Burt Lancaster

Burt Lancaster (2 November 1913 – 20 Oktober 1994) was ’n Amerikaanse akteur wat bekend was vir sy atletiese bou, blou oë en besonderse glimlag (wat hy die "Die Grynslag" genoem het). Nadat hy aanvanklik die rolle van "sterk ouens" vertolk het, het hy in die laat 1950's sy "tipiese Amerikaanse beeld" laat vaar ten gunste van ingewikkelder en uitdagender rolle. Dit het hom die reputasie besorg as een van die beste akteurs van sy generasie.

Burt Lancaster
Burt Lancaster in Desert Fury (1947)
Geboortenaam	Burton Stephen Lancaster
Geboorte	2 November 1913 New York, VSA
Sterfte	20 Oktober 1994 Los Angeles, VSA
Nasionaliteit	Amerikaans
Beroep(e)	Akteur, regisseur, vervaardiger
Rolprente	Vera Cruz (1954) Elmer Gantry (1960) The Birdman of Alcatraz (1962) Atlantic City (1980)
Internet-rolprentdatabasis-profiel

Lancaster is vier keer vir Oscars benoem en het die toekenning een keer gewen vir sy rol in 1960 in Elmer Gantry. Hy het ook ’n Golden Globe vir dié rol gewen en Bafta-toekennings vir Birdman of Alcatraz (1962) en Atlantic City (1980). Sy vervaardigingsmaatskappy was die suksesvolste onafhanklike ateljee in die 1950's in Hollywood en het rolprente gemaak soos Marty (1955), Trapeze (1956) en Sweet Smell of Success (1957).

In 1999 het die American Film Institute hom 19de geplaas onder die grootste akteurs van alle tye.^[1]

Biografie

Lancaster is in New York gebore as Burton Stephen Lancaster. Hy was een van vyf kinders van ’n posafleweraar. Hy het ure op straat in Harlem-Oos (of Spaans-Harlem) bestee, waar hy ’n belangstelling in gimnastiek ontwikkel het. Hy het later in ’n sirkus gewerk totdat ’n ongeluk hom gedwing het om die beroep te verlaat.

Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het Lancaster in ’n vermaakgroep vir die weermag opgetree. Hoewel hy aanvanklik nie in toneelspel belanggestel het nie, het hy ná die oorlog ’n oudisie gedoen vir Harry Brown se A Sound of Hunting. Hoewel dit net drie weke lank op die verhoog was, het Lancaster die aandag getrek van ’n Hollywood-agent, Harold Hecht, en deur hom van Hal Wallis, wat hom ’n rol gegee het in The Killers (1946) met Ava Gardner. Hy was so suksesvol dat hy die volgende jaar in nog twee prente gespeel het.

Verskeie ander rolle het gevolg, veral in dramas, rillers en militêre en avontuurprente. In twee van hulle, The Flame and the Arrow en The Crimson Pirate, was ’n vriend uit sy sirkusjare, Nick Cravat, ’n belangrike byspeler en die twee vriende het gehore verstom met hul akrobatiese toertjies.

In 1953 het Lancaster een van die rolle gespeel waarvoor hy die beste onthou word: saam met Deborah Kerr in From Here to Eternity. Die American Film Institute gee erkenning aan die ikoniese status van die toneel waar hy en Kerr op ’n Hawaise strand liefde maak tussen die branders. Die organisasie het dit gekies as een van die "AFI se top-100 Mees Romantiese Rolprente" van alle tye.

In 1960 het hy die Oscar vir beste akteur, ’n Golden Globe en die New York Film Critics Award gewen vir sy rol in Elmer Gantry. In 1966, op 52-jarige ouderdom, het hy nakend verskyn in die prent The Swimmer.

Tydens die laaste deel van sy loopbaan het Lancaster akrobatiese en avontuurprente verruil vir meer uiteenlopende en uitdagende rolle. Hy het toe saamgewerk aan verskeie Europese produksies saam met regisseurs soos Luchino Visconti en Bernardo Bertolucci.

Regisseur en vervaardiger

Lancaster was vroeg al ’n suksesvolle regisseur en vervaardiger. In 1952 het hy The Crimson Pirate saam met Harold Hecht vervaardig, asook Kiss the Blood Off My Hands (1948), The Flame and the Arrow (1950) en Ten Tall Men (1951). In 1954 het hulle weer saamgewerk aan His Majesty O'Keefe, met Lancaster in een van die rolle en Hecht as vervaardiger. Hulle en die skrywer van laasgenoemde prent, James Hill, het ’n maatskappy gestig met die naam Hecht-Hill-Lancaster.

Die "H-H-L"-span het Hollywood beïndruk met hul sukses.^[2] Saam het hulle talle prente gemaak wat verskeie pryse ingepalm het.

Lancaster was ook die regisseur van twee prente, The Kentuckian (1955) en The Midnight Man (1974).^[3] Hy was ook die medeskrywer en vervaardiger van The Midnight Man én het ’n rol vertolk.

Filmografie

Lancaster en Deborah Kerr in From Here to Eternity.

Saam met Audrey Hepburn in The Unforgiven.

In Judgment at Nuremberg.

