Remove ads
From Wikipedia, the free encyclopedia
S Werterbuech vu dr bairische Mundarte z Eschtryych (dt. Wörterbuch der bairischen Mundarten in Österreich, churz WBÖ) isch e Dieläktwerterbuech, wu dr bairisch Wortschatz z Eschtryych lexikografisch abhandlet. I den erschte Bänd bassiert das unter eme synchrone un diachrone Aschpäkt, i de neje Bänd, wo ab 2017 gschribe wäre, aber numme no unter em synchronische Aschpäkt (Mundart ab de Mitti vum 19. Joorhundert).
Dialäkt: Undermarkgreflerisch |
S Bearbeitigsbiet, wu sich us dr politisch-territoriale Verhältnis in dr Zyt vu dr WBÖ-Grindig (1911) ergee het, umfasst di hitig Republik Eschtryych (ohni s alemannisch Sprochbiet vu Vorarlberg), s Schwyzer Samnaun, Sidtirol, Sidmähre, Sidbehme, dr unter Behmerwald, e baar Belegort an dr hitige ungarisch-eschtryychische Gränze (uf ungarischem Biet) un d Sprochinsle, wu vum bayrisch-eschtryychische Binneruum uus bsidlet wore sin. Bis zum Straffigskonzäpt sin im WBÖ derzue au no dr mittler un dr ober Behmerwald, s Egerland mit Iglau un e baar isolierti Belegort z Slowenie, z Weschtungarn, z Rumänie, in dr Slowakei un in dr Ukraine berucksichtigt wore. Aagsildet isch s Projäkt am Institut für Österreichische Dialekt- und Namenlexika der Österreichischen Akademie der Wissenschaften z Wien.
Wel fir s WBÖ syt 1913 vor allem dr Wortschatz us dr Sproch-, Sach- un Vorstelligswält vu dr yyheimische Buure un Handwärcher gsammlet woren isch, lyt dr Schwärpunkt vu dr Wortschatzbschryybig un -darstellig im basisdieläktale Beryych, hecheri Sprochschichte un –forme wäre ender nume am Rand berucksichtigt. S WBÖ dokumäntiert in dr Hauptsach d Dieläkt, wu in dr erschte Helfti vum 20. Johrhundert gschwätzt wore sin. Historischi Beleg wäre uf dr Grundlag vu dr Sammlig un no dr Richtlinie vum Straffigskonzept 1998 aagfiert. Dr Lemma-Aasatz un d Lutdarstellig im WBÖ sin sprochistorisch verankeret noch eme Konzäpt vu dr Lexikografyy vum 18. un 19. Johrhundert.
Ab Band 5 (1998) hätte di neje Straffigsrichtlinie selle zuen ere dytlige Bschränkig vum Publikationsumfang un noch dr Etablierig vum Datebankprojekt (ab 2006) zue eme schnällere Bearbeitigstempo fiere, was aber nid der Fall gsi isch. 2016/17 isch bschlosse wore, de ganz hischtorisch Tail vo itz aa ewäggzloo, fer schnäller firsizchoo.
S WBÖ richtet sich in dr erschte Linie an Wisseschaftler (Sprochwisseschaftler, Dieläktologe, Namekundler, Lähnwortforscher, Historiker, Volkskundler), aber au Laie, wu an Dieläkt inträssiert sin.
S Belegmatrial vum WBÖ umfasst gschätzti 4 Millione Einzelzetel. In dr Hauptsach sin des:
S Belegmatrial, wu in Zetelform vorlyt, isch ab Ändi März 1993 in di sognännt Datenbank der bairischen Mundarten in Österreich (DBÖ) yygee wore. S Programm, wu doderby brucht worden isch, isch TUSTEP gsi. Fir dr Ufböu vu dr Datebank sin 10 Johr veraaschlat gsi. Ab anne 2007 isch am Institut s FWF-Projekt dbo@ema (Datenbank der bairischen Mundarten in Österreich electronically mapped) verwirkligt wore: S entwicklet System hätt selle im Johr 2009 e webbasierti, interaktivi Abfrog vu Beleg- un Quällematrial us dr DBÖ un e benutzerfryndligi Navigation iber ere Charte megli mache.
I de letschde Joor (ab 2017) isch an ere Online-Datebank gschafft wore. Drzue ane wäre die originale Handzädel ygscannt, fer si dr Effentlikait zuegängli z mache.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Wörterbuch_der_bairischen_Mundarten_in_Österreich“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.