Remove ads
From Wikipedia, the free encyclopedia
D Landwirtschaft isch e Wirtschaftszwiig, wo Land bewirtschaftdet und druf pflanzligi oder dierischi Brodukt häärstellt.
Die wichdigsti Rolle vo dr Landwirtschaft isch d Brodukzioon vo Naarigsmiddel, wenn si Nutzpflanze aabaut und Nutztierhaltet. In zwäiter Linie stellt si Roostoff häär für zum Chläider mache. Bevor d Kunstfasere erfunde worde si, häi d Mensche alli iiri Aaleegi us de dierische Brodukt Lääder, Belz und Wulle gmacht und us Faasere vo Pflanze wie Bauelle, Liine und Hamf. Anderi Verwärtigsforme spiile au e Rolle, immer wichdiger wird d Brodukzioon vo Biomasse as Energiidrääger oder Roostoff, wo noochwaggst, für industrielli Brodukt. D Landwirtschaft isch e Däilwirtschaftszwiig vom ene gröössere Gsamtsüsteem mit Sektoore, won ere vor- und noochglaageret si. Ere Person, wo Landwirtschaft bedribt, säit mä Landwirt oder Buur. Es git die brufsbraktischi Usbildig und d Usbildig an Universidääte und Fachhoochschuele mit äigene landwirtschaftlige Fachberiich. S Fach Agrarwüsseschaft, wo dört gleert und und din gforscht wird, duet dr Studänt druf vorberäite, e landwirtschaftlige Bedriib z füere oder in verwandte Wirtschaftsberiich z schaffe.
Generell cha mä d Landwirtschaft in zwäi Brodukzioonsrichdige iidäile:
Dr Standort bestimmt im Groosse und Ganze d Form: Wenn dr Boode schlächt isch, isch d Zucht vo Vee konkurränzchräftiger, wäärend uf bessere Bööde d Brodukzioon vo Pflanze wirtschaftliger isch.
Bi dr extensive Landwirtschaft wird dr Brodukzioonsfakzoor Land pro broduzierti Broduktäihäit relativ stark und anderi Faktoore wärde relativ schwach usgnüzt. Intensivi Landwirtschaft isch s Geegedäil. Au bi dr Dierzucht underschäidet mä zwüsche extensiver und intensiver Dierhaltig.
70% vo dr Flechi vo dr Schwiz si Bärg- und Hügelgebiet (Alpe, Voralpe und Jura) und das beschränkt d Grössi vo de Bedriib, d Nutzig, d Mechanisierig und d Industrialisierig vo dr Schwizer Landwirtschaft. Die landwirtschaftligi Nutzflechi isch 23,9% und die alpwirtschaftligi 13 % vo dr Gsamtflechi vo dr Schwiz (1997). 55% vo de Bedriib befinde sich in dr Bärg-/Hügelregioon und 45% in dr Daalregioon. Die durchschnittligi Gröössi vo de Bedriib isch zwüsche 1905 und 2008 vo 4.7 uf 17.4 ha gwaggse. Die chliigliidrige Strukture, s Gländ, wo zum Däil ungünstig isch, s hooche Lohnniwoo und die stränge Vorschrifte (Dierhaltig, Landschaftsschutz) wirken sich negativ uf die internazionaali Wettbewärbsfähigkäit us. D Bewirtschaftig vo de Bärggebiet spiilt e wichdigi Rolle bim Schutz vo dr Kulturlandschaft, wo für e Turismus wichdig isch, und bi dr Iidämmig vo Naturkatastroofe (Ärdrütsch, Lawiine, Überschwemmige, Erosioon). Die Zuesatzläistige duet dr Bund de Buure mit Diräktzaalige vergüete. Öbbe 30% vo de Buurebedriib wärde nääbebrueflig bewirtschaftet.
D Schwizer Landwirtschaft befindet sich im ene starke Wandel. Vo 1990 bis 2008 hai d Buurehööf vo 93'000 uf 60'900 abgnoo und die Beschäftigte in dr Landwirtschaft vo 254'000 uf 168'500.[1]. Gliichzitig si d Iikommen in deere Zit um öbbe 30 % gsunke, wäärend d Konsumänte nume 14 % hööcheri Briis müesse zaale. 40 % vo de Läiter vo de Bedriib häi käi Zuekumftsperspektive. 11 % vo dr ganze Kulturflechi wärde as ökologischi Usgliichsflechi bewirtschaftet. Hützudaags setzt mä 30 % weniger Pflanzeschutzmiddel und 68 % weniger Mineraldünger ii as vor 15 Joor. 6'000 Landwirtschaftsbedriib si zertifizierti (Bio-Knospe-Label) Biobedriib (2008). Im Durchschnitt chauft jede Schwizer für fast 160 Franke Biobrodukt im Joor, was noch Bio Suisse e Wältrekord isch.
Mit dr Agrarpolitik (AP) 2011 het mä vor, die landwirtschaftligi Brodukzioon z verchliinere. Was d WTO-Verhandlige und e Freihandelsabkomme mit de USA für Folge für d Landwirtschaft wärde ha, cha mä nonig sääge.
Landwirtschaft im dütschsprochige Wikisource
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.