Kryt (geologie)

Die Kryt is die derde en laaste geologiese periode van die Mesosoïese Era en strek van die einde van die Jura sowat 145 miljoen jaar gelede tot die begin van die Paleogeen, die eerste periode van die Kainosoïese Era, sowat 66 miljoen jaar gelede. Die naam kom van die Duitse woord Kreide. Dit strek oor 79 miljoen jaar en is die langste periode van die Fanerosoïese Eon. Die Kryt is ook ’n chronostratigrafiese sisteem van die Mesosoïese erateem.

Periode/ sisteem	Epog/ serie	Tydsnede/ etage	M. jaar gelede
Paleogeen	Paleoseen	Danium	jonger
Kryt	Laat	Maastricht	66,0–72,1
		Campanium	72,1–83,6
		Santonium	83,6–86,3
		Coniakium	86,3–89,8
		Turonium	89,8–93,9
		Senomanium	93,9–100,5
	Vroeg	Albium	100,5–~113,0
		Aptium	~113,0–~125,0
		Barremium	~125,0–~129,4
		Hauterivium	~129,4–~132,9
		Valanginium	~132,9–~139,8
		Berriasium	~139,8–~145,0
Jura	Laat	Titonium	ouer
Die verdeling van die Kryt (IKS).

Die Kryt was ’n periode met ’n relatief warm klimaat, wat gelei het tot hoë oseaanvlakke en talle vlak binnelandse seë. Hierdie oseane en seë is bewoon deur seereptiele, ammoniete en rudiste, terwyl dinosourusse steeds op land oorheers het. Terselfdertyd het nuwe soorte soogdiere en voëls ontstaan, sowel as blomplante. Die Kryt het geëindig met ’n groot katastrofe, die Kryt-Paleogeen-uitwissing, waarin baie groepe, insluitende nie-vlieënde dinosourusse, pterosourusse en groot seereptiele, uitgewis is. Die einde van die Kryt word gekenmerk deur die K–Pg-grens, wat verbind word met die massauitwissing tussen die Mesosoïese en die Kainosoïese Era.

Die Kryt is in 1822 die eerste keer as ’n aparte periode geïdentifiseer deur die Belgiese geoloog Jean d'Omalius d'Halloy en is genoem na die groot kalkbodems wat gevorm is uit die skulpe van see-ongewerweldes wat in Wes-Europa gevind word.

Eksterne skakels

• UCMP Berkeley se Kryt-webblad
• Die Kollege van Wooster Geargiveer 1 Desember 2012 op Wayback Machine
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kryt (geologie).

Proterosoïkum	Fanerosoïese Eon
Neoproterosoïkum	Paleosoïese Era						Mesosoïese Era			Kainosoïese Era
Ediacarium	Kambrium	Ordovisium	Siluur	Devoon	Karboon	Perm	Trias	Jura	Kryt	Paleogeen	Neogeen	Kwartêr