Amharies

Amharies (አማርኛ Amarəñña, [amarɨɲːa], ) is na Arabies die belangrikste Semitiese taal wat deur sowat 22 miljoen mense gepraat word. Dit is die tweede mees verspreide taal van Ethiopië na Oromo. Daar is ook Amharies-sprekende minderhede in Eritrea en Israel. Amharies word deur die Amhare gepraat en het sy eie alfabet waarin dié taal se naam as አማርኛ geskryf word. Amharies is nou verwant aan Tigrinya en Tigre, al drie het uit die antieke taal Ge'ez ontwikkel. Sedert 2020 dien Amharies saam met Afar, Engels, Oromo, Somalies en Tigrinya as amptelike tale van Ethiopië.^[2]

Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Amhare.

Amharies አማርኛ, Amarɨñña
Uitspraak:	[amarɨɲːa]
Gepraat in:	Ethiopië  Eritrea  Israel
Gebied:	Horing van Afrika
Totale sprekers:	22 miljoen (moedertaal) 4 miljoen (tweede taal)[1]
Taalfamilie:	Afro-Asiaties  Semities   Suid-Semities    Ethiopies-Semities     Amharies
Skrifstelsel:	Ge'ez-skrif abugida
Amptelike status
Amptelike taal in:	Ethiopië
Gereguleer deur:	geen
Taalkodes
ISO 639-1:	am
ISO 639-2:	amh
ISO 639-3:	amh

Ligging van Amhara in Ethiopië, een van nege etniese streke

Amhariese alfabet

Amhariese skrif op 'n Ethiopiese straler: dit lees "Ethiopia's": የኢትዮጵያ ye-Ītyōṗṗyā

'n Coca-Cola-bottel in Amharies beskryf. Dit lees ኮካ-ኮላ (koka-kola)

Tabel van Amhariese lettergrepe^[3][4]

	[ə]	u	i	a	e	[ɨ]	o
p	ፐ	ፑ	ፒ	ፓ	ፔ	ፕ	ፖ
t	ተ	ቱ	ቲ	ታ	ቴ	ት	ቶ
tʃ	ቸ	ቹ	ቺ	ቻ	ቼ	ች	ቾ
k	ከ	ኩ	ኪ	ካ	ኬ	ክ	ኮ
x	ኸ	ኹ	ኺ	ኻ	ኼ	ኽ	ኾ
b	በ	ቡ	ቢ	ባ	ቤ	ብ	ቦ
d	ደ	ዱ	ዲ	ዳ	ዴ	ድ	ዶ
dʒ	ጀ	ጁ	ጂ	ጃ	ጄ	ጅ	ጆ
g	ገ	ጉ	ጊ	ጋ	ጌ	ግ	ጎ
p’	ጰ	ጱ	ጲ	ጳ	ጴ	ጵ	ጶ
t’	ጠ	ጡ	ጢ	ጣ	ጤ	ጥ	ጦ
tʃ’	ጨ	ጩ	ጪ	ጫ	ጬ	ጭ	ጮ
k’	ቀ	ቁ	ቂ	ቃ	ቄ	ቅ	ቆ
ʔ	አ	ኡ	ኢ	ኣ	ኤ	እ	ኦ
s’	ጸ	ጹ	ጺ	ጻ	ጼ	ጽ	ጾ
f	ፈ	ፉ	ፊ	ፋ	ፌ	ፍ	ፎ
s	ሰ	ሱ	ሲ	ሳ	ሴ	ስ	ሶ
ʃ	ሸ	ሹ	ሺ	ሻ	ሼ	ሽ	ሾ
h	ሀ	ሁ	ሂ	ሃ	ሄ	ህ	ሆ
	ሐ	ሑ	ሒ	ሓ	ሔ	ሕ	ሖ
z	ዘ	ዙ	ዚ	ዛ	ዜ	ዝ	ዞ
ʒ	ዠ	ዡ	ዢ	ዣ	ዤ	ዥ	ዦ
m	መ	ሙ	ሚ	ማ	ሜ	ም	ሞ
n	ነ	ኑ	ኒ	ና	ኔ	ን	ኖ
ɲ	ኘ	ኙ	ኚ	ኛ	ኜ	ኝ	ኞ
w	ወ	ዉ	ዊ	ዋ	ዌ	ው	ዎ
l	ለ	ሉ	ሊ	ላ	ሌ	ል	ሎ
j	የ	ዩ	ዪ	ያ	ዬ	ይ	ዮ
r	ረ	ሩ	ሪ	ራ	ሬ	ር	ሮ

Verwysings

1. (en) "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Amharic". Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2020. Besoek op 29 Oktober 2020.
2. (en) "One to five: Ethiopia gets four new federal working languages". Africa News. 4 Maart 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Oktober 2020. Besoek op 29 Oktober 2020.
3. (en) Daniels, Peter T.; Bright, William, reds. (1996). "Ethiopic Writing". The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. p. 573. ISBN 978-0-19-507993-7.
4. (en) "Principles and Specification for Mnemonic Ethiopic Keyboards" (PDF). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 21 Oktober 2019. Besoek op 25 Maart 2016.

Eksterne skakels

Wikimedia Commons bevat media in verband met Amharic language.

Wikipedia

Sien gerus Wikipedia se uitgawe in Amharies

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Amharies.
• (en) "Amharic language". Encyclopædia Britannica. Besoek op 29 Oktober 2020.
• Lys van aanlyn-hulpmiddels vir leerders Geargiveer 2 Maart 2004 op Wayback Machine
• TrueType-lettertipes vir Amharies^{[dooie skakel]}
• Ethiopean News Headlines – in Amharies