Baixo Aragón (comarca)

O Baixo Aragón (en catalán Baix Aragó, en castellano Bajo Aragón) ye una comarca aragonesa situada en a provincia de Teruel. Muga a lo norte con Baixo Aragón-Casp, a l'ueste con Baixo Martín y Andorra-Sierra d'Arcos, a lo sud con Castellón y Mayestrato y a l'este con o Matarranya. S'ha apropiato d'o nombre tradicional de Baixo Aragón, que antes d'a comarcalización d'Aragón teneba l'aria formata por esta y atras comarcas buegants.

Comarca d'o Baixo Aragón (Teruel).

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo tracta sobre a comarca oficial d'o Baixo Aragón. Ta atros emplegos se veiga Baixo Aragón (desambigación).

Baixo Aragón Baix Aragó Bajo Aragón
Comarca d'Aragón
Anvista dende o Castiello d'Alcañiz
Capital  •Municipios	Alcanyiz 20
Entidat  •País  •Provincia	Comarca  Aragón Teruel
Superficie  •Total	1.304,2 km²
Población  •Total  •Densidat	(2020) 28.695 hab. 22 hab./km²
Chentilicio	Baixoaragonés/a[1]
Mapa de situación en Aragón
bajoaragon.es

A suya economía se basa en a industria y os cautivos d'olivera y fruitals, destacando os prescos.

En bels lugars d'a comarca se charra catalán. Bels lugars se troban dentro d'a Rota d'o tambor y o bombo.

Historia

Alifonso II lo Casto cedió muitos d'os lugars d'esta comarca a la orden de Calatrava. En a repoblación intervinioron catalans, y por ixo se charra catalán en o sector sudeste: Auguaviva, Belmont de Sant Chusé, La Canyada de Beric, La Codonyera, La Chinebrosa, La Torre de Viliella y La Cerollera, y os apellitos catalans son muit frecuents en Alcanyiz.

Territorio y población

Municipio	Superficie (km²)	% d'o total	Población (2007)	% d'o total	Densidat (hab/km²)	Altaria (metros)	Distancia ta/dende Alcanyiz (km)	Lugars
Auguaviva	42,15	3,23	703	2,39	16,68	549	42,10
Alcanyiz	472,12	36,20	15.587	53,09	33,01	381	--	Pui Moreno, Val Muel.
Alcorisa	121,20	9,29	3.650	12,43	30,12	632	34,00
Belmont de Sant Chusé	33,96	2,60	142	0,48	4,18	661	31,10
Berche	42,64	3,27	260	0,89	6,10	718	40,20
Calanda	112,25	8,61	3.737	12,73	33,29	466	18,90
La Canyada de Beric	10,86	0,83	108	0,37	9,94	738	25,40
Castelserás	31,52	2,42	839	2,86	26,62	350	9,60
La Cerollera	33,75	2,59	124	0,42	3,67	840	32,80
La Codonyera	20,97	1,61	361	1,23	17,22	499	16,40
Foz-Calanda	38,16	2,93	289	0,98	7,57	496	24,60
La Chinebrosa	80,10	6,14	239	0,81	2,98	702	29,00
Mas de las Matas	29,99	2,30	1.462	4,98	48,75	496	37,80
La Mata de los Olmos	23,73	1,82	264	0,90	11,13	905	48,10
Los Olmos	43,54	3,34	142	0,48	3,26	868	44,70
Las Parras de Castellot	42,13	3,23	76	0,26	1,80	697	51,50	Saganta.
Seno	17,85	1,37	45	0,15	2,52	792	49,70
Torrociella d'Alcanyiz	26,72	2,05	450	1,53	16,84	446	13,20
La Torre de Viliella	33,50	2,57	194	0,66	5,79	611	19,50
Val d'Algorfa	47,06	3,61	686	2,34	14,58	510	14,50
Total	1.304,20		29.358

Comarca d'o Baixo Aragón (Teruel).

Se veiga tamién

• Lista de molimentos d'o Baixo Aragón.

Referencias

1. (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.

Vinclos externos

• Pachina web oficial d'a comarca d'o Baixo Aragón

Municipios d'a comarca d'o Baixo Aragón
Auguaviva | Alcanyiz | Alcorisa | Belmont de Sant Chusé | Berche | Calanda | La Canyada de Beric | Castelserás | La Cerollera | La Codonyera | La Chinebrosa | Foz Calanda | Lo Mas de las Matas | La Mata de los Olmos | Las Parras de Castellot | Los Olmos | Seno | Torrociella d'Alcanyiz | La Torre de Viliella | Val d'Algorfa

Comarcas d'Aragón

Alto Galligo · Andorra-Sierra d'Arcos · Aranda · Baixo Aragón · Baixo Aragón-Casp · Baixo Martín · Campo de Belchit · Campo de Borcha · Campo de Carinyena · Campo de Daroca · Chacetania · Cinca Baixa · Cinca Meya · Cinco Villas · Comarca Central · Comunidat de Calatayú · Comunidat de Teruel · Cuencas Meneras · Gúdar-Chabalambre · Litera · Mayestrato · Matarranya · Monegros · Plana de Uesca · Ribagorza · Ribera Alta d'Ebro · Ribera Baixa d'Ebro · Sierra d'Albarracín · Sobrarbe · Semontano de Balbastro · Tarazona y Moncayo · Xiloca · Val de Xalón

• Datos: Q804156
• Multimedia: Bajo Aragón / Q804156