From Wikipedia, the free encyclopedia
Die Rio Negro (Portugees: [ˈʁi.u nɛɡɾu]; Spaans: Río Negro [ˈri.o ˈneɣɾo], letterlik "Swart-rivier") is een van die grootste sytakke van die Amasonerivier in Suid-Amerika en volgens afloop die tweede grootste sytak van die wêreld na die Rio Madeira. Die rivier, met 'n lengte van 2 250 km, vloei deur Colombia, Venezuela en die Brasiliaanse deelstate Roraima en Amazonas.
| Rio Negro - Río Negro | |
|---|---|
| Die Rio Negro in Manaus, Amazonas, Brasilië. | |
 Die stroomgebied van die Rio Negro. | |
| Oorsprong | saamvloei van Branco en Vaupés (Colombia) |
| Monding | naby Manaus in die Amasonerivier, Amazonas, Brasilië |
| Stroomgebied | Colombia, Venezuela en Brasilië (Roraima en Amazonas) |
| Lengte | 2 250 km (1 400 myl)[1] |
| Gemiddelde afloop | 28 000 m³/s (988 800 ft³/s)[2] |
| Stroomgebiedopp. | 691 000 km² (267 000 myl²) |
Die rivier ontstaan deur die saamvloei van die Branco en Vaupés in die ooste van Colombia net wes van die grens met Brasilië. Die Rio Negro vloei in suidoostelike rigting deur die Amasone-bekken in die weste van Brasilië, waar die dit net oos van Manaus in die Amasonerivier uitmond. Die grootste stad, wat aan die rivier geleë is, is Manaus, die hoofstad van die Brasiliaanse deelstaat Amazonas.
Die rivier word in Portugees Rio Negro [ˈʁi.u neɡɾu] en Spaans Río Negro [ˈri.o ˈneɣɾo] " Swartrivier") genoem. In die boonste deel van die rivier staan dit as Guainía bekend. Dit is die grootste swartwater rivier in die wêreld, en een van die wêreld se tien grootste riviere volgens gemiddelde afvoer.
Die bron van die Rio Negro lê in Colombia, in die departement Guainía waar die rivier bekend staan as die Guainía-rivier. Die jong rivier vloei oor die algemeen in 'n oos-noordoostelike rigting deur die Puinawai Nasionale Reservaat, en gaan verby verskeie klein inheemse nedersettings op sy pad, soos Cuarinuma, Brujas, Santa Rosa en Tabaquén.
Na ongeveer 400 km begin die rivier die grens vorm tussen Colombia se departement Guainía en Venezuela se Amazonas-staat. Nadat dit by die Colombiaanse gemeenskappe Tonina en Macanal verby is, draai die rivier Suidwes. Maroa is die eerste Venezoliaanse dorp waar die rivier verbygaan. 120 km verder stroomaf ontvang die rivier die Casiquiare-kanaal van die noorde wat 'n unieke skakel tussen die Orinoco en die Amasone-rivierkom vorm. Voortaan word die rivier Rio Negro genoem.
Die rivier gaan nou voort in 'n suidoostelike rigting en verby die Venezoliaanse stad San Carlos de Río Negro, sy grootste nedersetting aan die rivier, en Colombia se San Felipe. In hierdie gedeelte word die rivier voortdurend gevoed met sytakke van beide kante, en groei vinnig in grootte en skep groot rivier-eilande, 'n algemene kenmerk van riviere in die Amasone-bekken.
Nadat die Rio Negro die grens tussen Colombia en Venezuela vir 260 km gevorm het, bereik dit die Piedra del Cocuy, 'n stollingsrotsformasie uit die Prekambriese era, wat aan die Guyana-skild behoort. Hier word die Driepunt van Colombia, Venezuela en Brasilië in die middel van die rivier gevind en die rivier loop nou heeltemal in die Amazonas-staat, Brasilië. Nadat die rivier by Cucuí verby is, gaan dit verder suid, en draai net tydelik wes vir etlike kilometers.
