Eisengasse (Basel)

D Iisegass isch e Strooss in dr Baasler Altstadt. Si goot vom Määrtblatz bis zur Middlere Brugg und isch e Fortsetzig vo dr Freije Strooss.

Usschnitt us dr Stadtaasicht vo Basel vom Matthäus Merian em Eltere, 1642.^[1] Uf dere Aasicht gseet mä d Schiffländi dunde bi dr Rhiibrugg uf dr Groossbaasler Site. Vom Rhiidoor uufe linggs goot d Iisegass bis zum Määrtblatz.

Dialäkt: Baaseldütsch

Dr Naame

Dr Naame chunnt vermuetlig vo de Schmiid und Schlosser, wo im Middelalter dört gwoont und gschafft häi. Uf jeede Fall isch si scho in ere Urkunde us em Joor 1190 as «Isingazza» erwäänt worde.^[2]

Gschicht

S Gebiet zwüschen em Fuess vom Münsterhüügel und em Birsig isch scho ums Joor 1000 besiidlet gsi. Lääderhandwärker und Schmiid, Chröömer und Duechhändler häi sich do uf em Wääg vom Määrtblatz zur Schiffländi niidergloo. Wo 1225 d Rhiibrugg baut worde isch, isch dr Standortvordäil no gröösser worde. Vor allem Bäize und Gasthüüser häi vo dr Laag an äinere vo de wichdigste Verkeersachse am Ooberrhii brofitiert, dr Felix Platter verzelt in sine Daagebüecher, ass es 1610 siibe von ene dört ghaa häig.

D Gass isch aber grüüslig äng gsi, und wo sich d Stadt im 19. Joorhundert stark het afo entwiggle, het mä ä Löösig für dr waggsendi Verkeer müesse finde. Wil zwäi Fuerwärk nid häi könne anenander verbiifaare, het mä immer nume in d Gass iine döfe, wenn nüt us dr andere Richdig entgeege koo isch. D Gass isch aber grumm und vom äinte Ändi ka mä s andere nid gsee. Wäge däm het mä in dr Middi vo dr Gass dr erst Baasler Verkeersbolizist ufgstellt, und dä het dr Verkeer reguliert. Lengerfristig isch das aber käi Löösig gsi und 1838 isch im Groosse Root e Kostevoraaschlaag vorgläit worde.^[3] So het mä denn 1839 zerst emol s Rhiidoor, wo no änger as d Gass gsi isch, abgrisse, denn het mä bi de Hüüser uf dr rächte Site vo dr Gass wemm mä zur Middlere Brugg aabe faart, d Fassaade gege hinde versetzt und eso d Gass uf nüünehalb Meter verbräiteret. E Däil vo de Hüüser si zämmegheit, wo d Fassaade abbroche worde isch und drei Hüüser uf dr andere Stroossesite het mä ganz nöi müesse baue. 250'000 Frangge hätt die nöi Gass mit Drottwar sötte koste, schliesslig isch si aber dobblet so düür koo.^[2]

Fuessnoote

1. 

   D Stadtaasicht vom Matthäus Merian em Eltere vo 1642.
2. Eisengasse uf basler-bauten.ch
3. «Rathschlag betreffend Beitrag an die Kosten der Correction der Eisengasse» in Rathschläge dem Grossen Rath vorgelegt, S. 84ff.

47.559257.587881