Olea europaea

Olea europaea u olivera^[1] ye una especie d'árbol d'a familia d'as Oleaceae que se cautiva dende antigo en l'aria mediterrania por l'aceite u olio que se troba en o suyo fruito, a oliva, que amás ye comestible.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Olivera
tranco d' Olea europaea
Clasificación scientifica
Dominio: Eukaryota Reino: Plantae División: Magnoliophyta Clase: Magnoliopsida Orden: Lamiales Familia: Oleaceae Chenero: Olea Especie: O.europaea
Nombre binomial
Olea europaea

A riqueza de muitas arias d'o Sistema Iberico y d'o Semontano Iberico en a Edat Meya se basó en o cautivo de zafrán y olivera.^{(i fa falta una fuent)} En os primers tiempos d'a Espanya franquista a narancha y l'aceite d'oliva yeran unas d'as pocas exportacions d'o país que i aportaban divisas.^{(i fa falta una fuent)} Enantes d'as grans chelatas d'os anyos 1950 a olivera yera o cautivo prencipal d'o semontano baixoaragonés, como actualment encara esdevién en a provincia de Chaén.^{(i fa falta una fuent)}

L'agrotipo d'a forma cautivata encara existe en a Baixa Cinca y toda la rechión mediterrania septentrional (Catalunya, Occitania, norte d'Italia);^{(i fa falta una fuent)} ye a dita "olivera borde" (Olea europaea L. spp. sylvestris), acebuche en castellano y ullastre en catalán. Ye de mida redueita, con brancas opuestas, anglosas y las d'abaixo con punchas, fuellas chicotas, y fruitos mes chicoz que as olivas, con poca polpa y no comestiles.

Terminolochía baixoaragonesa relacionata con a olivera

• A flor d'a olivera ye o cadillo.^{(i fa falta una fuent)}
• Allegar ye replegar as olivas d'o suelo, ye castellanización d'a palabra aragonesa y catalana aplegar, que encara se conserva en as comarcas churras y en o catalán d'o Matarranya.^{(i fa falta una fuent)}
• Impelte u impeltre.^{(i fa falta una fuent)}

Ditos y mazadas

• «as oliveras con faramalla no las veigas guaire»
• «as oliveras que en agosto se sazonan en octubre fan corona»^[2]

Referencias

1. (an)/(ca)/(es) Cartel d'a flora (PDF: 13.9 Mb) d'a pachina web "Aragón Natural" d'o Gubierno d'Aragón
2. (es) Pedro Arnal Cavero: Refranes, Dichos, Mazadas... En El Somontano Y Montaña Oscense, Prames, 2013, ISBN 978-8483213957, p.155

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Olea europaea.

• Datos: Q37083
• Multimedia: Olea europaea / Q37083
• Especies: Olea europaea