In Missão Boa Vista sluit die Içana-rivier by die Rio Negro aan en in São Joaquim kom die Uaupes-rivier, die grootste sytak van die Rio Negro, ook van die oostelike kant af in. Die Rio Negro draai nou merkbaar na die ooste en vorm verskeie stroomversnellings en klein eilandjies op sy pad. Dit gaan dan verby Sao Gabriel da Cachoeira, 'n belangrike kommersiële stad. Na nog verskeie stroomversnellings en indrukwekkende uitsigte oor die Adormecida-bergketting verlaat die rivier die Guyana-skild wat dit in sy bo- en middelloop deurkruis het.
Nadat die Marié-rivier in die Rio Negro ingegaan het, gaan die rivier sy oostelike loop voort en vorm baie groot eilande en word op verskeie plekke baie wyd. Dit gaan verby plaaslike gemeenskappe soos Santa Isabel do Rio Negro. Gedurende die nat seisoen oorstroom die rivier die land hier wyd en syd, soms tot 'n breedte van 30 km, vir lang afstande. Gedurende hierdie seisoen, van April tot Oktober, is dit 'n opeenvolging van strandmere, vol lang eilande en ingewikkelde kanale met baie waterwild. Naby Carvoeiro, die laaste groot sytak van die Rio Negro, sluit die Branco-rivier by die Rio Negro aan en die rivier vorm tydelik die grens tussen die staat Roraima en Amazonas-staat, Brasilië. Die rivier neem nou 'n meer suidoostelike loop, en word weer baie wyd in baie dele voordat dit die grootste stad in sy loop Manaus bereik.
Die Anavilhanas Nasionale Park, 'n 350 018 hektaar bewaringseenheid wat oorspronklik 'n ekologiese stasie was wat in 1981 geskep is, beskerm 'n deel van die Anavilhanas-rivier-argipel in hierdie deel van die rivier. Onder die argipel ontmoet dit die Solimõesrivier om die Amasonerivier te vorm, wat 'n verskynsel skep wat bekend staan as die "Meeting of Waters".
Die rivier is vernoem deur die Spaanse ontdekkingsreisiger Francisco de Orellana, wat dit vir die eerste keer in 1541 op dit afgekom het. Teen die middel van die 17de eeu het Jesuïete hulle langs sy walle gevestig te midde van talle inheemse stamme: die Manau, Aruák en Trumá Indiane. Na 1700 was slawerny langs die rivier algemeen, en inheemse Amerikaanse bevolkings het aansienlik verminder na kontak met Eurasiese siektes. Hierdie area was die verfilmingsplek vir Survivor: The Amazon in 2003.
Terwyl die naam Rio Negro Swartrivier beteken, is sy waters soortgelyk in kleur aan swart tee, wat tipies is van swartwaterriviere. Die donker kleur kom van hemiensuur as gevolg van 'n onvolledige afbreek van fenolbevattende plantegroei vanaf sanderige ooptes. Die rivier is so genoem omdat dit op 'n afstand swart lyk.
Daar is al baie geskryf oor die produktiwiteit van die Rio Negro en ander swartwaterriviere. Die ouer idee dat dit “hongerriviere” is, maak met nuwe navorsing plek vir die erkenning dat die Rio Negro byvoorbeeld ’n groot visbedryf ondersteun en oor talle skilpadstrande beskik. As ontdekkingsreisigers nie gedurende die 17de eeu baie inheemse volke langs die Rio Negro gevind het nie, is dit waarskynlik dat hul bevolkings verminder is as gevolg van nuwe aansteeklike siektes en oorlogvoering eerder as lae rivierproduktiwiteit.
Die Rio Negro is ryk aan visspesies. Ongeveer 700 visspesies is in die rivierkom gedokumenteer, en daar word beraam dat die totaal 800–900 visspesies is, insluitend byna 100 endemies en verskeie onbeskryfde spesies. Onder hierdie is baie wat belangrik is in die akwariumhandel, insluitend die kardinale tetra (Paracheirodon axelrodi).
As gevolg van die Casiquiare-kanaal word baie waterspesies in beide die Rio Negro en Orinoco aangetref. Omdat die Casiquiare beide swartwater en helder- tot witwater gedeeltes insluit, is slegs relatief aanpasbare spesies in staat om daardeur tussen die twee rivierstelsels te beweeg.[3][4][5][6][7]
Die grootste sytakke (stroomaf):
| Regse sytakke | Linkse sytakke |
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
