Duncan I

Duncan I (volle naam: Donnchad mac Crinain, Skots-Gaelies: Donnchadh mac Crìonain; omstreeks 1001 – 14 Augustus 1040), met die bynaam An t-Ilgarach, "die Sieke",^[2][1] was van 1034 tot 1040 koning van Skotland (toe Alba). Die karakter met dieselfde naam in William Shakespeare se toneelstuk Macbeth is op hom geskoei.

Dancan I
Koning van Skotland
’n Fiktiewe portret (Jacob de Wet, 17de eeu).
Dinastie	Huis van Dunkeld
Bewind	1034-1040
Volle naam	Donnchad mac Crinain
Gebore	Omstreeks 1001
Gesterf	14 Augustus 1040(1040-08-14)[1]
	Elgin, Moray
	Iona ?
Voorganger	Malcolm II
Opvolger	Macbeth
Gade	Suthen
Kinders	Malcolm III Donald III Máel Muire, Graaf van Atholl
Vader	Crínán van Dunkeld
Moeder	Bethoc

Lewe

Duncan was die seun van Crínán, die leke-ab van Dunkeld, en Bethóc, dogter van koning Malcolm II. Anders as die bejaarde koning Duncan van Shakespeare se toneelstuk, was die regte Duncan I ’n jong man. Hy het sy ma se pa, Malcolm, ná dié se dood op 25 November 1034 opgevolg, blykbaar sonder enige teenstand – wat beteken hy was dalk Malcolm se erkende erfgenaam.^[3]

Een weergawe van die Kronieke van die Konings van Alba dui "Suthen" aan as sy vrou.^[4] Wie ook al sy vrou was, Duncan het minstens twee seuns gehad. Die oudste, Malcolm III, was van 1058 tot 1093 koning en die jongste, Donald III, daarna. Máel Muire, Graaf van Atholl, was moontlik ’n derde seun van Duncan, maar dit is onseker.

Duncan se vroeë heerskappy het blykbaar sonder groot omwentelinge verloop, moontlik vanweë sy jong ouderdom. Macbeth was volgens sommige bronne sy dux, wat vandag as "hertog" vertaal word maar toe nog die Romeinse betekenis "oorlogsleier" gehad het.

In 1039 het Duncan ’n groot Skotse leër na die suide aangevoer om Durham te beset, maar die ekpedisie was ’n ramp. Duncan het oorleef, maar die volgende jaar noord opgeruk na Moray, Macbeth se domein, oënskynlik as ’n strafekspedisie teen Moray.^[5] Daar het hy by Bothnagowan, nou Pitgaveny, gesneuwel aan die hand van ’n leër onder Macbeth se bevel, moontlik op 14 Augustus 1040.^[6] Hy is vermoedelik by Elgin begrawe voordat sy oorskot later na die eiland Iona verskuif is.

Stamboom

2. Crínán van Dunkeld

1. Duncan I van Skotland

24. Malcolm I

12. Kenneth II

6. Malcolm II

3. Bethóc

Verwysings

1. Broun, "Duncan I (d. 1040)".
2. Skene, Chronicles, p. 101.
3. Duncan, Kingship of the Scots, p. 33.
4. Duncan, Kingship of the Scots, p. 37.
5. G.W.S. Barrow, Kingship and Unity: Scotland 1000–1306, Edinburgh University Press, 1981, p.26.
6. Broun, "Duncan I (d. 1040)"; die datum kom uit Marianus Scotus en daar word oor die moord vertel in die Annale van Tigernach.

Bronne

• Anderson, Alan Orr, Early Sources of Scottish History AD 500 to 1286, volume one. Herdruk met korreksies, Paul Watkins, Stamford, 1990. ISBN 1-871615-03-8
• Broun, Dauvit, "Duncan I (d. 1040)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004 URL besoek op 15 Mei 2007
• Duncan, A.A.M., The Kingship of the Scots 842–1292: Succession and Independence. Edinburgh University Press, Edinburg, 2002. ISBN 0-7486-1626-8
• Oram, Richard, David I: The King Who Made Scotland. Tempus, Stroud, 2004. ISBN 0-7524-2825-X
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia