Remove ads

የአሦር ነገሥታት ዝርዝር ከብዙ ቅርሶች ተገኝቷል። ከነዚህ ዋንኛው እራሱ «የአሦር ነገሥታት ዝርዝር» የተባለው ጽሑፍ ነው። ይህ ጽሑፍ ከ3 ቅጂዎች ሲታወቅ፣ ከ2 ሳርጎን አስቀድሞ (ወይም እስከ 730 ዓክልበ. ድረስ) የነገሡትን ነገሥታት ይዘረዝራል። ከ1 ኤሪሹም ጀምሮ ሰነዱ ለያንዳንዱ ንጉሥ የዘመኑን አመታት ቁጥር ይሰጣል። ስለዚህ ዝርዝሩ የተቀናበረው በ2 ሳርጎን ዘመን እንደ ሆነ ይታመናል።

በአሦራዊው መቆጠሪያ፣ እያንዳንዱ አመት በሊሙ (ሹም) ስም ይባል ነበር። ለአንዳንድ ንጉስ ዘመን፣ እነዚህን የአመት ስሞች የሚዘርዝሩ ተጨማሪ ዜና መዋዕሎች ተገኝተዋል። በተለይም በቅርብ ጊዜ (በ1995 ዓ.ም.) በካነሽ ፍርስራሽ (በዛሬው ቱርክ አገር) ከ1 ኤሪሹም እስከ አሹር-ዱጉል ድረስ የነበሩት የአመት ስሞች ተገኝተዋል። የአመት ስም ዝርዝሮች በብዛት ከዋናው የነገሥታት ዝርዝር ጋር ይስማማል። ከሺህ አመት በላይ አሦራውያን የአመቶችን ቁጥር በደንብ ስለ ለዩ፣ እነዚህ ቅርሶች የጥንታዊ ዘመን ታሪክና ዕድሜ መጠን ለማወቅ እጅግ ይረዳናል።

Remove ads

ከ1 ኤሪሹም አስቀድሞ

[በኤብላ ጽላቶች የ«አባርሳል ውል» ትርጉም የአሦር ንጉሥ ቱዲያ ከሆነ፣ ከቱዲያ በፊት የማሪ ንጉሥ ኢብሉል-ኢል አሦርን ገዛ።]

  • «በድንኳን የኖሩ 17 ነገስታት»፦ ቱዲያ፣ አዳሙ፣ ያንቂ፣ ሳሕላሙ፣ ሐርሐሩ፣ ማንዳሩ፣ ኢምሱ፣ ሃርሱ፣ ዲዳኑ፣ ሃኑ፣ ዙአቡ፣ ኑአቡ፣ አባዙ፣ ቤሉ፣ አዛራህ፣ ኡሽፒያ፣ አፒያሻል።

[ከቱዲያ በኋላና ከኡሽፒያ በፊት ያሉት ስሞች በሌላ ምንጭ ባይታወቁም በአካድ ንጉሥ ማኒሽቱሹ ዘመን የአሦር ሻካናካ (ገዥ ወይም ከንቲባ) አዙዙ ከቅርስ ታውቋል፤ እንዲሁም የአሦር ሻካናካ ኢቲቲ በጋሱር (ኑዚ) ላይ ድል አንዳደረገ ይታወቃል።[1]

  • «አባቶቻቸው የታወቁት 10 ነገሥታት»፦ አፒያሻል የኡሽፒያ ልጅ ነበር፣ ሐሌ የአፒያሻል ልጅ፣ ሳማኒ የሐሌ ልጅ፣ ሐያኒ የሳማኒ ልጅ፣ ኢሉ-መር የሐያኒ ልጅ፣ ያክሜሲ የኢሉ-መር ልጅ፣ ያክሜኒ የያክሜሲ ልጅ፣ ያዝኩር-ኢሉ የያክሜኒ ልጅ፣ ኢላ-ካብካቡ የያዝኩር-ኢሉ ልጅ፣ አሚኑ የኢላካብካቡ ልጅ።
  • «የአመት ስም ቁጥር የማይታወቅላቸው፣ ስሞቻችውም በጡብ የሚገኙ 6 ነገሥታት»፦ ሱሊሊ የአሚኑ ልጅ፣ ኪኪያ፣ አኪያ፣ 1 ፑዙር-አሹር፣ ሻሊም-አሁም፣ ኢሉሹማ።

[የኡር ንጉሥ አማር-ሲን ሻካናካ (አገረ ገዥ) ዛሪቁም ከ፩ ፑዙር-አሹር አስቀድሞ በአሦር እንደ ገዛ ይታሥባል።]

Remove ads

የአሦር ነገሥታት ከ1 ኤሪሹም እስከ አሦር ውድቀት (እስከ 617 ዓክልበ.) ድረስ

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Edge
Wikiwand for Edge
Firefox
Wikiwand for Firefox
Remove ads
Remove ads