Remove ads
'n Hongersnood is 'n wydverspreide voedseltekort, wat 'n erge humanitêre krisis tot gevolg het. Dit kan deur verskeie faktore veroorsaak word, soos misoeste, natuurrampe, 'n bevolkingswanbalans, onvanpaste regeringsbeleid, en dikwels ook as gevolg van oorloë en streekskonflikte.
Hierdie verskynsel word gewoonlik vergesel deur, of is die oorsaak van, plaaslike wanvoeding, uithongering, siekte-epidemies, en 'n verhoogde mortaliteit (sterfte). Byna elke vasteland in die wêreld het al 'n tydperk van hongersnood in sy geskiedenis gehad. Sommige lande, veral in Afrika suid van die Sahara, ondervind steeds ernstige epidemies van hongersnood.
Remove ads
Volgens die Verenigde Nasies se Wêreldvoedselprogram word hongersnood verklaar wanneer wanvoeding wydverspreid is, en wanneer mense begin sterf het van hongersnood weens 'n gebrek aan toegang tot voldoende, voedsame voedsel.[1] Die Geïntegreerde Voedselsekerheid Fase Klassifikasie kriteria definieer Fase 5 hongersnood van akute voedselonsekerheid as plaasvind wanneer:[2][3]
- Minstens 20% van huishoudings in 'n gebied uiterste voedseltekorte in die gesig staar met 'n beperkte vermoë om te hanteer; en
- Die voorkoms van akute wanvoeding by kinders oorskry 30%; en
- Die sterftesyfer oorskry twee mense per 10 000 mense per dag.
Die verklaring van 'n hongersnood hou geen bindende verpligtinge op die VN of lidlande in nie, maar dien om wêreldwye aandag op die probleem te vestig.[4]
Remove ads
Die sikliese voorkoms van hongersnood was sedert die begin van die landbou self 'n realiteit in samelewings wat by bestaanslandbou betrokke is. Die frekwensie en intensiteit van hongersnood het deur die geskiedenis gewissel, afhangende van veranderinge in voedselvraag, soos bevolkingsgroei, en aanbodkantverskuiwings wat deur veranderende klimaatstoestande veroorsaak word. Hongersnood is vir die eerste keer in die 17de eeu in Nederland en Engeland uitgeskakel, as gevolg van die kommersialisering van landbou en die implementering van verbeterde tegnieke om oesopbrengste te verhoog.
Afname van hongersnood
In die 16de en 17de eeu het die feodale stelsel begin afbreek, en meer welvarende boere het hul eie grond begin toemaak en hul opbrengste verbeter om die surplusgewasse vir 'n wins te verkoop. Hierdie kapitalistiese grondeienaars het hul arbeiders met geld betaal en sodoende die kommersialisering van die landelike samelewing verhoog. In die opkomende mededingende arbeidsmark is beter tegnieke vir die verbetering van arbeidsproduktiwiteit toenemend waardeer en beloon. Dit was in die boer se belang om soveel as moontlik op hul grond te produseer om dit te verkoop aan gebiede wat daardie produk gevra het. Hulle het elke jaar gewaarborgde surplusse van hul oes geproduseer as hulle kon.
Bestaansboere is ook toenemend gedwing om hul aktiwiteite te kommersialiseer as gevolg van toenemende belasting. Belasting wat in geld aan sentrale regerings betaal moes word, het die kleinboere gedwing om oeste te produseer om te verkoop. Soms het hulle industriële gewasse geproduseer, maar hulle sou maniere vind om hul produksie te verhoog om aan beide hul bestaansvereistes sowel as hul belastingverpligtinge te voldoen. Boere het ook die nuwe geld gebruik om vervaardigde goedere aan te koop. Die landbou- en maatskaplike ontwikkelings wat verhoogde voedselproduksie aanmoedig, het geleidelik deur die 16de eeu plaasgevind, maar het in die vroeë 17de eeu begin.
Teen die 1590's was hierdie neigings voldoende ontwikkel in die ryk en gekommersialiseerde provinsie Holland om sy bevolking toe te laat om 'n algemene uitbreek van hongersnood in Wes-Europa in daardie tyd te weerstaan. Teen daardie tyd het Nederland een van die mees gekommersialiseerde landboustelsels in Europa gehad. Hulle het baie industriële gewasse soos vlas, hennep en hop verbou. Landbou het al hoe meer gespesialiseerd en doeltreffend geword. Die doeltreffendheid van die Nederlandse landbou het in die laat sestiende en vroeë sewentiende eeue baie vinniger verstedeliking moontlik gemaak as op enige ander plek in Europa. As gevolg hiervan het produktiwiteit en rykdom toegeneem, wat Nederland in staat gestel het om 'n bestendige voedselvoorraad te handhaaf.[5]
Teen 1650 het die Engelse landbou ook op 'n baie wyer skaal gekommersialiseer geraak. Die laaste vredestyd hongersnood in Engeland was in 1623–24. Daar was nog tye van honger, soos in Nederland, maar daar het nooit meer hongersnood voorgekom nie. Gemeenskaplike gebiede vir weiding is toegemaak vir privaat gebruik en grootskaalse, doeltreffende plase is gekonsolideer. Ander tegniese ontwikkelings het die dreinering van vleie, doeltreffender veldgebruikspatrone en die wyer bekendstelling van industriële gewasse ingesluit. Hierdie landbou-ontwikkelings het gelei tot groter welvaart in Engeland en toenemende verstedeliking.[6] Teen die einde van die 17de eeu was die Engelse landbou die produktiefste in Europa.[7] In beide Engeland en Nederland het die bevolking tussen 1650 en 1750 gestabiliseer, dieselfde tydperk waarin die ingrypende veranderinge in die landbou plaasgevind het. Hongersnood het egter steeds in ander dele van Europa voorgekom. In Oos-Europa het hongersnood so laat as die twintigste eeu voorgekom.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads