Autol
conceyu de La Rioxa (España) From Wikipedia, the free encyclopedia
Autol ye un conceyu de la comunidá autónoma de La Rioxa (España). Con cerca de 5.000 habitantes, ye unu de los mayores nucleos de población de La Rioxa dempués de les cabeceres de contorna. Asitiáu a 462 metros sobre'l nivel del mar, ta bañáu pela marxe izquierda del ríu Cidacos, que topeta equí cola punta septentrional de la Sierra d'Irga, obligando al ríu a describir un ampliu meandro alredor del cascu urbanu de Autol.
 Autol | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  La Rioxa | ||
| Tipu d'entidá | conceyu de La Rioxa | ||
Alcaldesa de Autol (es)  | Catalina Bastida de Miguel | ||
| Nome oficial | Autol (es)[1] | ||
| Códigu postal |
26560 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 42°12′50″N 2°00′25″W | ||
  Autol Autol (España) _-_Municipality_Map.svg) | |||
| Superficie | 85.28 km² | ||
| Altitú | 462 m | ||
| Llenda con | Alfaro, Grávalos, Quel, Pradejón, Calahorra y Aldeanueva de Ebro | ||
| Demografía | |||
| Población |
4834 hab. (2023) - 2231 homes (2019) - 2281 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 1.51% de La Rioxa | ||
| Densidá | 56,68 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
| Llocalidaes hermaniaes | Barbazan-Debat | ||
| autol.org | |||
 | |||
Autol foi tradicionalmente un pueblu agrícola, inducíu pola gran estensión de la so xurisdicción. Anque entiende tou tipu de suelos, los sos cultivos básicos fueron los de secanu y, en menor proporción, los de regadío, generosamente regaos pel ríu Cidacos.
Ye de destacar la gran cantidá de los nuesos vinos y hortolices, que yá se menten na Carta de Donación que, nel añu 1158, firma Sancho (fíu del rei Alfonsu VII), a favor de García.
Los catones son grandes trabayadores, y xente entamador, vieron nel cultivu especializáu, una segura vía de desarrollu, polo que'l nuesu pueblu foi pioneru nel cultivu intensivu d'espárragos (de gran forma) y, dempués, d'otres hortolices y frutes, que dieron base y trabayu a importantes fábriques conserveres, unu de les pilastres básiques de la economía catona.
Más apocayá, foi'l cultivu del xampiñón y cogordes el que foi cobrando acaldía más importancia, hasta aportar a, anguaño, el segundu centru productor de La Rioxa, dempués de Pradejón. Cola importante particularidá de que, nel mesmu pueblu realiza'l ciclu completu: dende la fabricación de granes, pasando pola producción del sacu de sustratu, como base pal so cultivu n'invernaderu, hasta la so preparación y envasado, pa consumu en frescu o manufacturación en grandes y modernes fábriques de conserves. Tamién cuntamos col Centru Teunolóxicu del Xampiñón del Gobiernu de La Rioxa.
Otru de les pilastres básiques de la economía autoleña ye'l cultivu de la vide, tanto a vasu como en espaldera. Les variedaes más avezaes son: tempranillo y garnacha. La mayor parte d'estes uves tresformar na moderna cooperativa, coles últimes meyores teunolóxiques so la Denominación d'Orixe Rioja y comercializando los sos vinos coles marques Iniestral y Marqués de Reinosa (nome cedíu pol actual marqués a la bodega cooperativa una y bones los vinos de los sos antepasaos ellaboraos na so bodega de Autol, fueron los primeres d'España que s'esportaron).
Tamién esiste otra bodega privada denomada "Bodegues y Viñedo Fuente Vieya, S.L.".
Evolución de la delda viva
El conceutu de delda viva contempla namái les deldes con caxes y bancos relatives a creitos financieros, valores de renta fixa y préstamos o creitos tresferíos a terceros, escluyéndose, poro, la delda comercial.
| Gráfica d'evolución de la delda viva del conceyu ente 2008 y 2014 |
 |
|
Delda viva del conceyu en miles d'Euros según datos del Ministeriu de Facienda y Ad. Públiques.[2] |
La delda viva municipal per habitante en 2014 xubía a 138,77 €.[3]
El conceyu, que tien una superficie de 85,28 km²,[4] cuenta según el padrón municipal pa 2017 del INE con 4507 habitantes y una densidá de 52,85 hab./km².
| Gráfica d'evolución demográfica d'Autol ente 1842 y 2017 |
 |
|
Población de derechu según los censos de población del INE.[5] Población según el padrón municipal de 2017.[6] |
Autol pertenecía al Conceyu de Calahorra y les sos aldegues, unu de los conceyos del Reinu de Castiella que tuvo vixencia dende'l sieglu XII hasta'l sieglu XIX. Formaba parte de la Intendencia de Soria,[7] na rexón española de Castiella la Vieya.
Dempués de 1833 cola nueva división provincial proyeutada por Javier de Burgos, Autol dexa de pertenecer la xurisdicción de Soria pa incluyise na provincia de Logroño tamién perteneciente a Castiella La Vieya anguaño dende la dixebra de Logroño como provincia de Castiella la Vieya y formándose a la comunidá Autónoma de La Rioxa (España) pertenez a tal comunidá.
- Ilesia de San Adrián y Santa Natalia.
- Ermita del Ángel.
- Ermita del Carmen.
- Ermita de La nuesa Señora de Nieva.
Autol ta allugáu en plena cuenca del Ríu Cidacos, ente la Sierra d'Irga y Peña Isasa. Na ribera del ríu hai dos formaciones xeolóxiques de piedra arenisca erosionadas na antigüedá pel ríu, y anguaño pol vientu. Conocer col nome de Picuezo al más altu (42 metros) y Picueza a la so compañera (28 metros). Ensame de lleendes surdieron alredor de la so formación pero toos coinciden nun robu, una mentira y la so posterior conversión en piedra por xurar ante Dios y querer caltener el so engañu. *Conceyu de Autol
Carauterizar por tener un clima continental d'iviernos fríos y branos secos y calorosos. Esto fai que la sierra cercana al conceyu tea compuesta de monte baxu con abondoses yerbes arumoses, pinos laricios y negrales.
Autol ta allugáu en plena Cuenca del Ríu Cidacos, ente la Sierra d'Irga y Peña Isasa. Carauterizar por tener un clima continental d'iviernos fríos y branos secos y calorosos. Esto fai que la sierra cercana al conceyu tea compuesta de monte baxu con abondoses yerbes arumoses.
Flora
Ente les especies florales que podemos atopar nos nuesos montes, tenemos que destacar : jaras, artos, sabines, romeru, carrascos,... pero, xunto a estes clases autóctones, foi llargamente complementáu con una intensiva repoblación de pinos laricios y negrales, ufiertando, anguaño, un aspeutu selvático, siendo l'hábitat ideal pa una estensa gama faunística.
Ye de destacar el magníficu Monte d'Irga, pulmón de La Rioxa Baxa, pola so estensión y guapura selvaxe. Ésti ye l'hábitat ideal pa una gran gama de fauna, dientro de la que destacamos, pol tamañu y cantidá, el xabalín y el corzu.
Nun tenemos d'escaecer papudes y escribanos, según les abeyes abondoses, por cuenta de la gran cantidá de truébanos artificiales, que se constrúin por cuenta de la atraición que, sobre estos animales, exercen les plantes arumoses.
La Sierra d'Irga:
La Sierra d'Irga forma parte del Sistema Ibéricu. Ye un típicu exemplu de monte mediterraneu, constituyida per una amplia zona arbolada, arrodiada de tierres de cultivu y zones deforestadas, ente los ríos: Cidacos y Llinares.
Ye un conxuntu vivu, que llegó a los nuesos díes nun bon estáu de caltenimientu, a pesar de sufrir quemes, derrompimientos pa cultivos o baltes pa lleña. Na actualidá, el monte tiende a refaese nos terrenes agrícoles abandonaos.
El Carrascal d'Irga realiza una importante función de fixación del suelu, hábitat pa fauna y espaciu natural, d'usu recreativu, polos sos numberosos curiosos: ser el monte más cercanu a los importantes nucleos de población de la Rioxa Baxa, el so Parque Eólicu, el Monesteriu cola so lleenda y la so representación o les sos posibilidaes d'escursiones. Pero, pa caltenelo vivu hemos de tomar delles midíes pal so caltenimientu: nun faer fueu, nun circular con vehículos, salvu peles pistes autorizaes y nun tirar basures. Namái asina vamos poder siguir esfrutando del nuesu formosu patrimoniu natural.
El 3 de febreru celébrase San Blas, onde ye típicu'l bollu o roscu de repostería llamáu Barzón.
El 4 Y 5 d'agostu celebra La Virxe de Nieva.
A partir del 7 de setiembre celébrense les sos fiestes patronales n'honor de San Adrián y Santa Natalia.
L'últimu sábadu de xunu celebra'l Miserere d'Irga, representación de la lleenda de Gustavo Adolfo Bécquer, que s'inspiró nes ruines del primer asentamientu cisterciense que se fundó n'España (asitiáu nel monte Irga a 1.100 m d'altitú), llevada a cabu pola Cofradería del Santísimu de Autol.
- Abilio Martínez Dime: Obispu d'Osma-Soria.
- Javier Herreros Gorría: futbolista español.
- Gastronomía de La Rioxa
- Conceyos de La Rioxa
- Llocalidaes d'entidá menor de La Rioxa
- La Rioxa (España)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