Jaar	Film	Rol	Nota
1946	The Killers	'Swede' Andersen
1947	Brute Force	Joe Collins
1947	Desert Fury	Tom Hanson
1948	I Walk Alone	Frankie Madison
1948	All My Sons	Chris Keller
1948	Sorry, Wrong Number	Henry Stevenson
1948	Kiss the Blood Off My Hands	William Earle 'Bill' Saunders
1949	Criss Cross	Steve Thompson, narrator
1949	Rope of Sand	Michael (Mike) Davis
1950	The Flame and the Arrow	Dardo Bartoli
1950	Mister 880	Steve Buchanan
1951	Vengeance Valley	Owen Daybright
1951	Jim Thorpe – All-American	Jim Thorpe
1951	Ten Tall Men	Sgt Mike Kincaid
1952	Crimson Pirate	Capitan Vallo
1952	Come Back, Little Sheba	Doc Delaney
1953	South Sea Woman	Master Gunnery Sgt. James O'Hearn
1953	From Here to Eternity	1st Sgt. Milton Warden
1953	Three Sailors and a Girl	Marine (uncredited)
1954	His Majesty O'Keefe	Captain David Dion O'Keefe, narrator
1954	Apache	Massai
1954	Vera Cruz	Joe Erin
1955	The Kentuckian	Elias Wakefield (Big Eli)
1955	Rose Tattoo	Alvaro Mangiacavallo
1956	Trapeze	Mike Ribble
1956	The Rainmaker	Bill Starbuck, Bill Smith, Bill Harley, Tornado Johnson
1957	Gunfight at the O.K. Corral	Marshal Wyatt Earp
1957	Sweet Smell of Success	J.J. Hunsecker
1958	Run Silent, Run Deep	Lt. Commander Jim Bledsoe
1958	Separate Tables	John Malcolm
1959	The Devil's Disciple	The Rev. Anthony Anderson
1960	The Unforgiven	Ben Zachary
1960	Elmer Gantry	Elmer Gantry
1961	The Young Savages	ADA Hank Bell
1961	Judgment at Nuremberg	Dr. Ernst Janning
1962	Birdman of Alcatraz	Robert Stroud
1963	A Child Is Waiting	Dr. Ben Clark
1963	The Leopard	Prince Don Fabrizio Salina
1963	The List of Adrian Messenger	Cameo
1964	Seven Days in May	Gen. James Mattoon Scott
1964	The Train	Paul Labiche
1965	The Hallelujah Trail	Col. Thaddeus Gearhart
1966	The Professionals	Bill Dolworth
1967	All About People	Narrator
1968	The Scalphunters	Joe Bass
1968	The Swimmer	Ned Merrill
1969	Castle Keep	Maj. Abraham Falconer
1969	The Gypsy Moths	Mike Rettig
1970	Airport	Mel Bakersfeld
1971	Lawman	Bannock Town Marshal Jered Maddox
1971	Valdez Is Coming	Marshal Bob Valdez
1972	Ulzana's Raid	U.S. Cavalry Scout McIntosh
1973	Scorpio	Cross
1973	Executive Action	James Farrington
1974	The Midnight Man	Jim Slade
1974	Conversation Piece	The Professor
1976	Buffalo Bill and the Indians	Ned Buntline
1976	1900 (Novecento)	Alfredo's Grandfather
1976	The Cassandra Crossing	Col. Stephen Mackenzie
1977	Twilight's Last Gleaming	Gen. Lawrence Dell
1977	The Island of Dr. Moreau	Dr. Paul Moreau
1978	Go Tell the Spartans	Maj. Asa Barker
1979	Zulu Dawn	Col. Anthony Durnford
1980	Atlantic City	Lou Pascal
1981	Cattle Annie and Little Britches	Bill Doolin
1981	La pelle	Gen. Mark W. Clark
1983	Local Hero	Felix Happer
1983	The Osterman Weekend	Maxwell Danforth
1985	Little Treasure	Delbert Teschemacher
1986	Tough Guys	Harry Doyle
1987	Il Giorno prima	Dr. Herbert Monroe
1988	Rocket Gibraltar	Levi Rockwell
1989	Field of Dreams	Dr. Archibald 'Moonlight' Graham
1989	La Bottega dell'orefice	The Jeweller

Verwysings

Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia

1. "America's Greatest Legends." Geargiveer 16 Julie 2011 op Wayback Machine American Film Institute. URK besoek op: 29 Jul1e 2009.
2. Hodgins, Eric. "Amid Ruins of an Empire a New Hollywood Arises." Life, 10 Junie 1957, bl. 146. URL besoek op 22 April 2012.
3. Buford 2008, ble. 138, 354.

Bibliografie

• Andreychuk, red. Burt Lancaster: A Filmography And Biography. Jefferson, Noord-Carolina: McFarland & Company, Inc., 2005. ISBN 978-0-7864-2339-2.
• Buford, Kate. Burt Lancaster: An American Life. Londen: Aurum Press, 2008. ISBN 1-84513-385-4.
• Winters, Shelley. Shelley: Also known as Shirley. New York: Morrow, 1980. ISBN 978-0-688-03638-6.

Eksterne skakels

• Burt Lancaster op IMDB
• Geskrifte oor Burt Lancaster
• The Rainmaker
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Burt Lancaster.