Russische Revolution
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
As Russischi Revolution (russisch Русская революция/ Transkription Russkaja rewoljuzija) bezeichnet mä generell es baar Revolutione in dr russische Gschicht im früeje 20. Johrhundert, im ängere Sinn d Oktoberrevolution vo 1917.
Die Russischi Revolution vo 1905 het e Reije vo Usenandersetzige und heftige regierigsfindlige Protest gege dr russisch Zar Nikolaus II. umfasst.
Wo dr Erscht Wältchrieg ane 1914 aagfange het, isch d Mehrheit vo de russischen Buure hinder dr Zareregierig gstande. Dr Verlauf vom Chrieg, wo für Russland seer schlimm gsi isch, und die schlächti Versorgig vo dr Zivilbevölkerig hai aber bald zum ene Stimmigsumschwung gfüehrt. D Lüt hai afo protestiere, und es hed au nid grad ghulfe, ass dr Zar Nikolaus II., wo sit em August 1915 dr militärisch Oberbefähl gfüehrt het, Reforme abglehnt und die bolizeiligi Überwachig vo dr Bevölkerig usgwiitet het.
D Proteststimmig het sich am Aafang vom Johr 1917 verscherft, wo d Briise uufegange si und d Läbensmiddelversorgig no schlächter worden isch. Das alls het d Bevölkerig vo Petrograd zu Streiks und Demonstratione driibe. Dr Zar het der Kaiserlige Armee dr Ufdrag gee, d Uufständ z underdrucke, aber d Soldate hai sich - andersch as no 1905 - nid nume gweigeret uf d Demonstrante z schiesse, sondern si deilwiis zun ene überglofe. In dr Februarrevolution vo 1917 hai d Arbeiterufständ dr Zareherrschaft, wo öbbe 300 Johr lang duurt gha het, es Ändi gmacht. Dr Zar het am 15. Merz 1917 (noch em julianische Kaländer) müesse abdanke.
D Duma het e Provisoreschi Regierig zerst under em Ministerpresidänt Georgi Jewgenjewitsch Lwow und denn under em Alexander Fjodorowitsch Kerenski iigsetzt. Es het e dobbleti Verdrätig vom Volk gee: dur d Duma as Parlamänt und dur d Petrograder Sowjets as Arbeiter- und Soldaterööt mit Sozialrevolutionäre und Kommuniste. Under dr Losig Alli Macht für d Sowjets hai die d Revolution witergfüehrt und d Bildig von ere bürgerlige parlamentarische Demokratii verhinderet.
Dr Kerenski het nid drä dänkt, wie gross as d Chriegsmüedikeit im Land gsi isch, und het witer gege d Middelmächt kämpft, aber im Juli 1917 isch d Kerenski-Offensive noch knapp drei Wuche scho gschiiteret.
Am 28. Februar noch em julianische Kaländer (das isch dr 13. Merz gmäss em gregorianische Kaländer) isch dr Ufstand usbroche, und am 2. März (julianisch - 15. März, noch em gregorianische Kaländer) isch dr Zar für abgsetzt erklärt worde. Die bolitischi Macht isch deilwiis in de Händ vo de bürgerliche Bardeie, deilwiis in dene vom revolutionäre Petrograder Sowjet gsi, wo us Menschewiki, Bolschewiki und Sozialrevolutionäre zämmegsetzt gsi isch. Erst wo dr Wladimir Iljitsch Lenin am 3. April 1917 usem Exil i dr Schwiiz z Russland achoo isch, het sich d Situation grundlegend gänderet. Si politischs Programm het e sofortige Abbruch vom Chrieg vorgseh, und er het vor allem au welle, ass die brovisorischi bürgerligi Regierig, won er für kapitalistisch und unfähig ghalte het, nüm söll understützt wärde.
Wie me der Gross Chrieg äntlig chönt zum ene Ändi bringe, isch zum grosse Stritthema under de Kontrahänte worde. Die brovisorischi Regierig isch mehrmols umbildet worde und einzelni Menschewiki und Sozialrevolutionäri hai Boste im Kabinett übercho. Das het aber kei Ifluss gha druff, wie d Regierig mit em Chrieg het welle umgoo. Es isch witer zu militärische Niiderlage cho, und d Versorgigslag vo der Bevölkerig isch als wie schlimmer worde, und das het schnäll s Vertraue vo dr Bevölkerig in d Regierig kabutt gmacht. Das isch au e wichtige Grund gsi, worum d Bolschewiki sit em Septämber 1917 klari Mehrheite in de Sowjets vo Moskau und vo Petrograd gha hai.
Das si für e Lenin, wo siini Aahänger scho sit denn, won er zruggchoo isch, uf e bewaffnete Ufstand vorbereitet het, bassendi Bedingige für e Revolution gsi. In dr Nacht vom 24. uf e 25. Oktober (7. bis 8. Novämber gregorianisch) 1917 hai bewaffneti Bolschewiki die wichdigste Iirichdige in dr Hauptstadt Petrograd bsetzt, si hai under em Trotzki siiner Füehrig d Regierig abgsetzt und d Machtübernahm vo de Sowjets broklamiert. Si si drbii uf relativ wenig Widerstand gstosse.
Lueg dr Hauptardikel: Russische Bürgerchrieg
Dr Russisch Bürgerchrieg, wo denn vo 1917 bis 1921 gangen isch, het über 8 Millione Mensche s Läbe kostet. D Bolschewiki si schliesslig d Siiger in dere Usenandersetzig gsi und hai 1922 d Sowjetunion gründet.
Dr Chrieg het (mindestens) vier Komflikt umfasst:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
