Սոցիալիզմ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Սոցիալիզմ կամ ընկերվարություն (լատ.՝ socialis — ընկերական, հասարակական), տնտեսական և սոցիալական համակարգերի համակցություն, որը բնորոշվում է արտադրության միջոցների հանրային սեփականությամբ և աշխատողների ինքնակառավարմամբ[1][2][3][4][5][6][7][8][9], ինչպես նաև սոցիալիզմի հետ ասոցացվող քաղաքական տեսություններով և շարժումներով[10]։ Սեփականությունը կարող է լինել հանրային, կոլեկտիվ կամ կոոպերատիվ սեփականություն[11]։ Կան սոցիալիզմի տարբեր տեսակներ և չկա ընդհանուր սահմանում, որը բնորոշում է բոլորին[12], քանի որ հասարակական սեփականությունը կարող է դրսևորվել տարբեր ձևերով[5][13][14]։
Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Այս հոդվածի չեզոքությունը կասկածի ենթակա է։ Խնդրում ենք նայել քննարկման էջի բացատրությունը։ Խնդրում ենք չհեռացնել այս պիտակը մինչև խնդիրը չլուծվի։ |
Ուշադրություն, այս հոդվածը կամ հոդվածի բաժինը փաստերի և տեղեկությունների ճշտման կարիք ունի։ Քննարկման էջում պետք է լրացուցիչ բացատրություններ լինեն |
Այս հոդվածը կամ բաժինը մաքրում է պահանջում Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։' Խնդրում ենք, բարելավեք այս հոդվածը կամ բաժինը ըստ հոդվածների գրման կանոնակարգի: Կամ էլ կարող եք ուղղակի արտահայտել ձեր կարծիքը քննարկման էջում: |
Սոցիալիստական համակարգերը կարող են բաժանվել ոչ շուկայական և շուկայական ձևերի[15]։ Ոչ շուկայական սոցիալիզմի ժամանակ շուկայի և փողի փոխարեն ապրանքի գինը հաշվարկվում է՝ ելնելով նրա որակական հատկանիշներից, ինչը կապիտալիզմի տնտեսական օրենքներից էականորեն տարբերվում է։ Ոչ շուկայական սոցիալիզմի նպատակն է հաղթահարել ոչ արդյունավետությունը և ճգնաժամը կապիտալի կուտակումով և եկամտային համակարգով[16][17][18][19][20][21][22] Շուկայական սոցիալիզմը պահպանում է դրամական գների, արտադրության գործոնների շուկայի և որոշ դեպքերում շահույթ հետապնդելու նպատակի օգտագործումը՝ հանրային սեփականություն հանդիսացող ձեռնարկությունների գործունեության և դրանց միջև արտադրական ապրանքների տեղաբաշխման հետ կապված։ Այս ընկերությունների կողմից ստացված շահույթը կամ ուղղակիորեն վերահսկվում էին յուրաքանչյուր ձեռնարկության աշխատուժի կողմից կամ կուտակվում էին հանրությանը՝ ընդհանուր հանրային շահաբաժնի տեսքով[23][24][25]։