Έντβαρντ Γκιέρεκ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Έντβαρντ Γκιέρεκ (πολωνικά: Edward Gierek) (6 Ιανουαρίου 1913 – 29 Ιουλίου 2001)[12] ήταν Πολωνός κομμουνιστής πολιτικός και de facto ηγέτης της Πολωνίας μεταξύ 1970 και 1980. Αντικατέστησε τον Βουαντίσουαφ Γκομούουκα ως Πρώτος Γραμματέας του κυβερνώντος Πολωνικού Κόμματος Ενωμένων Εργατών (ΠΚΕΕ) στην Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας το 1970. Είναι γνωστός για το άνοιγμα της κομμουνιστικής Πολωνίας στο Δυτικό Μπλοκ και για τις οικονομικές του πολιτικές που βασίζονταν σε ξένα δάνεια. Απομακρύνθηκε από την εξουσία μετά τις απεργίες των εργαζομένων που οδήγησαν στη Συμφωνία του Γκντανσκ μεταξύ του κομμουνιστικού κράτους και των εργαζομένων του αναδυόμενου ελεύθερου συνδικαλιστικού κινήματος «Αλληλεγγύη».
Γεννημένος στο Σοσνόβιετς, στην Πολωνία του Συνεδρίου, σε μια ευσεβή καθολική οικογένεια, ο Γκιέρεκ μετανάστευσε με τους συγγενείς του στη Γαλλία σε νεαρή ηλικία. Το 1934, απελάθηκε στην Πολωνία για κομμουνιστική υπεράσπιση και εκστρατεία, αλλά στη συνέχεια μετακόμισε στο Βέλγιο για να εργαστεί ως ανθρακωρύχος στο Γκενκ. Ως αποτέλεσμα, ήταν ικανός στα γαλλικά, κάτι που τον ωφέλησε στη μελλοντική του πολιτική σταδιοδρομία. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γκιέρεκ ήταν ενεργός στη Βελγική Αντίσταση κατά των Γερμανών. Επέστρεψε στη μεταπολεμική Πολωνία μόνο το 1948 αφού πέρασε 22 χρόνια στο εξωτερικό. Το 1954, έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Πολωνικού Κόμματος Ενωμένων Εργατών (ΠΚΕΕ) υπό τον Μπολέσουαφ Μπιέρουτ ως εκπρόσωπος της περιοχής της Σιλεσίας. Γνωστός για τη διαφάνεια και τη δημόσια ομιλία του, ο Γκιέρεκ αναδείχθηκε σταδιακά ως ένας από τους πιο σεβαστούς και προοδευτικούς πολιτικούς της χώρας, ενώ έγινε ισχυρός αντίπαλος του πιο αυταρχικού Βουαντίσουαφ Γκομούουκα.
Ο Γκομούουκα απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του μετά την βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στην Πολωνία το 1970. Το Δεκέμβριο του 1970, ο Γκιέρεκ διορίστηκε νέος Πρώτος Γραμματέας και de facto ηγέτης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας. Τα πρώτα χρόνια της θητείας του σημαδεύτηκαν από εκβιομηχάνιση καθώς και από τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. Έχοντας περάσει χρόνο στη Δυτική Ευρώπη, άνοιξε την κομμουνιστική Πολωνία σε νέες δυτικές ιδέες και χαλάρωσε τη λογοκρισία, μετατρέποντας έτσι την Πολωνία στην πιο φιλελεύθερη χώρα του Ανατολικού Μπλοκ. Τα μεγάλα χρηματικά ποσά που δάνεισαν ξένοι πιστωτές κατευθύνονταν στην κατασκευή πολυκατοικιών και στη δημιουργία βαρέων βιομηχανιών χάλυβα και άνθρακα στην πατρίδα του, τη Σιλεσία. Το 1976, ο Γκιέρεκ άνοιξε τον πρώτο πλήρως λειτουργικό πολωνικό αυτοκινητόδρομο από τη Βαρσοβία στο Κατοβίτσε, ο οποίος φέρει το όνομά του μέχρι σήμερα. Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του 1970 η Πολωνία βυθίστηκε στην οικονομική παρακμή. Η χώρα ήταν τόσο βαριά χρεωμένη που εισήχθη ο περιορισμός λόγω ελλείψεων, καθώς η κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να αποπληρώσει τα δάνεια. Το 1980, επέτρεψε στο συνδικάτο Αλληλεγγύη να εμφανιστεί σύμφωνα με τη Συμφωνία του Γκντανσκ, η οποία αποτέλεσε τη βάση για τα δικαιώματα των εργαζομένων. Θεωρούμενος ως μια ριζοσπαστική κίνηση για την αποκήρυξη του κομμουνισμού, ο Γκιέρεκ απομακρύνθηκε από το αξίωμα όπως ο προκάτοχός του.
Παρά το γεγονός ότι παρέσυρε την Πολωνία σε οικονομική και οικονομική παρακμή, ο Γκιέρεκ μνημονεύεται με αγάπη για τον πατριωτισμό και τις πολιτικές εκσυγχρονισμού του. Πάνω από 1,8 εκατομμύρια διαμερίσματα κατασκευάστηκαν για να στεγάσουν τον αυξανόμενο πληθυσμό και είναι επίσης υπεύθυνος για την έναρξη της παραγωγής του Fiat 126 στην Πολωνία και την ανέγερση του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού Βαρσοβίας, του πιο σύγχρονου ευρωπαϊκού σταθμού κατά την ολοκλήρωσή του το 1975.[13] Πολυάριθμοι αφορισμοί και ρητά διαδόθηκαν υπό τη θητεία του, ιδιαίτερα αυτά που αναφέρονται στις ελλείψεις τροφίμων προωθήθηκαν αργότερα από τον Ρόναλντ Ρήγκαν.