Chernivtsi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Chernivtsí (ucraín: Чернівці́ , t͡ʃerɲiu̯ˈt͡sʲi; polacu: Czerniowce; alemán: Czernowitz; rumanu: Cernăoţi; rusu: Черновцы) ye'l centru alministrativu del óblast de Chernivtsí al suroeste d'Ucraína. Ta allugada nel cursu cimeru del ríu Prut, un afluente del Danubiu, na parte norte de la rexón histórica de Bucovina qu'anguaño estrema Rumanía d'Ucraína. En 2001, la ciudá cuntaba con 240 600 habitantes.[1]
 Chernivtsi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Ucraína | ||||
| Oblast | Óblast de Chernivtsi | ||||
| Raion | Raión de Chernivtsi (es)  | ||||
| Tipu d'entidá | ciudá d'importancia rexonal d'Ucraína | ||||
| Cabezaleru/a del gobiernu | Roman Klichuk | ||||
| Nome oficial |
Чернівці (uk) Czernowitz (de) Czernowitz (fr) Cernăuți (ro) Чэрнивци (mdf) | ||||
| Nome llocal | Чернівці (uk) | ||||
| Códigu postal |
58000–58033 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 48°17′27″N 25°56′04″E | ||||
.svg)  Chernivtsi Chernivtsi (Ucraína)  | |||||
| Superficie | 153 km² | ||||
| Altitú | 248 m | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 265 471 hab. (1r xineru 2021) | ||||
| Porcentaxe |
100% de Raión de Chernivtsi (es) | ||||
| Densidá | 1735,1 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
0372(2) | ||||
| Estaya horaria |
Horariu de Branu d'Europa Oriental UTC+02:00 (horariu estándar) UTC+03:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
Suceava (es) , Konin, San Miguel de Tucumán, Cesano Maderno (es) , Klagenfurt, Timișoara, Salt Lake City, Saskatoon, Nof HaGalil, Iași (es) , Bălți, Düsseldorf, Mannheim, Metz y Esmirna
| ||||
| city.cv.ua | |||||
 | |||||
Xunto cola ciudá de Lviv, Chernivtsí ye considerada como unu de los centros culturales del oeste d'Ucraína. La ciudá ye tamién considerada unu de los mayores centros culturales y educativos de la moderna Ucraína. Históricamente, como centru cultural y arquiteutónicu, Chernivtsí foi inclusive moteyada «Pequeña Viena».[2][3]
Anguaño, Chernivtsí ta hermanada con otros siete ciudaes en tol mundu. La ciudá ye tamién un importante centru d'encruz de ferrocarriles y carreteres na rexón y alluga un aeropuertu internacional.
Fora d'Ucraína, Chernivtsí ye tamién conocida por dellos nomes estranxeros, que fueron usaos mientres dómines de dominiu de distintos países a lo llargo de la historia de la ciudá o polos respeutivos grupos demográficos de la dómina. Asina, el nome de la ciudá ye Czernowitz n'alemán; Cernăoţi en rumanu; Plantía:Lang-yi; polacu: Czerniowce; húngaru: Csernovic, rusu: Черновцы́, treslliteráu Chernovtsý (hasta 1944: Чернови́цы, treslliteráu Chernovitsy). Na dómina del Principáu de Galitzia-Volynia, el nome de la ciudá yera Chern.
Evidencia arqueolóxica descubierta nel área qu'arrodia a Chernivtsí indica qu'una población llocal habitar dende'l Neolíticu. Posteriores asentamientos inclúin aquellos de la cultura de Cucuteni,[4] la cultura de la cerámica encordelada. Tamién s'atoparon artefautos de la Edá del Bronce y de Fierro na ciudá.
Un asentamientu fortificáu alcontráu na vera izquierda (al nordeste) del ríu Prut data de la dómina del Principáu de Galitzia-Volynia y créese que foi construyíu pol gran príncipe Yaroslav Osmomisl.[5] Rellatos llexendarios faen referencia a esta ciudá-fortaleza como Chern' o Ciudá negra; dizse que debe'l so nome a los color negru de les muralles de la ciudá, construyíes de carbayu negru con capes de suelu llocal de color negru.[6] Esta fortaleza temprana foi destruyida mientres la invasión mongola d'Europa por Burundái en 1259; sicasí, el restu de les muralles de la fortaleza siguió siendo usáu pa propósitos defensivos. Nel sieglu XVII, fueron aumentaes por dellos baluartes, unu de los cualos inda esiste.
Tres la destrucción de la fortaleza, posteriores asentamientos na zona centrar na vera derecha (suroeste) del ríu Prut, nun allugamientu eleváu, más ventaxosa en términos estratéxicos. En 1325, cuando'l Reinu de Polonia tomó control de Galitzia y estableció contautu coles primeres formaciones feudales rumanes, foi mentáu un fortín sol nome de Ţyţina, que defendía los vau y el puntu d'encruz del ríu Prut. Foi parte d'un grupu de tres fortificaciones, siendo los otros dos la fortaleza de Jotyn nel Dniéster al este y una fortaleza nel ríu Kolachin, un afluente del Prut.
Ente 1359 y 1775, la ciudá y la so redolada formaron parte del Principáu de Moldavia, siendo'l centru alministrativu del judeţ homónimu (Cernăoţ).[7] El nome Cernăoţi/Chernivtsí ye mentáu per primer vegada nun documentu por Alejandro I de Moldavia el 8 d'ochobre de 1408.[8] En fontes otomanes, la ciudá apaez mentada como «Çernovi».
En 1775, alredor d'un décimu del territoriu de Moldavia foi amestáu pol Imperiu austriacu; esta rexón fíxose conocida como Bucovina. La ciudá convertir en capital de la rexón, qu'en 1849 xubió en rangu y recibió el nome de Ducáu de Bucovina, tierres de la Corona del Imperiu austriacu. Asina, a la ciudá concedióse-y el Derechu de Magdeburgu.[9] La ciudá empezó a espolletar cuando'l caballeru Karl von Enzenberg foi nomáu xefe de l'Alministración Militar en 1778. Enzenberg convidó a munchos comerciantes, artesanos y empresarios pa desenvolver el comerciu y otros negocios na ciudá. Les Feries de San Pedro (1-15 de xunetu) diéron-y un nuevu dinamismu al desenvolvimientu del mercáu dende 1786.
Mientres los sieglos XIX y XX, Chernivtsí convertir nun centru de movimientos nacionalistes, tantu rumanos como ucraínos. Tamién foi la sede de la primer conferencia de yidis en 1908, coordinada por Nathan Birnbaum. Cuando'l Imperiu austrohúngaru eslleir en 1918, la ciudá y la so contorna pasaron a formar parte del Reinu de Rumanía.[10] En 1930, la ciudá algamó una población de 112 400 habitantes: el 26,8 % de los cualos yeren xudíos; el 23,2 % rumanos, el 20,8 % alemanes, el 18,6 % ucraínos, el restu taba conformáu por polacos y otros grupos étnicos. Foi unu de los cinco centros universitarios de la Rumanía del periodu d'enteguerres.
En 1940, l'Exércitu Coloráu ocupó la zona qu'arrodiaba la ciudá, que pasó a denominase óblast de Chernivtsí y foi asignáu a la República Socialista Soviética d'Ucraína.[10] La gran intelectualidá rumana de la ciudá atopó abellugu en Rumanía; ente que los alemanes fueron repatriaos d'alcuerdu al alcuerdu nazi-soviéticu, lo que llevó a que Rumanía pasara de ser aliada de Francia y el Reinu Xuníu a selo de l'Alemaña Nazi. En xunetu de 1941, l'Exércitu rumanu retomó la ciudá como parte del ataque de la Exa sobre la Xunión Soviética mientres la Segunda Guerra Mundial. N'agostu de 1941, el dictador rumanu Ion Antonescu ordenó la creación d'un guetu na parte baxa de la ciudá, onde fueron atarraquitaos cincuenta mil xudíos, dos tercios de los cualos fueron deportaos a la gobernación de Transnistria n'ochobre de 1941 y a entamos de 1942, onde la mayoría pereció. L'alcalde rumanu de la ciudá, Traian Popovici, llogró persuadir a Antonescu p'alzar el númberu de xudíos exentos de deportación de doscientos a venti mil.
En 1944, cuando les potencies de la Exa fueron espulsaes pol Exércitu Coloráu, la ciudá foi reincorporada a la República Socialista Soviética d'Ucraína. Mientres los siguientes años, la mayoría de los xudíos de la rexón partió escontra Israel y la ciudá foi un nodo importante na rede Berihah. Los polacos de Bucovina fueron tamién repatriaos polos soviéticos dempués de la Segunda Guerra Mundial. Asina, la ciudá convertir en predominantemente ucraniana. Dende 1991, Chernitvtsí formó parte d'Ucraína. En mayu de 1999, Rumanía abrió un consuláu xeneral na ciudá. La Chernivtsí contemporánea ye un importante centru rexonal, que ta allugada a veres del ríu Prut nun área d'unos 150 km².
Según l'últimu censu ucranianu de 2001, la población de Chernivtsí xubía a aproximao 236 700 persones de 65 nacionalidaes.[11] D'ente ellos, 189 000 (79.8 %) yeren ucraínos, 26 700 (11.3 %) rusos, 10 500 (4.4 %) rumanos, 3800 (1.6 %) moldavos, 1400 (0.6 %) polacos, 1300 (0.6 %) xudíos, y 2900 (1.2 %) d'otres nacionalidaes.[6]
Históricamente, la ciudá foi multinacional. Asina, nun momentu, Chernivtsí allugó una comunidá xudía de más de 50 000 persones, menos d'un terciu de les cualos sobrevivió a la Segunda Guerra Mundial. Pela so parte, la población rumana de Chernivtsí empezó a escayer rápido dempués de 1950. Munchos rumanos fuxeron a Rumanía o fueron deportaos a Siberia (onde la mayoría pereció) y el restu convirtióse rápido nuna minoría y foi asimilada a la mayoría nun procesu de rusificación. Anguaño, la minoría rumana sigui menguando como resultáu de l'asimilación cultural y la emigración a Rumanía.
| Xudíos en Czernowitz Según el censu austrohúngaru[12] | |||||||
| Añu | Pobl. total | Xudíos | Porcentaxe | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1857 | ca. 22.000 | 4.678 | 21,6 % | ||||
| 1869 | ca. 34.000 | 9.552 | 28,2 % | ||||
| 1880 | ca. 46.000 | 14.449 | 31,7 % | ||||
| 1890 | ca. 54.000 | 17.359 | 32,0 % | ||||
| 1900 | ca. 68.000 | 21.587 | 31,9 % | ||||
| 1910 | ca. 87.000 | 28.613 | 32,8 % | ||||
- Mila Kunis
- Rose Ausländer
- Paul Celan
- Emil Paur
- Markus Reiner
- Maximilien Rubel
- Viorica Ursuleac
- Maria Yaremchuk
- Friedrich Zelnik
- Arseni Yatseniuk
- Max Glücksmann
Chernivtsí tien ocho ciudaes hermaniaes:
| País | Ciudá/Pueblo | Condáu / Distritu / Rexón / Estáu / Provincia | |||
|---|---|---|---|---|---|
 |
Austria |  |
Klagenfurt | .svg){kind=small} |
Carintia |
 |
Bulgaria |  |
Pleven | Provincia de Pleven | |
 |
Canadá | Saskatoon |  |
Saskatchewan | |
 |
Israel |  |
Nazareth Illit | Distritu Norte | |
 |
Polonia |  |
Konin |  |
Distritu de Konin |
 |
Rumanía |  |
Suceava |  |
Distritu de Suceava |
 |
Rusia | .svg){kind=small} |
Podolsk |  |
Óblast de Moscú |
 |
Estaos Xuníos | Salt Lake City |  |
Utah | |
 |
Arxentina | Posadas |  |
Misiones | |
Estación de tren neobarroca, construyida mientres el periodu austrohúngaru.
Conceyu de Chernivtsí.
Fachada de la Universidá de Chernivtsí.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
