postreros exemplares a la fin de cada país. Nel comerciu esisten álbumes de fueyes fayadizos tantu pa primerizos como para coleicionistes d'importancia.
Ente los coleicionistes más destacaos vamos citar a Xurde VI, el fináu rei d'Inglaterra, que la so coleición foi empezada por Eduardu VII y cuenta con numberoses rareces. Otru coleicionista distinguíu foi Franklin D. Roosevelt. El rei Víctor Manuel d'Italia y el zar Nicolás de Rusia fueron tamién filatelistes. De xuru, la coleición más famosa foi la de Philipp von Ferrary, empezada en 1865 y vendida en puya en París en 1923 por dos millones de dólares. Otres coleiciones notables fueron la de Castle, de sellos europeos; la de Durin; la del barón Rothschild, y la de Hind, posesor que tuvo l'únicu exemplar del celebre sellu de la Guayana Británica mentáu más arriba. Notable coleicionista foi Doring Beckton, presidente de la Real Sociedá Filatélica británica, que al morrer dexó 154,021 sellos distintos.
Merecen mención especial los sellos conmemorativos emitíos pa celebrar dalgún fechu notable o fecha importante. Tienen valor históricu y cunten con magnífica aceptación ente los aficionaos. El so valor pictórico y artístico suel ser escepcional, y son los más bellos exemplares de cualquier coleición. Ente los más notables vamos citar les numberoses series conmemorativas norteamericanes; los españoles de Goya y Monserrat; les dedicaes a la Unión Postal Universal y a les olimpiaes.
Implicaciones
Más que la cantidá, ye la rareza de los exemplares lo que-y da valor a una coleición. Dellos sellossobremanera los que tienen errores d'impresión, raros pero conocíos, lleguen a adquirir un valor comercial bien eleváu y son difíciles de consiguir.
Los sellos de correos, llamaos timbres y estampillas en dellos países de l'América hispanofalante, dieron orixe a una de les actividaes coleicionistes más estendíes nel mundu y ente toles clases sociales. Esta afición anició importantes industries y comercios, cuenta con revistes especializaes ya inclusive constitúi una fonte d'ingresos pa dellos estaos.
Preseos filatélicos
- Lente: Esencial pa ver los pequeños detalles de los sellos.
- Odontómetro: Sirve pa midir el dentáu de los sellos.
- Trincrómetro: Sirve pa midir la espesura del papel.
- Catálogos: Contienen precios emponedores ya información téunica como'l dentáu, la tirada, tipu d'impresión y el papel. Son publicaos por empreses especializaes y tienen el so orixe nes llistes de precios de los comerciantes.
- Pinces: Pa evitar manipoliar los sellos coles manes, ensin estropialos nin marcalos.
- Clasificador: Llibru con bandes tresparentes que sirven p'asitiar y ordenar los sellos.
- Álbum filatélicu: Editáu por cases comerciales especializaes. Añalmente publiquen suplementos por países, coles fueyes yá diseñaes. Cola popularización de la informática, esiste un enclín creciente al diseñu ya impresión propios per cada coleicionista.
- Filoestuches: Bandes adesives pa sostener y protexer los sellos nel álbum.
Modalidaes de coleicionismu
Sol términu filatelia se engloban delles disciplines y modalidaes de coleicionismu:
- Filatelia téunica. Consiste nel estudiu y documentación del procesu de diseñu, creación ya impresión del sellu.
- Historia postal. Usu del sellu sobre pieza, periodos d'usu, anulaciones y marques complementaries.
- Historia del corréu. Decretos, disposiciones y documentos relativos a la organización y funcionamientu del corréu.
- Prefilatelia. Corréu y marques emplegaes antes de l'apaición del sellu.
- Filatelia temática. Empobinada al coleicionismu del motivu representáu nel sellu.
- Países. Coleicionismu especializáu nes emisiones d'un determináu país o territoriu.
Catálogos especializaos
Son publicaciones pa identificar y clasificar los sellos postales, según pa conocer el so valor nel mercáu. Reproducen cada unu de los sellos emitíos y utilícense como ferramienta principal polos coleicionistes. Los principales catálogos mundiales son:
- Catálogu Scott: editáu n'Estaos Xuníos
- Catálogu Michel: editáu n'Alemaña
- Catálogu Yvert et Tellier: editáu en Francia
- Catálogu Stanley Gibbons: editáu en Gran Bretaña
Esisten tamién catálogos especializaos de dellos países:
- Catálogu Edifil: editáu n'España
- Catálogu Mello Teggia: editáu n'Arxentina
- Catálogu en llinia Casandra: d'España
Intereses filatélicos
- Anque xeneralmente acéptase que Sir Rowland Hill, alministrador postal inglés, foi l'inventor del sellu, les primeres muestres adesives fueron impreses en 1834 por James Chalmers, de Dundee (Escocia).
- Los sellos del Reinu Xuníu nunca llevaron el nome del país, namái la efixe del soberanu. El primeru qu'incorporó una ilustración adicional foi'l conmemorativo de Wembley, emitíu'l 23 d'abril de 1924.
- El Reinu Xuníu nunca emitió sellos aéreos.
- Nengún sellu de los Estaos Xuníos lleva la efixe d'una persona viva, anque munchos estauxunidenses fueron honraos en vida y apaecieron nos sellos d'otros países. La única esceición foi en setiembre de 1861, cola emisión que representa a Jefferson Davis, únicu presidente de los Estaos Confederaos d'América.
- Anque son les formes que más abonden, non tolos sellos son cuadraos o rectangulares. Hai romboidales, triangulares ya inclusive circulares, ovales, hexagonales, octogonales y de formes irregulares.
- El sellu más grande que se conoz foi emitíu por China en 1913. Yera de corréu urxente y midía 24,8 cm x 7 cm.
- El sellu más pequeñu foi emitíu pol estáu de Bolívar (1863-1866), parte de los entós llamaos Estaos Xuníos de Colombia. Media 8 mm × 9.5 mm.
- El sellu más pervalible del mundu ye'l Tre skilling mariellu de Suecia de 1855. En 1996 vender por 2.600.000 francos suizos (más de 2 millones de dólares americanos). Pol so pesu, ye l'oxetu más caru del mundu, pos costó cerca de 71 millones de dólares per gramu (vease (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).).
- L'error más famosu y pervalible nun sellu d'Estaos Xuníos ye l'Inverted Jenny; asocedió nel exemplar d'un timbre de corréu aereu puestu a la venta'l 14 de mayu de 1918 cola figura d'un avión invertíu. El coleicionista W. T. Robey mercó una fueya que foi vendida a un comerciante por 15.000 US$. Ésti vender de la mesma a otru coleicionista por 20.000 US$. En 1979 un bloque de 4 sellos de la fueya vender en 500.000 US$. Más apocayá, algamáronse valores de 750.000 dólares por un solu exemplar.
- El sellu más interesáu del mundu probablemente seya unu qu'emitió Bután y qu'en realidá ye un pequeñu discu musical que reproduz l'himnu nacional del país.
- Tocantes a materiales distintos del papel, Portugal emitió en 2007 un sellu realizáu en corchu (vease ), al igual qu'Ecuador, que lo fixo en 2009.
- Hasta 1850, cuando empezaron a emitise sellos nacionales, les ciudaes suices usaben los sos propios sellos. Les cartes locales llevaben namái unu; les empobinaes a otres ciudaes, dos.
- La Unión Postal Universal fundar en Berna (Suiza) el 15 de setiembre de 1874 pa regular l'intercambiu de corréu postal ente los países. Anguaño ye una entidá dependiente de les Naciones Xuníes .
- Dellos célebres aficionaos a la filatelia fueron Franklin D. Roosevelt, Herbert Hoover, Xurde V d'Inglaterra, Carol II de Rumanía, Alfonsu XIII d'España, Nicolás II de Rusia, Guillermu II d'Alemaña, Freddie Mercury y Nicolas Sarkozy.
- Nel cuentu un secretu na ventana de Norma Huidobro mentar a "la dama d'Elx", una estampilla única creada nel sieglu XXI.
Sociedaes filatéliques
- Academia Hispánica de Filatelia
- Academia Nacional de Filatelia Rusa
- American Philatelic Society (APS)
- Jalisco Filatélicu, el club más antiguu de Méxicu.
- Federación Arxentina d'Entidaes Filatéliques ( FAEF ).
- Federación Europea de Sociedaes Filatéliques (FEPA)
- Academia Europea de Filatelia (AEF)
- Sociedá Filatélica de Chile, fundada en 1889.
- Federación Internacional de Filatelia, (FIP), fundada en París en 1926.
- Sociedá Filatélica Arxentina, (SOFIRA).
- Sociedá Filatélica d'El Salvador
- Sociedá Filatélica de Madrid, (SOFIMA).
- Sociedá Filatélica de Puertu Ricu
N'España, Afinsa (1980) y Fórum Filatélicu (1979), entidaes que captaben aforros pa invertilos en sellos, fueron interveníes en 2006 acusaes de ser estafes piramidales.
Ver tamién
- Aerofilatelia
- Filatelia n'Arxentina
- Filatelia de Méxicu
- Historia postal d'España
- Sellu postal
- Estampilla espécime
Bibliografía
- Leiva Ricardo Jorge (1955). La filatelia al alance de todos. Buenos Aires: Hobby, S.R.L.. -.
- Avilés, Victor D. (1952). Manual Práuticu de Filatelia. Editorial Bell. -.
Referencies
Enllaces esternos
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
