Remove ads
Egosentrisme is die onvermoë van ’n mens om enige perspektief behalwe sy eie te aanvaar en verstaan. Hoewel egosentriese gedrag minder onder volwassenes voorkom, dui die bestaan van sekere vorme van egosentrisme in volwassenheid aan dat om egosentrisme te oorwin, ’n lewenslange ontwikkeling kan wees wat nooit voltooi word nie.[1] Volwassenes blyk minder egosentries as kinders te wees, omdat hulle vinniger ’n aanvanklik egosentriese perspektief kan verander as kinders, en nie omdat hulle minder geneig is tot egosentriese perspektiewe nie.[2]
Egosentrisme word dus in alle stadiums van die lewe aangetref: in babas,[3] kinders,[2][4] adolessente[5] en volwassenes.[2][6] Dit dra by tot die menslike kognitiewe ontwikkeling deur kinders te help om empatie met ander te ontwikkel en ’n eie identiteit te vorm.
Hoewel egosentrisme en narsisme lyk of hulle ooreenstem, is dit nie dieselfde nie. Iemand wat egosentries is, glo hulle is die middelpunt van aandag, maar kry nie soos narsiste bevrediging daaruit om hulleself te bewonder nie. Beide egoïste en narsiste se ego's word in ’n groot mate beïnvloed deur ander se goedkeuring, terwyl dit vir sommige egosentriste geld en vir ander nie.
Remove ads
Aanvanklik vertolk ’n baba hulle versorgers se aksies dikwels asof hulle een entiteit is, want die versorger voorsien in al die baba se behoeftes omdat die baba nie self kan nie. Dit is eers later dat babas begin besef hulle gedagtes en gedrag verskil van dié van ander.[7] Volgens die Switserse sielkundige Jean Piaget beteken egosentrisme in ’n baba nie dat hulle selfsugtig, selfgesentreerd of egoïsties is nie, maar verwys dit na die baba se begrip van die wêreld in terme van hulle eie motoraktiwiteit en hulle onvermoë om dit te verstaan.[8]
Ouer kinders verstaan steeds nie die verskil tussen subjektiwiteit en objektiwiteit nie.[9] Volgens Piaget "neem ’n egosentriese kind aan ander mense sien, hoor en voel presies net soos hy".[10] Hy meen ’n jong kind kan nie logiese denke prosesseer nie.[11] Een van die hindernisse is die neiging om op een aspek van ’n situasie te fokus en ander aspekte uit te sluit.[12] Hulle neem dus die wêreld uit hulle eie oogpunt waar.
Piaget reken daar is twee aspekte van egosentrisme in kinders: taal en moraliteit.[13] Egosentriese kinders gebruik taal hoofsaaklik om met hulleself te praat terwyl hulle speel, en gee so hulle gedagtes aan hulleself weer.[14] Hy glo as kinders kognitief ontwikkel en begin sosialiseer, sal hulle minder met hulleself praat.[14] Egosentrisme beïnvloed ook ’n kind se sin vir moraliteit.[13] Dit maak dat ’n kind nie iemand sal vergewe wat byvoorbeeld ’n speelding breek nie, want hy kan nie verstaan dat die persoon dit nie met opset gedoen het nie.[13]
Remove ads
Die Amerikaanse kindersielkundige David Elkind was die eerste persoon wat die teenwoordigheid van egosentrisme by adolessente ontdek het. Hy het gesê die jong adolessent "bekommer hom hoofsaaklik oor homself vanweë die fisiologiese veranderings waardeur hy gaan". Omdat hy nie kan onderskei tussen ander se gedagtes en sy eie nie, "neem hy aan ander mense is net so obsessief oor sy gedrag en voorkoms as hyself".[15] Adolessente beskou hulleself as "uniek, spesiaal en sosiaal veel belangriker as wat hulle regtig is".[12]
Daar is bevind die voorkoms van egosentrisme begin tussen die ouderdomme van 15 en 16 afneem.[16] Volwassenes kan egter steeds egosentries wees of gedrag toon wat as egosentries gekategoriseer kan word.[17] Frankenberger het die vlakke van egosentrisme en selfbewussyn onder adolessente (14-18 jaar oud) en volwassenes (20-89 jaar oud) getoets.[18] Hy het bevind egosentriese neigings het tot in vroeë volwassenheid geduur en was ook in die middel- volwasse jare teenwoordig.
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads