From Wikipedia, the free encyclopedia
Erdeware is geglasuurde of ongeglasuurde nie-glasagtige pottebakkery[2] wat normaalweg gebak word teen 'n temperatuur van onder 1 200 °C.[3] Porselein en steengoed word albei teen hoë temperature gebak tot dit glasagtig word.
Meeste van die Europese pottebakkery en boustene, tot en met die 17de eeu, het uit erdeware bestaan, asook meeste van die ware van Egipte, Persië, die Nabye Ooste, Griekeland, Rome en die Middellandse See, en 'n paar van die Chinese ware; die fyn erdewerk wat deel vorm van die groter deel van ons eetgerei in 1962.[4] Putvuur erdeware dateer terug na so vroeg as 29 000 - 25 000 v.C. en vir duisende jare was slegs erdeware pottebakkery gemaak, met steengoed wat geleidelik oor 5 000 jaar ontwikkel het. Buite Oos-Asië was porselein vanaf die 18de eeu n.C., en was aanvanklik 'n duur luukse item.
Nadat dit in vuur gebak is, is die erdewerk ondeursigtig en nie-glasagtig,[5] sag en kan met 'n mes gekrap word.[4] Dit is geselekteerde kleisoorte, soms met veldspaat gemeng en wisselende hoeveelhede van ander minerale van ligte kleure.
Oor die algemeen het erdeware 'n hoër plastisiteit as ander wit breekware en is makliker om te vorm as fyn porselein.[6][7][8]
As gevolg van sy porositeit kan erdeware water absorbeer, daarom moet dit geglasuur word om waterdig te wees.[9] Erdewerk het laer meganiese krag as fyn porselein en steengoed en gevolglik word artikels oor die algemeen dikker gemaak omdat dit maklik kan breek.[7]
Donker-gekleurde terracotta erdewerk is tipies oranje of rooi as gevolg van 'n relatief hoë inhoud ysteroksied en word wyd gebruik vir blompotte, teëls en dekoratiewe en oondware.[4]
'n Algemene formulering vir kontemporêre erdewerk is 25% kaolien, 25% klei, 35% kwarts en 15% veldspaat.[7][10]
Moderne keramiek kan ongeglasuur wees en gebak word teen temperature tussen 1 000 tot 1 150 °C en geglasuurde ware[4][11] tussen 950 tot 1 050 ˚C - die algemene praktyk in fabrieke en sommige pottebakkerateljees. Sommige fabrieke volg die omgekeerde praktyk deur ongeglasuurde erdeware te vervaardig by 'n lae temperatuur en geglasuurde erdeware teen 'n hoë temperatuur. Die manier van bak word ook bepaal deur die rou bestanddele wat gebruik word en die gewenste eienskappe van die eindproduk.
In die vroeë tye was dit nie moontlik om erdeware onder sulke hoë temperature te bak nie, hoewel die Chinese keramiek ver gevorderd was teenoor die Westerse ontwikkeling. Erdeware kan geproduseer word teen temperature so laag as 600 °C en baie klei sal nie suksesvol bak bo 1 000 °C (1 830 °F) nie. Baie van die vroeë pottebakkery is gebak rondom 800 °C, waar probleme maklik kon insluip aangesien die temperatuur nie bepaal kon word nie en daar nooit 'n definitiewe waarborg is van die eindproduk nie weens die veranderlike omstandighede binne die oond.
Nadat dit gebak is, word meeste erdeware gekleur. Vir 'n rooi kleur moet 'n spesifieke klei gebruik word om te reageer met die hitte tydens die bakperiode. Laer temperature gee tipies 'n rooi terracotta kleur; hoër temperature sal die klei bruin of swart verkleur. Buitengewone hoë temperature kan die erdeware laat bars.
Alle Antieke Griekse en Antieke Romeinse pottebakkery is erdeware, so ook die Hispano-Moresque ware van die laat Middeleeue, wat ontwikkel is in tin-geglasuurde erdeware of faience-tradisies in verskeie dele van Europa, meestal veral die geverfde maiolica van die Italiaanse Renaissance, en die Nederlandse Delftware. Met die wit glans, kon hierdie ware porselein van Oos-Asië in Europa naboots.
Moontlik die mees ingewikkelde erdeware wat ooit gemaak is, was die uiters skaars Saint Porchaire-ware van die middel van die 16de eeu, blykbaar gemaak vir die Franse hof.
In die 18de eeu, veral in Engelse Staffordshire pottebakkery, was daar tegniese verbeterings wat gemaak het dat erdeware se eindproduk baie fyner kon wees. Die uitvinding van die oordrag-drukprosesse het gemaak dat erdeware versier kon word en ook goedkoper verkoop word.
In China was sancai geglasuurde ware, lei-geglasuurde erdewerk en soos elders, terracotta steeds belangrik vir beeldhouwerk. Die Etruskers het groot beelde soos standbeelde van dit gemaak, waar die Romeine dit hoofsaaklik vir figure gebruik het. Chinese geverfde of Tang-dinastie grafsyfers het uit erdeware bestaan, ook latere beelde soos die nabylewensgrootte Yixian geglasuurde erdewerk luohans. Ná die keramiekbeeldjie herleef het in Europese porselein, het erdewarefigure gevolg, soos die gewilde Engelse Staffordshire-figure.
Daar is verskeie ander tipes erdeware, insluitend:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
