Oole (dt. Aalen) isch a Stadt em Oschta vo Bade-Wirttebärg rund 70 km eschtlich vo Stuagert on 50 km nerdlich vo Ulm. Des isch d Kroisstadt on no dazua d graescht Stadt em Oschtalbkrois un vo dr ganze Region Oschtwirttebärg, wu se a Mittlzentrig davo bilt.
| Wappe | Dütschlandcharte | |
|---|---|---|
 |
| |
| Basisdate | ||
| Bundesland: | Bade-Württebärg | |
| Regierigsbezirk: | Stuegert | |
| Chreis: | Oschtalbkroes | |
| Höchi: | 430 m ü. NHN | |
| Flächi: | 146,5 km² | |
| Iiwohner: |
68.816 (31. Dez. 2022)[1] | |
| Bevölkerigsdichti: | 470 Iiwohner je km² | |
| Poschtleitzahle: | 73430–73434 | |
| Vorwahle: | 07361, 07366, 07367 | |
| Kfz-Chennzeiche: | AA | |
| Gmeischlüssel: | 08 1 36 088 | |
| LOCODE: | DE AAL | |
| NUTS: | DE11D | |
| Stadtgliderig: | Chärnstadt un 7 Stadtbezirk | |
| Adress vo dr Stadtverwaltig: |
Marktplatz 30 73430 Aalen | |
| Webpräsenz: | ||
| Oberburgermeischter: | Frederick Brütting (SPD) | |
Sait am 1. April 1956 isch Oole Graosa Kroisstadt. Mit dr Gmoind Essenge un Hittlenge hod d Stadt Oole a Verwaltigsgmeinschaft vereibart.
Geografii
Geografischa Lag
Oole ligt em Dal vom obere Kocher no em Ausditt aus dr eschtlicha Schwäbischa Alb, mo sich vo Oole im Oschluss an d sognannda Oolener Bucht ausbroidet. Em Stadtzäntrig mindet dr Fluss Ool in dr Kocher.
Nerdlich vo dr Stadt schliast sich d Landschaft vo de Ellwanger Bärg o. Dr Kocher kommt vo Oberkoche her im Siada en d Stadt nae, durchfliast derno Richtig Norde dr Stadtbezirk Onderkocha, derno d Kernstadt ond dr Stadtbezirk Wasseralfenga on laeft em Norda aus dr Stadt wider naus Richtig Hittlenga. In dr Näha vo Oole entsprengat ao d Fliss Rems (bai Essenge, weschtlich vo Oole) un d Jagscht (bi Onderschnoeda, eschtlich vo Oole), mo boide, wie dr Kocher ao, Näbefliss vom Negger senn.
Dr Marktplatz en dr Innastadt ligt uf 430 m i. NHN. Dr diefscht Punkt im Stadtgebiet isch dr Kocher uf 378 m i. NHN, dr hegscht Punkt isch dr Gipfel vom Greänberg bai Onderkocha aufra Hea vo 733 m i. NHN.
Nochbergmeine
Die Stedt un Gmeine gränzen an d Stadt Oole. Si wären im Uhrzeigersinn vu Side uus ufzellt, in dr Chlammere stoht d Entfärnig vum jewylige Stadtchärn zum Oolener Stadtchärn (Luftlinie):
Oberkoche (6 km), Essenge (6 km), Megglenge (10 km), Heichlenge (11 km), Abtschgmẽnd (9 km), Nuiler (10 km), Hittlenge (6 km), Raenao (10 km), Weschthouse (9 km), Looche (12 km), Bopfeng (20 km) un Nääres (20 km) (alli Oschtalbkrois), derzue Hoedna (18 km) un Kengisbronn (10 km) (beidi Landkrois Hoedna).
Stadtgliderig
S Stadtgebiet vu Oole bstoht us dr Chärnstadt, dr 1938 yygliderete Gmei Onterrombach un dr Gmeine, wu im Ramme vu dr Gebietsreform in dr 1970er Johr yygmeindet wore sin: Dewange, Ebnat, Fachsefeld, Onterkoche, Waldhouse, derzue isch au d Stadt Wasseralfenge yygmeindet wore, wu scho anne 1972 d Gmei Hofe derzue yygmeindet woren isch. D Gmeine, wu erscht bi dr Gebietsreform yyglideret wore sin, wäre au „Stadtbezirk“ gnännt un sin au Ortschafte im Sinn vu dr bade-wirttebärgische Gmeindsornig, des heißt si hän e eigene Ortschaftsrot, wu bi dr Kommunalwahle gwehlt wird, mit eme Ortsvorsteher as Vorsitz.
Zue dr Chärnstadt vu Oole un zue dr yygliderete Gmeine ghere ne Huffe Deilortschafte, wu zem Deil au vum Ruum här abdrännt sin. Vili vu däne hän e langi eigeständigi Gschicht. Anderi sin as neji Böugebiet aagleit wore un hän ei eigene Namme iberchuu, vilmol aber keini feschtgleite Gränze.
Zue dr Stadt Oole ghere die Deilort:[2]
| Teilort | Yywohner[3] | Wohnplätz |
|---|---|---|
| Chärnstadt | 25.680[4] | Hãmerstadt, Hofherrnweiler, Mädl, Mãntelhof, Nessle, Oberrõmbach, Õnderrõmbach (au „Weschtstadt“ gnännt) |
| Stadtbezirk Däwãng | 3.196[5] | Aushof, Bernardsdorf, Brõnneheisle, Dägehof, Dãnnehof, Drääerhof, Drieberereide, Foulhäre, Fraedehefle, Glõẽdelzerhof, Gobihl, Groeßdelzerhof, Haldehous, Hittehef, Kohlhefle, Lãngehalde, Luschthof, Neihof, Roubure, Reichebach, Rigelhof, Rodamsderfle, Roedsol, Schofhof, Schultheißehefle, Streithefle |
| Stadtbezirk Ebnet | 3.344[6] | Affalterwãng, Diebertsbuech, Nuisitz |
| Stadtbezirk Fagsefeld | 3.668[7] | Bodebach, Hãngendbuech, Hẽmmlingsweiler, Mihlheisle, Scherremihl, Woeblenge |
| Stadtbezirk Hofe | 2.077[8] | Firsitz, Goldshef, Hõẽmatsmihl, Oberalfenge, Odehofe, Wogerõẽn |
| Stadtbezirk Onterkoche | 5.002[9] | Birkhof, Glashitte, Neikoche, Neiziegelhitt, Steffensweilermihle |
| Stadtbezirk Waldhouse | 2.330[10] | Arlesberg, Beire, Berloe, Braschtelburg, Geiselwãng, Hooeberg, Neibou, Simmesweiler |
| Stadtbezirk Wasseralfingen | 11.811[11] | Affeldried, Braoseried, Birgle, Dräppach, Erzheisle, Hoeseberg, Mäderhof, Onatsfeld, Reädeberg, Reäderd, Salchehof, Weidefeld |
Ruumblanig
Oole bildet e Mittelzäntrum in dr Region Oschtwirttebärg. Zum Mittelberaich Oole ghere d Stedt un Gmeine im zäntrale un eschtlige Deil vum Oschtalbkrois: Abtschgmẽnd, Bopfeng, Essenge, Hittlenge, Kirchen, Looche, Nääres, Oberkoche, Riesbirg un Weschthouse. Verflächtige git s mit em rund 30 Kilometer eschtli glägene, Nochbermittelzäntrum Nearle z Bayern.
Gschicht
Oole ischt zom erschte Mol gnennt worda em Johr 1136 als Alon, dr Weiler Hammerstadt 839 als Hamarstat.
Verwaldong
Oole hot mit dr Gmoede Essenge ond Hittlenge a Verwaldongsgmoeschaft vereibart.
Dr OberSchuldes vo Oole ischt dr Thilo Rentschler.
Wahla
Ergäbnis vo de Landdagswahla seid 2006:[12]
| Johr | CDU | Greane | SPD | FDP | Lenke1 | AfD | Sonschtiche |
| 2016 | 28,9 % | 31,1 % | 13,6 % | 6,2 % | 3,9 % | 13,8 % | 2,5 % |
| 2011 | 38,3 % | 20,8 % | 26,8 % | 3,5 % | 5,6 % | 4,9 % | |
| 2006 | 41,3 % | 9,1 % | 30,1 % | 9,1 % | 6,8 % | 3,6 % |
1 2006: WASG, seid 2011: Die Linke
Bildig
- Hochschuel Oole
- drei Gymnasie (Kopernikus-Gymnasium Wasseralfingen, Schubart-Gymnasium un Theodor-Heuss-Gymnasium)
- vier Realschuele (Karl-Kessler-Realschuel Wasseralfingen, Kocherburg-Realschuel Unterkochen, Realschuel uf em Galgeberg un Uhland-Realschuel )
- ai Ferderschuel (Weitbrechtschule)
- ai Ferderschuel mit Schuel fir Erziehigshilf (Hermann-Hesse-Schuel)
- sechs Grund- un Hauptschuele mit Wärchrealschuel (Braunenbergschuel Wasseralfingen, Reinhard-von-Koenig-Schuel Fachsenfeld, Grund- un Hauptschuel mit Wärchrealschuel Unterkochen, Grund- un Hauptschuel mit Wärchrealschuel Hofherrnschuel Unterrombach, Schillerschuel un Talschuel Wasseralfingen)
- ai Hauptschuel mit Wärchrealschuel (Bohlschuel)
- acht sälbständigi Grundschuele (Gartenschuel Ebnat, Grauleshofschuel, Greutschuel, Grundschuel Waldhausen, Kappelbergschuel Hofen, Langertschuel, Rombachschuel Unterrombach un Schwarzfeldschuel Dewangen).
- drei Beruefligi Schuele (Tächnischi Schule, Chaufmännischi Schuel un Justus-von-Liebig-Schuel – Huuswirtschaftligi un Landwirtschaftligi Schuel)
- Schloss-Schuel Wasseralfingen, Schuel fir Sprochbehinderti un Chranki mit lengerer Chrankehuusbehandlig
Derzue verschideni privati Schuele.
Dialekt
Dr Dialekt vo Oole ghert zom Schwäbisch.
Leid
- Angela Schanelec (* 1962 en Oola), Regisseure ond Schauspilere
Literatur
- Erich Keyser (Hrsg.): Württembergisches Städtebuch; Band IV Teilband Baden-Württemberg Band 2 aus „Deutsches Städtebuch. Handbuch städtischer Geschichte – Im Auftrage der Arbeitsgemeinschaft der historischen Kommissionen und mit Unterstützung des Deutschen Städtetages, des Deutschen Städtebundes und des Deutschen Gemeindetages“, Stuttgart 1961.
- Eugen Hafner: Aalen. Der Stadtführer. Süddeutsche Verlagsgesellschaft, Ulm 2001, ISBN 3-88294-310-6.
- Landratsamt Ostalbkreis (Hrsg.): Museen im Ostalbkreis. Ausgabe 2/2005.
Weblink
Aalen im dütschsprochige Wikisource
Fueßnote
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
